Ga naar de inhoud

Reuzenspin onthult groot geheim: met haar gif kan ze levens redden

Update:
Reuzenspin onthult groot geheim: met haar gif kan ze levens redden

In de Australische wildernis staat de tunnelwebspin al jaren bekend als een van de gevaarlijkste spinnen ter wereld. Met indrukwekkende hoektanden en een gif dat fataal kan zijn binnen 15 minuten, heeft deze spin een angstaanjagende reputatie. Recent onderzoek onthult dat de Australische tunnelwebspin meer te bieden heeft dan alleen zijn beruchte gif.

Dit 8-potige roofdier bleek namelijk een groot geheim te hebben: het is niet 1 soort, maar bestaat uit 3 aparte soorten. En wist je dat haar giftige gif ook levens kan redden? Lees hier hoe dit precies zit.

Een gigantische vondst in het reptielenpark

Het mysterie begon toen onderzoekers in het Australian Reptile Park een gigantische tunnelwebspin ontvingen, een mannetje met een pootspanwijdte van maar liefst 9 centimeter. “Hij is veel groter dan alle andere spinnen die we ooit hebben gekregen,” vertelt Emma Teni, een medewerker van het park. Ze deelde haar verbazing in een video op Instagram en noemde het dier een buitengewoon indrukwekkend exemplaar.

De enorme spin, later ‘Big Boy’ genoemd, zette onderzoekers op het spoor van nieuwe ontdekkingen.

Bekijk hier de gigantische spin en lees daarna verder >>

3 soorten in plaats van 1

Een team van Duitse en Australische wetenschappers, verbonden aan onder andere het Leibniz Institute for the Analysis of Biodiversity Change, bestudeerde het DNA en de kenmerken van meerdere tunnelwebspinnen. Dit onderzoek bracht iets opmerkelijks aan het licht: de spin die lange tijd als één soort werd gezien (Atrax robustus), blijkt in werkelijkheid uit 3 aparte soorten te bestaan:

  1. De klassieke Australische tunnelwebspin (Atrax robustus), het bekendste type.
  2. De zuidelijke tunnelwebspin (Atrax montanus), afkomstig uit het zuiden van Australië.
  3. De ‘Big Boy’ spin (Atrax christenseni), die niet alleen indrukwekkend groot is, maar ook meer gif produceert dan zijn soortgenoten.

De naam ‘Big Boy’ is geen toeval. Deze soort wordt gekenmerkt door mannetjes die aanzienlijk groter zijn dan die van de andere 2 soorten.

Hoe gevaarlijk is de tunnelwebspin echt?

De Australische tunnelwebspin is niet alleen groot en intimiderend, maar ook agressief wanneer hij zich bedreigd voelt. Met zijn lange hoektanden zwaait hij dreigend en kan hij een beet toebrengen die hevige pijn, spierkrampen en zelfs verlamming van de ademhalingsspieren veroorzaakt.

Gelukkig zijn beten zeldzaam en dankzij het tegengif is er sinds 1981 geen enkel sterfgeval meer gemeld. Fijn – je hoeft niet op te passen als je in Australië op vakantie bent.

Het gezondheidsvoordeel van de Australische tunnelwebspin

Hoewel de Australische tunnelwebspin een angstaanjagende reputatie heeft vanwege haar krachtige en potentieel fatale gif, speelt ze ook een onverwachte rol in de medische wereld: haar gif redt levens. Sinds de jaren ’80 wordt het gif van de spin gebruikt om een effectief tegengif te maken tegen beten van deze spin en andere gerelateerde soorten. Hierdoor zijn sterfgevallen door tunnelwebspinnen sinds 1981 volledig verdwenen.

Tegengif om levens te redden

Het proces achter het maken van het tegengif is echter complex. Om voldoende gif te verzamelen, moeten onderzoekers de spinnen meerdere keren ‘melken’. Bij dit proces wordt het gif voorzichtig uit de hoektanden van de spin gehaald en vervolgens gezuiverd en gebruikt om antistoffen te ontwikkelen. Het gif van ‘Big Boy’, de grootste tunnelwebspin, biedt hierbij een groot voordeel. Door zijn uitzonderlijke grootte produceert hij meer gif dan de gemiddelde spin, wat het productieproces efficiënter maakt.

