Verwoestijning is een natuurfenomeen dat steeds verder Europa binnendringt. De Sahara breidt zich door de klimaatverandering noordwaarts uit. Als niet wordt ingegrepen kan de verwoestijning zelfs tot in de droge gebieden in Nederland doordringen, zoals de Achterhoek.
De gevolgen zijn ernstig
Verwoestijning is het oprukken van een woestijn en het ontstaan van nieuwe woestijngebieden. Het wordt veroorzaakt doordat er in gebieden minder neerslag valt waardoor de grond uitdroogt. De bovenlaag van de grond wordt zo hard dat de regen die valt niet in de grond binnendringt. De gevolgen zijn ernstig zijn: de aarde droogt uit en warmt op en de temperatuurverschillen worden groter. Als er regen valt, is dat vaak in grote hoeveelheden waardoor overstromingen en bodemerosie ontstaan. Zo spoelt vruchtbare grond weg.
Schadepost van miljarden euro’s
Woestijnvorming is geen ver-van-mijn-bed-show, maar dichter bij huis dan je denkt. In Zuid-Spanje valt te zien welke dreiging ervan uit gaat. In de Gelderse Achterhoek sterven nu al beukenbomen omdat hun wortels geen water vinden door het gezakte grondwaterpeil. Het bos levert inmiddels een gevaar op voor wandelaars door de vallende takken. Volle bladerdaken zijn een zeldzaamheid geworden. Ook huizen verzakken door de lage waterstand. Die ontwikkeling kan in de toekomst een schadepost van miljarden euro’s opleveren.
Het veranderende klimaat zorgt voor meer lange periodes van droogte. Daardoor ontstaan onder meer in Gelderland watertekorten. Per dag zakt het grondwaterpeil verder weg in de Achterhoek. De waterschappen zijn bezig met het verhogen van de de waterstand door in de natuur waterkuipen te creëren waarin water wordt opgeslagen. Vanuit de kuipen vloeit het water gecontroleerd de droge gebieden in.
Het blauwe goud van de toekomst
Greenpeace dringt aan op maatregelen tegen het illegaal gebruik van water in Spanje. Daaraan maakt met name de landbouwsector zich schuldig. Ook tegen de vervuilende industrie moet strenger worden opgetreden. De boodschap is duidelijk: water is het blauwe goud van de toekomst.
Als de huidige uitstoot van broeikasgassen niet vermindert, verandert Zuid-Spanje volgens wetenschappers tegen het einde van de eeuw in een woestijn. Als maatregelen uitblijven stijgt de temperatuur met maar liefst 5 graden. Gevolg: loofwouden in Zuid-Spanje, Sicilië en andere gebieden langs de Middellandse Zee veranderen in mediterrane vegetatie. Zelfs als de uitstoot binnen de normen van het klimaatakkoord van Parijs blijft, gaat Zuid-Europa uitbreiding van woestijngebied tegemoet. Die verandering zou groter zijn dan de veranderingen die ecosystemen de laatste 10.000 jaar ondergingen.
Grotere kans op bosbranden
Studies geven aan dat 75 procent van de Spaanse oppervlakte zich in de gevarenzone bevindt, met het risico op verwoestijning. Greenpeace zegt dat 70 procent van de waterlopen grote of vrij grote problemen vertonen.
Volgens het WWF vertoont Spanje alle kenmerken die het probleem van verwoestijning mee veroorzaken. Klimaatverandering, weinig regenval, langere droogtes, een verhoogde vraag naar water en een verwaarlozing van bosgrond door slecht gebruik zijn hiervan voorbeelden.