Bron: © Canva
Van influencers die viraal gaan met opvallende stunts tot mensen die bekendheid verwerven door controversieel gedrag: schaamfaam is een fenomeen dat steeds vaker voorkomt. Social media biedt een platform waar iedereen de kans heeft om aandacht te trekken, ongeacht de inhoud of intentie.
Wat is schaamfaam?
Schaamfaam is een term die verwijst naar de bekendheid die mensen verkrijgen door gedrag dat als opvallend, controversieel of sensationeel wordt gezien. Het gaat vaak om personen die opvallen door acties of uitspraken die negatieve reacties oproepen, in plaats van door talenten of prestaties.
Voorbeelden hiervan zijn mensen die viraal gaan door extreme stunts, uitgesproken meningen of het delen van opvallende content op sociale media. Ze zijn vaak geen goed voorbeeld voor de (vooral jeugdige) kijkers.
Waarom wordt het schaamfaam genoemd?
De term “schaamfaam” combineert de woorden “schaamte” en “faam” en wordt gebruikt om te benadrukken dat deze bekendheid soms voortkomt uit gedrag dat als ongepast of gênant wordt gezien.
Het roept vragen op over de rol van sociale media en de moderne cultuur, waarin aandacht en sensatie soms lijken te domineren over inhoud of maatschappelijke waarde.
Voorbeelden van schaamfaam
- Influencers die viraal gaan door deelname aan risicovolle of extreme challenges.
- Reality-tv-sterren die bekend worden door conflicten, drama of opvallend gedrag.
- Personen die op sociale media aandacht trekken door uitgesproken of controversiële meningen.
Schaamfaam is een fenomeen dat vooral in de huidige tijd van social media en reality-tv is ontstaan, waar roem steeds vaker draait om aandacht trekken in plaats van echte prestaties.
Bekijk hieronder 12 schaamfaam voorbeelden:
1. De Tokkie-familie
De Tokkies werden in de vroege jaren 2000 een begrip in Nederland. Deze familie werd beroemd door hun gedrag in het programma De Tokkies, waar ze werden neergezet als een stereotype “asociale familie”. Hun ruwe taalgebruik, ruzies en chaotische levensstijl trokken enorm veel media-aandacht. Hoewel ze geen bijzondere prestaties leverden, genoten ze korte tijd van roem puur door hun controversiële gedrag.
2. Johan Vlemmix
Johan Vlemmix is een Nederlandse entertainer die bekend werd door zijn excentrieke acties, zoals het bouwen van een “Villa Vol Verlangen” en zijn deelname aan diverse reality-programma’s. Zijn gedrag wordt vaak gezien als opvallend en absurd, wat hem een podium heeft gegeven.
De tekst gaat verder onder de video >>
3. Reality-tv-sterren uit programma’s zoals Utopia
Veel deelnemers aan realityprogramma’s zoals Utopia worden beroemd door hun gedrag op televisie. Denk aan ruzies, drama en opvallende uitspraken. Deze deelnemers worden vaak tijdelijk beroemd, zonder dat ze iets bijdragen buiten het programma.
De tekst gaat verder onder de video >>
4. Danielle Bregoli (Bhad Bhabie)
Danielle Bregoli werd beroemd door haar optreden in de Amerikaanse talkshow Dr. Phil, waar ze viraal ging met de uitspraak: “Cash Me Outside, How ‘Bout Dah?” Haar brutale en respectloze gedrag werd massaal gedeeld op sociale media. Dit leverde haar een rapcarrière op, ondanks dat haar bekendheid oorspronkelijk voortkwam uit negatief gedrag.
De tekst gaat verder onder de video >>
Watch on TikTok
5. De “Tide Pod Challenge” deelnemers
Een gevaarlijke trend op sociale media waarbij jongeren video’s plaatsen waarin ze wasmiddel capsules (Tide Pods) aten. Hoewel deze trend absurd en levensgevaarlijk was, werden sommige deelnemers beroemd omdat hun video’s viraal gingen.
Dit is een voorbeeld van hoe dom gedrag op sociale media toch aandacht krijgt.
6. The deodorant challenge
Jongeren spuiten deodorant langdurig op hun huid, wat leidt tot bevriezing en brandwonden. De pijnlijke resultaten werden vaak gedeeld als een “prestatie”.
7. The car surfing trend
Een trend waarbij mensen op het dak van een rijdende auto stonden terwijl iemand anders reed. Dit leidde tot meerdere ongelukken en dodelijke slachtoffers, maar werd toch populair op platforms zoals YouTube en Instagram.
8. The benadryl challenge
Deze trend moedigde mensen aan om grote hoeveelheden Benadryl (een antihistaminicum) in te nemen om hallucinaties op te wekken. Dit leidde tot meerdere ziekenhuisopnames en zelfs sterfgevallen. Het werd berucht op TikTok.
9. The salt and ice challenge (zout en ijs)
Deelnemers strooien zout op hun huid en drukken er vervolgens een ijsblokje op. Dit veroorzaakt een chemische reactie die brandwonden en blaren kan veroorzaken. Video’s van deelnemers die pijn uitschreeuwen, werden massaal gedeeld.
Grappig of gekkenwerk?
Bekijk de video met de challenge hieronder en lees daarna verder >>
https://www.tiktok.com/@acexmb/video/7457679274846309664?is_from_webapp=1&sender_device=pc&web_id=7167350341410457094
10. “Kijk mij eens” op TikTok en Instagram
Van jongeren die winkeldiefstal filmen tot mensen die beledigende of racistische opmerkingen maken om viraal te gaan: sociale media zijn een broedplaats voor schaamfaam. Denk bijvoorbeeld aan video’s waarin mensen expres regels overtreden of anderen belachelijk maken.
11. “De likkende supermarktmedewerker”
Een supermarktmedewerker filmde zichzelf terwijl hij producten zoals broodjes likte en deze teruglegde in de schappen. De video ging viraal, maar leidde tot zijn ontslag en publieke verontwaardiging.
12. De “Vliegtuigdeur”-selfie
Een reiziger op Schiphol probeerde viraal te gaan door een selfie te maken terwijl hij de nooddeur van een vliegtuig probeerde te openen. Dit leidde tot paniek en een enorme boete.
De tekst gaat verder onder de video >>
Watch on TikTok
De context van schaamfaam
Schaamfaam is een verschijnsel dat nauw verbonden is met de opkomst van sociale media en reality-tv. Dit fenomeen weerspiegelt een bredere trend waarin zichtbaarheid en aandacht soms belangrijker lijken te zijn dan prestaties of inhoud. Het blijft een onderwerp van discussie hoe deze ontwikkeling onze samenleving beïnvloedt.