Nog meer medische voordelen

Het gif van de tunnelwebspin kan in de toekomst mogelijk meer doen dan alleen helpen bij beten. Wetenschappers onderzoeken namelijk ook hoe de unieke neurotoxische eigenschappen van het gif kunnen worden ingezet bij medische behandelingen. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde componenten van het gif gebruikt zouden kunnen worden bij de behandeling van neurologische aandoeningen, zoals epilepsie of beroertes, omdat het direct inwerkt op zenuwreceptoren.

Emma Teni, die werkt bij het Australian Reptile Park, legt uit: “Hoe gevaarlijk deze spin ook lijkt, haar gif is van onschatbare waarde. Niet alleen redden we mensen die gebeten zijn, maar het opent ook deuren voor nieuwe medische toepassingen.”

Top 10 gevaarlijkste spinnen ter wereld

Hoewel veel spinnen ongevaarlijk zijn voor mensen, zijn er enkele soorten die behoorlijk angstaanjagend kunnen zijn vanwege hun krachtige gif en agressieve aard. Hier is een lijst van de 10 gevaarlijkste spinnen ter wereld:

1. Australische tunnelwebspin (Atrax robustus)

Bekend als een van de dodelijkste spinnen ter wereld. Het neurotoxische gif kan bij mensen ernstige symptomen veroorzaken, zoals ademhalingsproblemen en spierkrampen. Dankzij een tegengif zijn sterfgevallen nu zeldzaam.

2. Braziliaanse zwerfspin (Phoneutria spp.)

Ook wel de “bananenspin” genoemd, staat deze spin bekend om zijn agressieve gedrag en extreem krachtig gif. Beten kunnen hevige pijn, verlamming en in sommige gevallen de dood veroorzaken.

3. Zwarte weduwe (Latrodectus spp.)

Deze beruchte spin is te herkennen aan haar glanzend zwarte lichaam en rode zandlopervorm op de buik. Het gif veroorzaakt spierkrampen, misselijkheid en ernstige pijn, maar sterfgevallen zijn zeldzaam door medische behandelingen.

4. Bruine kluizenaarspin (Loxosceles reclusa)

Deze spin heeft een beet die necrotische wonden kan veroorzaken, wat betekent dat het weefsel rondom de beet afsterft. Hoewel beten zelden fataal zijn, kunnen ze ernstig en langdurig ongemak veroorzaken.

5. Sydney-trechterwebspin (Atrax robustus)

Een nauw familielid van de Australische tunnelwebspin, met een vergelijkbaar krachtig gif. Vooral gevaarlijk omdat deze spin agressief kan reageren wanneer hij zich bedreigd voelt.

6. Redbackspin (Latrodectus hasselti)

Deze Australische neef van de zwarte weduwe heeft een gif dat hevige pijn veroorzaakt en soms dodelijk kan zijn, vooral bij kinderen. Het tegengif is gelukkig effectief.

7. Muisspin (Missulena spp.)

Ondanks de naam jaagt deze spin niet op muizen, maar haar beet kan dodelijk zijn voor kleine dieren en schadelijk voor mensen. De muisspin is vaak minder agressief, maar haar gif is vergelijkbaar met dat van de tunnelwebspin.

8. Wolfspin (Lycosidae)

Hoewel deze spin over de hele wereld voorkomt, kunnen sommige soorten een pijnlijke beet toebrengen. Hun gif is zelden dodelijk, maar veroorzaakt wel zwelling en lokale irritatie.

9. Zandtijgerspin (Sicarius spp.)

Deze spin komt voor in Zuid-Amerika en Afrika en heeft een krachtig necrotisch gif, vergelijkbaar met de bruine kluizenaarspin. Haar beet kan ernstige schade aanrichten, maar sterfgevallen zijn zeldzaam.

10. Zuid-Amerikaanse vogelspin (Theraphosa blondi)

Hoewel deze spin voornamelijk indrukwekkend groot is en bekend staat om haar harige lichaam, kan haar beet een krachtige reactie veroorzaken. Ze scheidt ook irriterende haren af die gevaarlijk kunnen zijn voor de ogen en huid.

Lees ook: tips om spinnen te bestrijden (zelfs die kleinere in Nederland).

Bronnen

RTL, Wetenschap in beeld I Foto: Canva