Ga naar de inhoud

Wim de Bie, tv-icoon en programmamaker laat een schat aan woorden achter

Wim de Bie (links op de foto) in de Klisjeemannetjes

De VPRO maakte maandag bekend dat 27 maart op 83-jarige leeftijd de Nederlandse cabaretier, schrijver en programmamaker Wim de Bie is overleden. Hij overleed aan de gevolgen van de ziekte van Parkinson. De Bie was de helft van het legendarische duo Van Kooten en De Bie.

De typetjes en hun legendarische uitspraken blijven voor altijd

Van Kooten en De Bie, die elkaar al kenden vanaf de middelbare school, brachten ontelbare iconische tv- en radiomomenten. Zij waren voor veel acteurs een voorbeeld en een inspiratiebron. Bekende typetjes van De Bie zijn Dirk, de leraar Duits, Berendien uut Wisp en Walter de Rochebrune. De typetjes en hun legendarische uitspraken blijven voor altijd in de herinneringen van meerdere generaties tv-kijkers.

Naast zijn tv-werk was De Bie ook radiomaker en schrijver. In 1987 verscheen zijn boek ‘Meneer Foppe en het gedoe’, waarin de wat angstige Meneer Foppe een uitvergroting was van De Bie zelf. Er volgden meer titels met meneer Foppe in de hoofdrol en andere boeken zoals ‘De boekcorner van… Goos Verhoef!’ en ‘Schoftentuig’. Voor dat laatste boek ontving hij de Henriette Roland Holst-prijs. In 1990 verscheen zijn eerste roman ‘Morgen zal ik mijn mannetje staan’.

De typetjes van De Bie zijn iconisch

De typetjes van Wim de Bie zijn iconisch vanwege de unieke persoonlijkheden en grappige uitspraken. Ze waren vaak een parodie op bekende personen of op bepaalde maatschappelijke fenomenen. Altijd kritisch en satirisch, bijna nooit sarcastisch. Door de jaren groeiden zijn typetjes uit tot iconen van de Nederlandse televisiegeschiedenis. Ze laten een blijvende indruk achter bij het Nederlandse publiek. Je herkent ze soms in de echte personen in je eigen omgeving: die buurvrouw op straat, dat mannetje bij de bibliotheek, de wethouder in jouw gemeente.

Wim de Bie gaat de geschiedenisboeken in

Samen met Kees van Kooten heeft Wim de Bie vele bekende televisieprogramma’s gemaakt vanaf de jaren ‘60. Ze maakten programma’s voor radio en televisie: De Klisjeemannetjes (zie foto) is daar een van de bekendste van. Meer bekendheid kreeg het duo met hun producties in de jaren ’70, ’80 en ’90: Het ‘Simplisties Verbond’, ‘Van Kooten en de Bie’ en ‘Keek op de Week’. Koot en Bie ontvingen voor hun werk vele prijzen waaronder 2 keer de Zilveren Nipkowschijf (in 1974 en in 1977) en de Ere-Nipkowschijf (1985). 

Nadat het duo in 1998 afscheid nam van het televisiemaken bleef De Bie van 2002 tot 2008 actief voor onder andere zijn weblog Bieslog. De programmamaker verscheen – mede door zijn ziekte – de laatste jaren niet meer in de media.

De tekst loopt door onder de video’s >>

Beerendien uut Wisp in een aflevering van Keek op de Week 78.
De lente en de Leraar Duits bij Van Kooten en De Bie
Het typetje Walter de Rochbrune in een aflevering van Van Kooten en de Bie

De meest iconische uitspraken van Van Kooten en De Bie 

Van Kooten en De Bie hebben door de jaren heen vele iconische uitspraken en woorden gecreëerd die inmiddels ingeburgerd zijn in de Nederlandse taalgebruik. ‘Zo stoned als een garnaal’, ‘witteboordencriminaliteit’ en ‘regelneef’ zijn de bekendste. Hieronder vind je nog 7 uitspraken en hun betekenis:

1. Doemdenken 

Het duo gebruikten deze term voor het eerst in hun programma ‘Keek op de Week’. Het woord staat voor het pessimistisch denken over de toekomst.

2. Tuig van de richel

Deze uitdrukking die werd gebruikt in het programma ‘Het Simplisties Verbond’. Het staat voor het uitschot van de samenleving.

3. Ons soort mensen

Ons soort mensen is een uitdrukking die vaak werd gebruikt voor de elitaire groep mensen die zich beter voelt dan anderen.

4. Onderbuikgevoel

Een uitdrukking die vaak werd gebruikt door Jacobse en Van Es in ‘Keek op de Week’ en dit staat voor het gevoel dat mensen hebben bij een bepaald onderwerp, zonder dat ze daarbij feitelijke kennis hebben.

5. Zure oprispingen

Zure oprispingen staat voor kritiek die wordt geuit, zonder dat daarbij echt een oplossing wordt geboden.

6. Schrootjes

Houten panelen die vaak werden gebruikt voor de afwerking van wanden en plafonds. Van Kooten en De Bie gebruikten deze term om de bekrompenheid en oubolligheid van de Nederlandse cultuur te symboliseren.

7. Krasse knarren

‘Krasse knarren’ zijn ouderen die nog steeds vitaal en actief zijn.

Meer over: