Ga naar de inhoud

Wespen koningin of hoornaar? Wat is het verschil?

Hoornaar wesp

Er zijn vele verschillende soorten wespen. Een van de soorten wespen die we in Nederland aantreffen is de Europese hoornaar. Als je een hoornaar en een wespenkoningin los van elkaar ziet, lijken ze erg op elkaar. Maar wat zijn precies de verschillen tussen een hoornaar en een wespenkoningin?

Wij zetten de verschillen voor je op een rijtje. 

Een hoornaar versus een wespenkoningin 

De hoornaar behoort tot de familie papierwespen waar ook de normale wesp toe behoort. Het is een van de bekendere soorten wespen in Europa. Een hoornaar is net als de wesp een vliesvleugelige. Het is de grootste inheemse, sociale wespensoort in Nederland. Hoornaars vliegen veel en zijn constant op zoek naar voedsel, niet voor zichzelf, maar voor hun larven in het nest. 

Wespenkoningin

De wespenkoningin is de enige wesp uit de wespenkolonie die de winter overleeft. Na de winter komt de wespenkoningin uit haar winterslaap om een nieuwe kolonie te stichten. Hiervoor gaat zij op zoek naar een nieuwe plek voor een wespennest. Hier legt zij bevruchte eitjes die zij de hele winter met zich meegedragen heeft. De jonge larven die vervolgens uitkomen voedt zij met gevangen insecten. Nadat de eerste generatie wespen is geboren, breekt de paartijd uit en is de wespenkoningin alleen nog maar eitjes aan het leggen. De werksters nemen de taak van het zoeken naar voedsel op zich. Daar heeft de koningin dus verder geen omkijken naar.

Een hoornaar

Hoe zie je het verschil tussen een wespenkoningin en een hoornaar? Er zijn 2 duidelijke uiterlijke verschillen. Ten eerste zit er een groot verschil tussen de kop, het borststuk en het eerste deel van het achterlijf van beide insecten. Voor de Europese hoornaar geldt dat de kop en het borststuk veel meer roodbruin tot donkerbruin gekleurd zijn. Ook de poten van de Europese hoornaar zijn roodbruin. Het lichaam van de wespenkoningin is daarentegen alleen geel met zwart. Naast de kleur is er ook een groot verschil in lengte. Een hoornaar is bijna 2 keer zo groot als de wesp. Een hoornaar koningin heeft een lengte van 35 tot 50 millimeter. Een wespenkoningin wordt daarentegen ongeveer 20 millimeter groot, dus dat is een behoorlijk verschil. 

Het uiterlijk en plek van het nest is anders 

Het nest van beide insecten wordt gemaakt van dezelfde materialen. Beide nesten zijn gemaakt van afgeknaagd zacht hout en andere vezels, wat vervolgens met speeksel wordt vermengd dot een grijzig papierachtig materiaal. De grootte van de nesten, verschilt daarentegen wel. Het nest van een hoornaar bestaat uit ongeveer 700 werkers, terwijl het nest van een wesp wel kan bestaan uit 25.000 werkers. Ook de vorm kan verschillen: het nest van de limonadewesp heeft een ballonvormig omhulsel en het nest van Europese hoornaars heeft een schelpachtige vorm. Tot slot verschilt de plaats van het nest. Hoornaars bouwen hun nesten graag bovengronds, vlakbij bomen en struiken en op een niet vochtige plekken. Een wespennest vind je vaak in gebouwen zoals schuren of andere bijgebouwen, maar ook in spouwmuren of onder dakranden.

Verschil in voedsel hoornaar en wespen koningin

Wespen zijn alleseters, vooral zoete stoffen en dranken. Daarom komen ze veel op mensen af, omdat dit vaak menselijk voedsel is. Denk bijvoorbeeld aan ijsjes, fruit en frisdrank. Wespen vangen wel veel insecten, maar bijna niet voor eigen consumptie. Wespen bijten de kop van de gevangen insecten af en geven het resterende deel aan hun larven in het nest. Daarnaast eten zij vlees of vis. Het etenswaar van een hoornaar bestaat voornamelijk uit insecten en plantaardig voedsel. Hij eet bijvoorbeeld vliegen, muggen, rupsen, vlinders, wespen, bijen en spinnen. Een hoornaar steekt een insect eerst waarna het sterft. Vervolgens vermaalt hij dit insect tot een soort pap dat hij vervolgens aan de larven in het nest voert. Als je dus wordt lastiggevallen, terwijl je wat zoets consumeert, heb je vaak te maken met een wesp.

Een steek van een hoornaar is krachtiger

Wespen steken alleen wanneer zij zich bedreigd voelen of dringend voedsel (bloed) nodig hebben. Wespen kunnen meerdere keren steken omdat hun angel niet blijft haken. Ook hoornaars vallen je niet zomaar aan. Hoornaars vallen je alleen aan als je een dreiging vormt voor het wespennest. Als je het wespennest (onbewust) te dicht nadert, brommen hoornaars luid en vliegen ze op je af en steken ter verdediging. De steek van een hoornaar is pijnlijker dan van een gewone wesp, maar het gif is minder krachtig. Door een stofje dat erin zit (acetylcholine) voelt de steek wel bijzonder branderig.

Wat denk jij, is de wesp op de foto nu een hoornaar of een wespenkoningin?

Meer over: