Bron: © Canva. Tand- en kiespijn oorzaken
Tand- of kiespijn, het is geen pretje. 1 op de 6 volwassenen had er vorig jaar last van volgens het CBS. De stekende pijn duikt vaak onverwacht op: bij een slok koude limonade. Een kloppend gevoel houd je uit je slaap of een zeurende pijn verpest je maaltijd. Wat veroorzaakt die pijn? En waarom zijn zoveel mensen bang om ermee naar de tandarts te gaan?
Tandbederf (cariës)
Tand- en kiespijn kunnen verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende is tandbederf, ook wel cariës genoemd. Dat ontstaat als bacteriën in je mond suikers omzetten in zuren. Die zuren tasten het glazuur van je tanden aan.
Bacteriën in je mond
Als dat glazuur eenmaal beschadigd is, krijgen bacteriën vrij spel. Ze kunnen doordringen tot het tandbeen en uiteindelijk tot de zenuw van je tand of kies. En dan begint de ellende pas echt.
Ontstoken tandvlees en knarsetanden
- Ook ontstoken tandvlees (gingivitis) of een tandvleesontsteking die is doorgedrongen tot het kaakbot (parodontitis) veroorzaken pijn.
- Een afgebroken kies, loszittende vulling of een ontsteking aan de wortel van een tand zijn eveneens boosdoeners.
- Zelfs knarsetanden of een verkeerde beet zorgen voor aanhoudende pijn.
Lees ook: Het verband tussen dementie en tandenpoetsen.
Wat kun je zelf doen om tand- en kiespijn te voorkomen
Gelukkig kun je veel zelf doen om tand- en kiespijn te voorkomen.
2 keer per dag tandenpoetsen met fluoride tandpasta is de basis. Volgens het Ivoren Kruis hebben volwassenen die 2 keer per dag poetsen aanzienlijk minder last van tand- en kiespijn én van bloedend tandvlees dan mensen die dat minder vaak doen.
Let op je eten en drinken
Maak de ruimtes tussen je tanden en kiezen goed schoon door te flossen, rageren of stokeren. Bacteriën nestelen zich namelijk graag op plekken waar je tandenborstel niet bij kan.
Let ook op wat je eet en drinkt. Suikers zijn funest voor je gebit, beperk zoetigheid en zure drankjes. Drink liever water, thee (zonder theïne) of melk en eet niet vaker dan 7 keer per dag om je gebit rust te geven.
Het belang van tandarts-controle
Zelfs als je bovenstaande adviezen goed onder controle hebt, kun je tand- en kiespijn niet altijd voorkomen. Regelmatig bezoek aan de de tandarts is daarom essentieel.
Hij ontdekt opdoemende problemen vaak al in een vroeg stadium, voordat je er zelf last van krijgt. Zo kun je tandbederf of tandvleesproblemen aanpakken voordat het pijn gaat doen.
Angst voor de tandarts
Toch stellen veel mensen een tandartsbezoek uit. Angst is de belangrijkste reden.
Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 800.000 Nederlanders bang zijn voor de tandarts. Ze gaan pas als de pijn ondraaglijk wordt en dan is het vaak te laat voor een eenvoudige behandeling.
Waarom zijn we zo bang?
De angst voor de tandarts is vaak gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Misschien ben je als kind zonder verdoving behandeld of heb je ooit een pijnlijke wortelkanaalbehandeling gehad.
Ook verhalen van anderen kunnen die angst voeden. En laten we eerlijk zijn: een tandartsboor klinkt niet bepaald geruststellend.
Geen geld voor de tandarts
Andere redenen waarom we niet naar de tandarts gaan: de kosten. Lees verder onder de video >>
Controle verlies en schaamte
Daarnaast spelen controle verlies en schaamte een rol. Je ligt achterover in een stoel, met je mond wijd open, terwijl iemand anders met scherpe instrumenten aan je tanden zit. Je kunt niet praten of ingrijpen. Dat voelt voor veel mensen ongemakkelijk.
Is die angst terecht?
Een beetje spanning is normaal, maar extreme angst is niet nodig. De tandheelkunde is de afgelopen decennia met sprongen vooruit gegaan. Behandelingen zijn minder pijnlijk en de communicatie met patiënten is beter geworden. Tandartsen nemen de tijd om je gerust te stellen en leggen uit wat ze doen.
Bovendien zijn er speciale angsttandartsen of centra voor bijzondere tandheelkunde waar je terechtkunt als je extreme angst hebt. Zij werken met ontspanningstechnieken, rustige benadering en soms zelfs met lachgas of een lichte verdoving om je te helpen.
Wie zijn het bangst?
Opvallend is dat vrouwen vaker aangeven bang te zijn voor de tandarts dan mannen. Ook jongeren tussen de 18 en 34 jaar blijken relatief vaak angstig, terwijl ouderen – ondanks een grotere kans op gebitsproblemen – doorgaans minder angstig zijn.
Mogelijk speelt hier ervaring een rol: wie vaker gaat, weet wat hem te wachten staat.
10 tips bij angst voor de tandarts
- Kies een begripvolle tandarts die ervaring heeft met angstige patiënten.
- Bespreek je angst vooraf zodat de tandarts hier rekening mee kan houden.
- Neem iemand mee voor steun en geruststelling.
- Luister naar rustgevende muziek of een podcast tijdens de behandeling.
- Adem diep in en uit om jezelf te kalmeren.
- Gebruik een stopteken als je even pauze nodig hebt.
- Plan je afspraak in de ochtend zodat je minder tijd hebt om te stressen.
- Vermijd cafeïne en suiker vooraf om onrust te verminderen.
- Beloon jezelf na de afspraak met iets leuks.
- Ga regelmatig naar de tandarts zodat angst niet groter wordt door uitstel.
Bronnen:
Ivoren Kruis, CBS, KNMT,