Bron: © Canva. Het gebruik van slaappillen en de risico's.
Een paar slechte nachten kunnen ervoor zorgen dat je grijpt naar slaappillen, maar is dat wel verstandig? Hoewel ze op korte termijn helpen om in slaap te vallen, brengen ze op lange termijn aanzienlijke risico’s met zich mee. Recent onderzoek toont zelfs aan dat sommige slaapmiddelen de natuurlijke reiniging van het brein verstoren en de kans op dementie verhogen.
Wat doen slaappillen precies met je lichaam, wat zijn de nieuwste inzichten en welke alternatieven zijn er voor een gezonde nachtrust?
Verschillende soorten slaappillen en hun werking
In Nederland gebruiken zo’n 750.000 mensen slaappillen, waarvan 300.000 ze langer dan 3 maanden slikken. De meest voorgeschreven middelen zijn benzodiazepinen, zoals oxazepam en temazepam, ook wel de ‘pammetjes’ genoemd. Deze werken door zich te binden aan de GABA-receptoren in de hersenen, waardoor prikkels tussen zenuwcellen worden geremd. Dit leidt tot ontspanning en slaperigheid. Slaappillen variëren in werkingsduur: kort, middellang of lang. Een langere werkingsduur kan gunstig zijn voor een ononderbroken nachtrust, maar verhoogt ook de kans op bijwerkingen, zoals sufheid overdag.
Naast benzodiazepinen zijn er ook andere slaapmiddelen, zoals Z-drugs (bijvoorbeeld zolpidem en zopiclon), antihistaminica en melatonine. Elk type heeft een andere werking en verschillende bijwerkingen.
De tekst gaat onder de video verder >>
De risico’s van slaappillen
Slaappillen zijn niet zonder risico. Naast verslavingsgevaar kunnen ze leiden tot ernstige bijwerkingen zoals:
- Sufheid en duizeligheid, vooral bij middelen met een lange werkingsduur.
- Een verhoogd risico op vallen, met name bij ouderen.
- Tolerantie en gewenning, waardoor steeds hogere doseringen nodig zijn.
- Een slechtere slaapkwaliteit door verkorting van de essentiële REM-slaap.
- Concentratieproblemen en een verhoogde kans op ademhalingsproblemen zoals slaapapneu.
- Geheugenproblemen en een verhoogd risico op dementie bij langdurig gebruik.
Nieuw onderzoek wijst erop dat slaappillen zoals zolpidem de nachtelijke reiniging van het brein verstoren. Dit proces helpt normaal gesproken om afvalstoffen af te voeren, en een verstoring ervan kan op lange termijn bijdragen aan neurologische aandoeningen zoals Alzheimer. Bovendien blijkt uit onderzoek dat langdurig gebruik van benzodiazepines het risico op dementie met 50% verhoogt bij ouderen. Ook vrij verkrijgbare slaapmiddelen zoals DroomSap (met doxylamine) kunnen ongewenste effecten hebben, zoals sufheid en geheugenverlies.
Kans op verslaving en ontwenningsverschijnselen
Een van de grootste nadelen van slaappillen is hun verslavingspotentieel. Na slechts 2 weken kan je lichaam al gewend raken aan de medicatie, waardoor je zonder slaappillen moeilijker in slaap valt. Stoppen kan ontwenningsverschijnselen veroorzaken, zoals:
- Angst en paniekaanvallen
- Hartkloppingen
- Spiertrillingen en spiertrekkingen
- Hoofdpijn en duizeligheid
- Misselijkheid en diarree
- Overgevoeligheid voor licht en geluid
- Tijdelijk verstoorde slaap
Dit maakt het afbouwen zonder professionele hulp lastig. Slechts de helft van de gebruikers slaagt erin zelfstandig te stoppen. Daarom is het verstandig om af te bouwen onder begeleiding van een arts of therapeut.
Hoe verbeter je je slaap zonder slaappillen?
Gelukkig zijn er natuurlijke en veilige alternatieven die helpen bij slaapproblemen. Gedragstherapie blijkt een effectieve methode om de slaapkwaliteit te verbeteren zonder medicatie. Daarnaast zijn er supplementen zoals magnesium en zink, die een positief effect hebben op de slaap zonder verslavingsrisico. Ook voeding speelt een rol; voedingsmiddelen zoals noten, zaden, vette vis, peulvruchten en eieren bevatten stoffen die de slaap kunnen bevorderen.
Andere tips om je slaap op natuurlijke wijze te verbeteren:
- Regelmatige slaaptijden: Ga elke dag op dezelfde tijd naar bed en sta op een vast tijdstip op.
- Vermijd schermen voor het slapengaan: Blauw licht van telefoons en tablets onderdrukt de aanmaak van melatonine.
- Beperk cafeïne en alcohol: Cafeïne kan de slaap verstoren, terwijl alcohol de slaapkwaliteit verslechtert.
- Ontspanningsrituelen: Meditatie, ademhalingsoefeningen of een warm bad kunnen helpen om makkelijker in slaap te vallen.
- Zorg voor een donkere en koele slaapkamer: Een goed slaapklimaat bevordert de slaapkwaliteit.
Lees ook: 10 wetenschappelijk onderbouwde tips om beter te slapen.
De tekst gaat onder de video verder >>
Kies bewust voor een gezonde nachtrust
Hoewel slaappillen in sommige gevallen noodzakelijk kunnen zijn, bijvoorbeeld op voorschrift van een arts, is langdurig gebruik niet zonder risico. De nadelige effecten op de slaapkwaliteit, het verslavingsrisico en de mogelijke gevolgen voor de hersengezondheid wegen zwaar. Daarom is het verstandig om eerst natuurlijke alternatieven en slaap bevorderende gewoonten te proberen. Wil je stoppen met slaapmedicatie? Raadpleeg dan een deskundige om dit op een veilige manier te doen. Een gezonde nachtrust begint bij bewuste keuzes!
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts.