Planten kweken door (eigen) zaden te planten. Dat vind de echt tuinier het leukste om te doen. Heb jij ook nog over van vorig jaar en ben je van plan ze te gebruiken? Lees dan eerst dit artikel. Want niet alle restjes zaden die je plant gaan het doen. Lees hier wat je moet weten over houdbaarheid van planten zaden.
Kan ik de restjes zaad van vorig jaar nog gebruiken?
De meeste tuiniers hebben allemaal wel zo’n rommelbakje met plantenzaden in huis staan of in de schuur. Van die dicht gefrommelde zakjes met hier en daar een knijper eraan om het zakje dicht te houden. De restjes zijn meestal die van de groetenzaden. De courgette is er een goed voorbeeld van. Want wie aan huis courgettes verbouwt, weet dat je met 4 zaadjes genoeg hebt om de hele zomer van te eten. Plant je wel het hele zakje, heb je minstens 6 vierkante meter grond nodig in je moestuin.
Op de verpakking staat meestal een datum vermeld. Deze datum geeft aan tot wanneer de zaden nog levensvatbaar zijn, ze nog ontkiemen en groeien tot gezonde planten. En toch klopt dit niet altijd. In veel gevallen blijven de overige zaden wel langer goed dan de houdbaarheidsdatum op het zakje aangeeft.
Factoren die de houdbaarheid van zaden beïnvloeden
De houdbaarheid van zaden varieert sterk. Over het algemeen gaan zaden enkele jaren tot zelfs enkele decennia mee, zolang je ze maar op de juiste manier bewaart. Er zijn wel verschillende factoren die de houdbaarheid van zaden beïnvloeden. 1 van de belangrijkste factoren is de manier waarop de zaden bewaart:
- Zaden moeten worden bewaard op een koele, droge plaats, bij voorkeur in een luchtdichte verpakking om vocht buiten te houden.
- Blootstelling aan vocht leidt tot schimmelgroei en zorgt ervoor dat kiemkracht van de zaden achteruit gaat.
- Bewaar je zaden altijd in het donker, dus uit de buurt van direct zonlicht en warme ruimtes.
De behandeling van je zaden speelt ook een belangrijke rol. Zaden die kwekers oogsten en verwerken volgens de beste praktijken zijn over het algemeen langer houdbaar. Kies daarom bij het kopen van planten zaden altijd voor gerenommeerde merken.
Lees onder de afbeeldingen verder >>
De rol van kiemkracht van planten zaden
Hoewel zaden over het algemeen lang meegaan, is het belangrijk om te onthouden dat versheid een rol speelt bij de kiemkracht van zaden. Verse zaden hebben over het algemeen een hogere kiemkracht dan oudere zaden. Dit betekent dat zelfs als zaden nog steeds goed zijn na hun houdbaarheidsdatum, ze mogelijk niet zo goed kiemen als verse zaden.
Hoe lang is de kiemkracht van zaad? De factoren die plantenzaden het beste laat kiemen zijn:
- Vocht
- Warmte
- Licht
- Luchttoevoer
- Versheid
Om je tuin op te fleuren is het dus prima om je oude bloemenzaden te strooien. Je ziet dan wel of het wel of niet goed op komt. Elk bloempje is meegenomen en zaden weggooien is zonde. Wil je er wel 100% zeker van zijn dat je groenten zaden een goede oogst geven, is het wel slimmer om verse zaden te kopen en te kweken.
Voer zelf een kiemtest uit bij zaden
Je kan levensvatbaarheid van je oudere plantenzaden testen door een kiemtest uit te voeren. Dit doe je als volgt:
- Plaats een aantal zaden tussen vochtige papieren handdoeken of katoenen watten.
- Houd ze warm en vochtig.
- Controleer regelmatig op kieming om te zien welke zaden nog steeds levensvatbaar zijn.
- Sommige zaden profiteren van specifieke zaadbehandelingen, zoals stratificatie (koudeperiode) of scarificatie (beschadiging van de zaadhuid).
- Plant de zaden die goed kiemen in de kas of volle grond, volgens voorschrift.
De best planttijden voor zaadjes
De beste planttijden variëren afhankelijk van het type plant en het klimaat in jouw tuin, moestuin of kas. De meeste zaden plant je in het voorjaar. Sommige soorten gedijen beter bij het planten in de herfst.
Zaden hebben specifieke zorgvereisten voor ontkieming en groei, waaronder de juiste watergift, bodemtype, temperatuur en blootstelling aan licht. Zorg ervoor dat je de instructies op het zaadpakket volgt.
Zoek altijd de specifieke informatie op voor de betreffende plantensoort. Investeer tijdens deze Boekenweek nog in een goede bijbel voor zaaien en oogsten. Bij Bol.com (zoals in de advertentie hieronder) krijg je er het gratis Boekenweekgeschenk bij.
Het is zeker ook mogelijk om zelf plantenzaden te oogsten en op te slaan. Dit kan een geweldige manier zijn om te besparen op kosten en om zaden te selecteren van planten die goed gedijen in jouw (moes)tuin.
Zo oogst je de zaden van zonnebloemen, viooltjes, petunia’s en lees daarna verder >>
Welke planten zaden zijn het meest geschikt voor mijn tuin?
Het selecteren van plantenzaden die geschikt zijn voor jouw tuin of klimaat hangt af van factoren zoals groeizone, bodemtype, blootstelling aan zonlicht en lokale weersomstandigheden. Raadpleeg een lokale kwekerij of tuincentrum voor advies.
Hoogwaardige plantenzaden zijn verkrijgbaar bij diverse bronnen, waaronder lokale kwekerijen, tuincentra, online zaadhandelaren en specifieke zaadbanken. Kies betrouwbare leveranciers. Wij hebben zelf goede ervaringen met zaden van De Bolster. Dit is dé zadenleverancier met een goede reputatie voor het leveren van verse, gezonde biologische en ecologische zaden.
Begin je in april met een eigen moestuin? Dit kun je nu zaaien, kweken en planten.
Deze zaden plant je in de herfst:
- Herfstbloeiende bloemen zoals chrysanten, asters en herfstkrokussen.
- Knoflook en uien voor de winteroogst.
- Bloembollen zoals tulpen, narcissen en krokussen voor vroege lentebloei.
- Wintergroenten zoals spinazie, boerenkool, veldsla en winterpostelein.
- Vaste planten die goed gedijen bij het planten in de herfst, zoals vaste salie, lavendel en hosta’s.
- Graszaad voor het planten van een nieuw gazon of het herstellen van een bestaand gazon.
- Bomen en struiken die in de herfst worden geplant, hebben meer tijd om zich te vestigen voordat de winter invalt. Dit kan onder andere fruitbomen, sierbomen en haagplanten omvatten.
Het planten van deze zaden in de herfst zorgt ervoor dat ze voldoende tijd hebben om te wortelen en zich voor te bereiden op de koude wintermaanden, waardoor ze sterker en gezonder worden voor het volgende groeiseizoen.
Zaden bepalen het succes in je (moes)tuin
Kortom: zaden zijn bepalend voor een succesvolle (moes)tuin. Het begrijpen van de houdbaarheid is essentieel voor het behalen van goede resultaten. Hoewel zaden over het algemeen lang meegaan, is het dus wel belangrijk om ze op de juiste manier te bewaren voor volgend jaar.
Ben je straks klaar met zaaien voor het komende seizoen en heb je nog wat zaadjes over? We geven je graag nog een paar extra tips voor het langer bewaren:
- Bewaar je zaden in een afsluitbare bak, weckpot of blik waar geen vocht bij kan.
- Bewaar de zaden in de originele verpakking. Sluit de opengescheurde bovenkant af met plakband, een knijper of een paperclip. De meeste verpakkingen bevatten een polyethylene laag die zorgt voor de juiste vocht-barrière.
- Bewaar de zaden bij een temperatuur van rond de 14 graden en zo veel mogelijk bij een constante temperatuur. De constante temperatuur is hierbij nog belangrijker dan de exacte temperatuur. Schommelingen in temperatuur doet zaad namelijk sneller verouderen.
Hoofdfoto: Ross Helen voor Canva.