slaapwandelen-slaapwandeling
Slaapwandelen is een slaapstoornis die valt onder de categorie parasomnieën. Het treedt op tijdens de diepste slaapfase en kan leiden tot allerlei onbewuste handelingen, zoals rondlopen, praten of zelfs complexe activiteiten zoals autorijden.
Maar wat moet je doen als iemand in je omgeving slaapwandelt? Is het gevaarlijk om een slaapwandelaar wakker te maken, en wat is de beste manier om ermee om te gaan?
Mag je een slaapwandelaar wakker maken?
Het is een wijdverspreide mythe dat je een slaapwandelaar absoluut niet wakker mag maken. In werkelijkheid kan het geen kwaad, maar het kan wel lastig zijn. Een slaapwandelaar bevindt zich in een toestand van verlaagd bewustzijn en is zich niet bewust van wat er gebeurt. Daarom kan een plotselinge wekoproep voor verwarring en schrik zorgen. Dit kan ertoe leiden dat de persoon agressief reageert of volledig gedesoriënteerd is.
De veiligste aanpak is om een slaapwandelaar rustig weer naar bed te begeleiden, zonder hen abrupt wakker te maken. Als het echt nodig is om iemand te wekken – bijvoorbeeld als ze zich in een gevaarlijke situatie bevinden – doe dit dan op een kalme manier en probeer hen niet te laten schrikken.
Wat is slaapwandelen? Lees dat in deze video en lees daarna verder >>
Hoe maak je een slaapwandelaar wakker?
Sommige slaapwandelaars worden vanzelf wakker als het licht aangaat of als ze worden aangeraakt. Anderen reageren nauwelijks en blijven gewoon doorgaan met hun nachtelijke activiteiten. Als je toch iemand wakker moet maken, doe dit dan in een veilige omgeving, bijvoorbeeld wanneer ze al in bed liggen of ergens zitten. Probeer plotselinge geluiden en harde aanrakingen te vermijden om een schrikreactie te voorkomen.
Hoe ga je met een slaapwandelaar om?
Slaapwandelaars kunnen hele verhalen vertellen of zelfs instructies geven. Het beste wat je kunt doen, is rustig meebewegen en niet in discussie gaan. Probeer de persoon gerust te stellen en op een natuurlijke manier terug naar bed te leiden.
Hoe weet ik of ik slaapwandel?
Waarom slaapwandelen sommige mensen?
Slaapwandelen vindt plaats in de diepe slaapfase (NREM-slaap). Tijdens deze fase zijn de hersenen in rust, maar blijft het lichaam actief. De wisselwerking tussen slapen en waken verloopt bij slaapwandelaars niet optimaal, waardoor ze in een soort ‘tussenfase’ terechtkomen: half slapend, half wakker.
Slaapwandelen komt vaker voor bij kinderen, maar ook volwassen mannen hebben er relatief vaak last van. Erfelijkheid speelt een grote rol: meer dan de helft van de slaapwandelaars heeft een ouder of grootouder die het ook deed. Daarnaast kunnen stress, slaaptekort, alcohol, cafeïne en bepaalde medicijnen slaapwandelen uitlokken.
Lees hier over een bepaalde manier van slaapwandelen en lees daarna verder >>
Is slaapwandelen gevaarlijk?
In de meeste gevallen is slaapwandelen onschuldig, maar in sommige situaties kan het gevaarlijk worden. Sommige slaapwandelaars verlaten hun kamer, gaan naar buiten of proberen zelfs te fietsen of autorijden. Om ongelukken te voorkomen, is het belangrijk om een veilige slaapomgeving te creëren:
- Sluit ramen en deuren goed af.
- Zorg dat er geen scherpe of breekbare objecten in de buurt zijn.
- Overweeg een alarmsysteem op deuren en ramen.
Daarnaast kan slaapwandelen de nachtrust verstoren, wat leidt tot oververmoeidheid overdag. In ernstige gevallen kan een slaapdeskundige worden geraadpleegd.
Kun je slaapwandelen behandelen?
Hoewel slaapwandelen vaak vanzelf verdwijnt, kunnen bepaalde maatregelen helpen om het te verminderen. Wat doe je om niet te slaapwandelen?:
- Goede slaaphygiëne: Houd vaste slaap- en waaktijden aan en vermijd schermgebruik voor het slapengaan.
- Stressreductie: Mindfulness, ontspanningsoefeningen of psychotherapie kunnen helpen bij het verminderen van stress-gerelateerd slaapwandelen.
- Vermijden van triggers: Beperk alcohol, cafeïne en zware maaltijden voor het slapengaan.
- Medicamenteuze behandeling: In ernstige gevallen kan een arts medicatie zoals antidepressiva of anti-epileptica overwegen, maar dit gebeurt alleen in uitzonderlijke gevallen.
Wat als je kind vaak slaapwandelt?
Slaapwandelen komt vooral voor bij kinderen en verdwijnt meestal vanzelf rond de puberteit. Als je kind regelmatig slaapwandelt, hoef je je meestal geen zorgen te maken, tenzij het leidt tot gevaarlijke situaties of ernstige slaapproblemen. In dat geval kan een bezoek aan een specialist nuttig zijn.
Meer lezen over slaapwandelen? Raadpleeg een specialist als slaapwandelen je dagelijks leven beïnvloedt.
Bronnen:
Libelle.be, UZ Gent, Hersenstichting.nl, Nederlandse Vereniging voor Slaap- en Waakonderzoek (NSWO), Thuisarts.nl, Sleepfoundation.org I Foto: Canva