In Nederland ondergaan jaarlijks zo’n 400 tot 600 mensen een elektroshocktherapie (ECT). Over het inzetten van ECT zijn de meningen verdeeld. Kritiek komt uit de hoek van patiëntenorganisaties, maar ook artsen en wetenschapper uiten hun bedenkingen.
Mensen met ernstige depressie en ouderen
Patiënten die ECT krijgen, zijn mensen met ernstige depressies die niet reageren op andere behandelingen. Daarnaast wordt de therapie ook toegepast bij ouderen, omdat zij vaak gevoeliger zijn voor de bijwerkingen van antidepressiva.
Traumatische ervaringen bij ECT
Dat ETC omstreden is, komt mede door de geschiedenis van de behandeling. In de jaren ’40 en ’50 werd ECT regelmatig zonder anesthesie of spierontspanners toegepast. Dit zorgde voor traumatische ervaringen en ernstige bijwerkingen, zoals hevige spierspasmen en breuken.
Ook werd de behandeling vaak tegen de wil van patiënten in toegepast in psychiatrische instellingen. Deze praktijken werden vaak in verband gebracht met onmenselijke behandelingen in psychiatrische ziekenhuizen, wat leidde tot een negatief imago van ECT.
One Flew Over the Cuckoo’s Nest
Veel mensen associëren elektroshocktherapie nog steeds met deze vroege, ongecontroleerde en vaak schadelijke toepassingen, vooral vanwege de weergave in populaire cultuur. Films zoals One Flew Over the Cuckoo’s Nest uit 1975 versterkten dit negatieve beeld, waar ECT werd afgebeeld als een strafmaatregel, wat het stigma verder vergrootte.
Er zijn ethische vragen rondom ECT, vooral wanneer het wordt toegepast bij patiënten die niet in staat zijn om toestemming te geven, zoals patiënten met ernstige psychoses of dementie. Sommige mensen vrezen dat ECT in deze gevallen gebruikt wordt zonder voldoende aandacht voor de wil van de patiënt.
Lees verder onder video >>
Wat houdt elektroshocktherapie in?
Elektroshocktherapie is een medische behandeling die gebruikt wordt voor bepaalde psychiatrische stoornissen. Bij deze behandeling worden kleine elektrische schokken door je hersenen geleid om een kortdurende, gecontroleerde epileptische aanval op te wekken. Dit klinkt misschien heftig, maar het is een beproefde methode die al tientallen jaren wordt toegepast, vooral als andere behandelingen zoals medicatie of psychotherapie niet voldoende helpen.
Wanneer wordt elektroshocktherapie toegepast?
Elektroshocktherapie wordt vooral gebruikt bij ernstige vormen van depressie, bipolaire stoornissen en sommige gevallen van schizofrenie. Vaak is ECT een laatste redmiddel, wanneer andere behandelingen niet werken of wanneer de situatie acuut is en je snel verbetering nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan situaties waarbij je depressie zo ernstig is dat er een verhoogd risico op zelfmoord bestaat.
Ook kan ECT helpen als je geen medicijnen kunt verdragen of als je lichaam niet goed reageert op antidepressiva.
Hoe werkt de behandeling?
Tijdens de behandeling word je kort onder narcose gebracht. Daarna worden elektroden op je hoofd geplaatst die een elektrische impuls geven, waardoor een epileptische aanval wordt opgewekt. Deze aanval duurt meestal maar een halve minuut, en jij merkt er door de narcose niets van. De behandeling zelf is pijnloos.
Na afloop kan je je een beetje verward voelen of een lichte hoofdpijn hebben, maar dit trekt meestal snel weg.
Lees ook: vast in je hoofd, naar wie ga je toe: een coach, therapeut, psycholoog of psychiater?
Voor- en nadelen van elektroshocktherapie
ECT levert snel resultaat op in vergelijking met medicatie, die vaak weken nodig heeft om effect te hebben. ECT kan in acute gevallen al binnen enkele dagen verbetering geven.
Veel mensen bij wie antidepressiva en andere therapieën niet helpen, ervaren wel verbetering door ECT. Vooral bij mensen met suïcidale gedachten of ernstige psychoses kan ECT levensreddend zijn.
Bijwerkingen van ECT
- Een van de meest gehoorde bijwerkingen van ECT is geheugenverlies. Dit betreft vaak herinneringen rond de periode van de behandeling, maar soms ook van langer geleden. Gelukkig komt het geheugen na verloop van tijd vaak terug, maar dit is niet altijd het geval.
- Hoewel ECT snel verlichting biedt, is het effect niet altijd blijvend. Vaak heb je meerdere sessies nodig, en soms is onderhoudsbehandeling noodzakelijk om terugval te voorkomen.
- Omdat de behandeling onder narcose plaatsvindt, brengt dit bepaalde risico’s met zich mee, zoals misselijkheid of spierpijn.
Nog steeds een belangrijke behandeloptie
Er zijn verschillende redenen aan te wijzen waarom ECT nog steeds een belangrijke behandeloptie is.
- Allereerst kan het een uitkomst bieden wanneer je lijdt aan een therapieresistente depressie.
- Daarnaast wordt de techniek steeds verfijnder, waardoor de bijwerkingen beter beheersbaar zijn en de therapie veiliger wordt.
- Ook kan de steeds bredere acceptatie van de effectiviteit van ECT ervoor zorgen dat meer mensen baat hebben bij deze behandelmethode.
Video: uitleg wat houdt elektroshocktherapie in
Foto: Nicola Nastasic (Canva)