Ga naar de inhoud

Vrouwen en het leger hebben nog niet echt een lekkere klik: Defensie te mannelijk?

vrouwen in het leger Bron: © Canva. Vrouwen en het leger, de relatie kan inniger 

Vrouwen en het leger zijn al jarenlang een thema binnen de krijgsmacht, maar de daadwerkelijke integratie blijft achter. Hoewel Defensie actief campagne voert om meer vrouwelijke militairen aan te trekken, blijft het aandeel vrouwen in het leger ver onder de gewenste 30%. 

Volgens luitenant-generaal Elanor Boekholt-O’Sullivan ligt dat deels aan de manier waarop Defensie zich presenteert: te mannelijk, te oppervlakkig, en te weinig gericht op de vragen die vrouwen écht hebben.

Campagnes missen aansluiting bij vrouwelijke doelgroep

Waar veel mannen zich aangesproken voelen door beelden van helikopters, gevechtsvliegtuigen en stoere manoeuvres, hebben vrouwen een andere benadering nodig.

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen een grotere behoefte hebben aan concrete informatie: waar kom je terecht, wat houdt het werk precies in, en hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit? Die vragen blijven vaak onbeantwoord in de huidige wervingscampagnes.

Te veel focust op actie, te weinig op inhoud

Boekholt-O’Sullivan, zelf één van de hoogste vrouwelijke officieren binnen de Nederlandse krijgsmacht, zegt in het programma WNL Op Zondag dat Defensie te veel focust op actie en te weinig op inhoud. “Vrouwen willen weten waar ze aan toe zijn, zonder blind ergens voor te tekenen. Als we die informatie niet bieden, verliezen we hen al voordat ze goed en wel begonnen zijn.”

Lees verder onder het bericht >>

30% vrouwen is het doel

Defensie heeft in totaal 125.000 nieuwe medewerkers nodig, verdeeld over militairen, reservisten en burgerpersoneel. Het streefpercentage is dat 30 procent van de in totaal 200.000 werknemers vrouw is. Maar de instroom van vrouwen blijft steken.

Volgens Boekholt-O’Sullivan haakten recent 3200 vrouwen juist af na het zien van Defensie-campagnes — een signaal dat er iets fundamenteel misgaat in de benadering.

Denken vanuit een mannelijke cultuur

Daarbij spelen ook praktische zaken een rol. Veel uitrusting is nog afgestemd op mannelijke lichamen. Scherfvesten zitten slecht, voertuigen zijn niet goed af te stellen, en zelfs kleding en hygiënevoorzieningen houden onvoldoende rekening met vrouwen.

“Dat zijn nagenoeg allemaal oplosbare problemen”, zegt Boekholt-O’Sullivan. “Het gaat erom dat we erkennen dat we vanuit een traditionele, mannelijke cultuur denken. Dat is verklaarbaar, maar inmiddels niet meer van deze tijd.”

NAVO-landen: wisselend beeld

Binnen de NAVO lopen de cijfers sterk uiteen.

  • Canada en Noorwegen behoren tot de koplopers met een aandeel van 20 tot 25 procent vrouwelijke militairen.
    In deze landen zijn vrouwen geïntegreerd in vrijwel alle militaire functies, inclusief de gevechtseenheden.
  • Frankrijk zit rond de 16 procent
  • Duitsland rond de 13 procent
  • Verenigd Koninkrijk schommelt rond de 11 procent. 
  • Nederland blijft steken op ongeveer 13 procent vrouwelijke medewerkers bij Defensie, waarbij het aandeel vrouwelijke militairen nog lager ligt.
  • Andere landen, zoals Polen of Turkije, hanteren nog een traditionelere opstelling waarin vrouwen wel welkom zijn, maar vaak beperkt blijven tot ondersteunende rollen.

In sommige NAVO-landen wordt actief ingezet op genderinclusie, met mentoring-programma’s, aangepaste selectieprocedures en cultuurtrainingen voor leidinggevenden.

Trump: vrouw vormt een risico

In de Verenigde Staten lijkt de positie van de vrouw in het leger juist opnieuw onder druk te staan. President Donald Trump stelt in recente toespraken dat vrouwen in gevechtsfuncties “een risico vormen voor de operationele effectiviteit” van het leger.

Onder zijn vorige termijn werden al beperkingen besproken, en nu overweegt hij om vrouwen opnieuw uit bepaalde elite-eenheden te weren.

Gendergelijkheid in gevaar

Dit zou een forse stap terug zijn in een land dat juist voorop liep met het openstellen van gevechtsrollen voor vrouwen. Sinds 2015 mogen vrouwen in het Amerikaanse leger deelnemen aan vrijwel alle militaire functies. Een ommezwaai zou niet alleen impact hebben op vrouwen in het leger, maar ook een breder signaal afgeven over gendergelijkheid in internationale veiligheidsstructuren.

Lees verder onder de video >>

De meerwaarde van vrouwen in het leger

Vrouwen brengen andere vaardigheden en inzichten mee. Ze versterken teamdynamiek, zorgen voor betere besluitvorming en vergroten het maatschappelijk draagvlak van de krijgsmacht. Onderzoek toont aan dat gemengde teams beter presteren onder druk, juist door de diversiteit aan perspectieven.

De krijgsmacht heeft dan ook baat bij een inclusieve cultuur waarin vrouwen zich veilig, gewaardeerd en serieus genomen voelen. Het aanpassen van uitrusting is slechts het begin. Wat nodig is, is een bredere cultuurverandering, waarin ook communicatie en leiderschap hervormd worden.

Toekomst krijgsmacht is inclusief

De ambitie om 30 procent vrouw in het leger te realiseren, is niet onhaalbaar. Dan moet Defensie vrouwen wel anders aanspreken, hun vragen serieus nemen, en vooral laten zien dat er plek is voor hun talent, visie en kracht.

Andere NAVO-landen laten zien dat het kan — maar ook dat terugval mogelijk is, zoals in de VS onder Trump dreigt te gebeuren. De toekomst van de krijgsmacht is niet mannelijk of vrouwelijk. Die is inclusief.

Lees ook: Defensie in crisis? Zo staat het met de Nederlandse krijgsmacht.

Bronnen:

WNL, The Guardian, NAVO, Defensie.nl

Marieke vertelt hoe zij haar werk bij Defensie combineert met haar gezin

30 augustus 2022 – Het aantal vrouwen dat bij Defensie wil werken is schaars. Dit komt mede vanwege het feit dat zij veelal denken dat deze baan moeilijk te combineren is met een gezin. Het uitgezonden worden en de onregelmatige tijden maken het misschien ingewikkelder. 

Marieke Meijer-van Kooten bewijst graag het tegendeel. Zij werkt bij Defensie. Lees hier hoe zij dit doet en ervaart.

De 28-jarige Marieke werkt als Algemeen Militair Verpleegkundige (AMV) bij de luchtmacht en combineert dit met haar gezin. “Veel mensen vinden het soms niet te begrijpen dat ik dit werk doe met mijn 2 jonge kinderen in huis. Ik kijk hier heel anders tegenaan.”

Positieve impact op het gezin

“Zo jammer dat het werven van vrouwen zo moeilijk gaat”, zegt Marieke. De ambitieuze Marieke is getrouwd met Wesley (38), die als wapen monteur bij de luchtmacht werkt. Hij heeft een dochter, Nyla (4), en samen kregen ze dochter Marly (1,5). Dat ze allebei bij de luchtmacht werken, heeft zeker impact op het gezin. “In positieve zin hoor”, lacht Marieke. “Een vliegtuig associeert Nyla met vakantie, maar komt er een chinook of apache-helikopter over, dan roept ze: “Daar zit mama Marieke in!”

’Leren stevig in haar schoenen te staan’

“Eerst gaf me dat een schuldgevoel: ben ik een slechte moeder als ik een paar weken van huis ben? Nu denk ik: Marly en Nyla hebben het bij hun vader of onze gastouder net zo goed. Ik heb vriendinnen die geen dag zonder hun kind kunnen. Niks mis mee, maar de wereld kan hard zijn. Dan kan ik mijn dochter wel altijd veilig bij me willen hebben, maar ook zij moet leren om stevig in haar schoenen te gaan staan.”

‘Trots dat ik dromen heb waargemaakt’

“Jaren geleden, toen ik nog met mijn ouders op de Veluwe woonde, vond ik het al indrukwekkend om daar de pantserwagens van Defensie te zien rijden. Ik ben dan ook onwijs trots dat ik mijn dromen heb waargemaakt. Toch begrijpt niet iedereen dat ik bij de luchtmacht ben gegaan – zeker nu ik ook een kind heb. Zelfs het consultatiebureau vroeg me hoe lang ik dit werk nog dacht te gaan doen.”

‘Het geeft een enorme adrenalinekick’

“Mijn werkzaamheden zijn heel wisselend: de ene keer sta ik aan het bed in een regulier ziekenhuis, dan vlieg ik met een heli mee naar Schotland om een gewonde militair op te halen. Laatst zat ik een maand in Noorwegen voor een survival training van militairen. Terwijl zij oefenden om in geval van een oorlog te overleven in de kou, was ik mee voor het ‘echie’.”

“Zo behandelde ik iemand die onderkoeld raakte of zijn enkel verzwikte tijdens het bergbeklimmen. Eén keer moest ik in het donker met een hoofdlamp op een infuus bij iemand aanleggen, terwijl het min 20 was. Totaal anders dan in een ziekenhuis, maar het geeft een enorme adrenalinekick om je vak óók in dat soort primitieve omstandigheden goed uit te voeren.”

‘Niet aanstellen en doorgaan’

“Om de skills van overleven zelf ook te beheersen en me goed in de cursisten te kunnen inleven, deed ik 2 jaar geleden mee aan zo’n arctic training. Een iglo bouwen om erin te slapen, sneeuw smelten voor drinkwater, dat werk. Bij vertrek wist ik net één dag dat ik zwanger was. Soms zat ik met een patiënt achter in de ziekenauto en was ik zo misselijk, dat ik m’n eten zelf ook niet binnen hield. Geen pretje, maar de trip was al gepland. Bovendien ben ik militair: niet aanstellen en doorgaan, dus.”

Vrouwen werven moeilijker dan gedacht

Defensie probeert andere vrouwen ook over de streep te trekken en streeft ernaar dat hun personeelsbestand in 2030 voor 30 procent uit vrouwen bestaat. Momenteel is dit percentage 16 procent. Werk aan de winkel dus voor Defensie. Het is onderzocht dat teams die bestaan uit mannen en vrouwen sterker zijn en dat ze beter presteren. Het werven van meer vrouwen blijkt alleen moeilijker dan gedacht.

Feit is wel dat je een stoere vrouw moet zijn om het werk bij Defensie met je gezin te combineren. Marieke zou niet anders willen en hoopt dat meer vrouwen kiezen voor een baan bij Defensie. Ondanks de zoektocht naar vrouwen wordt ook naarstig gezocht naar mannen. Ook bij Defensie zijn grote personeelstekorten en “iedereen die geschikt is, blijft welkom”, benadrukt de woordvoerder.

Kek Mama zocht uit hoe lezers staan tegenover de balans tussen werk en kinderen. Benieuwd? Lees hier de resultaten.