Elk jaar worden er meer mensen gecremeerd, met momenteel bijna 7 op de 10 overledenen. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek werden er vorig jaar ruim 115.000 mensen gecremeerd. Nabestaanden verstrooien de as vaak op plekken die een bijzondere betekenis hadden voor de overledene. Mag dat wel overal?
Beperkingen door natuurorganisaties
Sinds begin dit jaar is het verstrooien van crematie-as verboden in gebieden van Natuurmonumenten. Deze organisatie beheert ruim 112.000 hectare natuur en ziet problemen met het effect van as op voedselarme gebieden. Planten die weinig voedingsstoffen nodig hebben, kunnen beschadigd raken. Verstrooien zonder toestemming gebeurde vaak, waardoor Natuurmonumenten besloot tot een verbod.
Stijging van aanvragen bij Staatsbosbeheer
Bij Staatsbosbeheer, de grootste natuurorganisatie met meer dan 271.000 hectare in beheer, mag men onder voorwaarden nog wel as verstrooien. Door het verbod van Natuurmonumenten steeg het aantal aanvragen aanzienlijk. Staatsbosbeheer verwacht dat het aantal aanvragen over heel 2024 rond de 600 zal liggen.
Voedingsstoffen en ecologische impact
Planten in voedselarme gebieden zoals heide en hoogveengebieden mogen ook bij Staatsbosbeheer niet belast worden met as. De as bevat voedingsstoffen die schadelijk kunnen zijn voor de lokale flora. Crematie-as bestaat hoofdzakelijk uit mineralen zoals calcium, fosfor en kalium, met sporen van andere elementen. In kleine hoeveelheden kunnen deze mineralen planten voeden en als nuttige voedingsstoffen dienen. Echter, de alkalische aard van de as kan de pH-waarde van de bodem verhogen, wat mogelijk schadelijk kan zijn voor bepaalde plantensoorten die gevoelig zijn voor veranderingen in zuurgraad.
Waar mag het wel?
In bossen, waar de grond vaak voedselrijk is, mogen nabestaanden de as wel verstrooien. Dit moet echter vanaf de paden en wegen gebeuren om te voorkomen dat bijzondere planten worden beschadigd. Toch gebeurt het regelmatig dat mensen zich niet aan deze regels houden, wat leidt tot ongewenste situaties volgens boswachters. Nabestaanden moeten altijd toestemming vragen en mogen niet zomaar as verstrooien zonder overleg.
Aanvraag en begeleiding noodzakelijk
Ook andere gebieden, zoals die van Provinciale Landschappen, vereisen dat nabestaanden een aanvraag doen voordat ze as kunnen verstrooien. Er wordt dan gekeken naar de ecologische gesteldheid en de drukte van de plek. Toezicht is echter moeilijk, waardoor soms as zonder toestemming wordt verstrooid.
Informatie vanuit crematoria
Volgens de Landelijke Vereniging van Crematoria informeren crematoria nabestaanden dat toestemming nodig is voor verstrooiing in de natuur. Dit gebeurt ten minste een maand na de crematie. Of nabestaanden dit advies opvolgen, is niet altijd duidelijk.
Alternatieve manieren om as te verstrooien
Naast de natuur biedt de wet mogelijkheden voor het verstrooien van crematie-as op open zee zonder toestemming. Nabestaanden kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van speciale urnen die langzaam in het water oplossen, of papieren bootjes waarin de as wordt meegegeven aan de stroom. Ook vanuit een helikopter of vliegtuig kan as boven bepaalde wateren en natuurgebieden verstrooid worden. Bij sommige diensten vaart het schip een ronde om de plek van verstrooiing, of maakt het vliegtuig een fly-by als laatste groet.
De tekst gaat onder de video verder >>
Duurzame en persoonlijke opties
Voor wie duurzaamheid en een persoonlijke benadering belangrijk vindt, zijn er speciale wandelstokken waarin as bewaard kan worden en die beetje bij beetje vrijkomt tijdens een wandeling.
Daarnaast zijn er milieuvriendelijke bio-urnen die fungeren als compost voor zaden van planten, struiken of bomen. Deze urnen worden volledig opgenomen in de natuur en geven zo nieuw leven vorm. Ondanks enkele wettelijke restricties, zoals het begraven van een urn in eigen tuin dat als thuis bewaren wordt gezien, zijn er talloze mogelijkheden voor een respectvolle en betekenisvolle as-bestemming.
Er zijn nog meer bijzondere plekken waar as uitgestrooid mag worden. Bekijk ook deze video >>
Bron: NOS