Sinds de invoering van statiegeld op flesjes en blikjes kampt Nederland met een toename aan rotzooi op straat. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat had niet voorzien dat de invoering van statiegeld zou leiden tot zoveel overlast. Vind jij het ook zo’n bende?
Nederland overladen met rotzooi door uitbreiding statiegeld
Documenten, opgevraagd door de NOS via de Wet openbare overheid (Woo), tonen aan dat het ministerie zich richtte op de innamepunten en de hoogte van het statiegeld. Nergens werd de mogelijke overlast genoemd.
Noodzaak voor meer personeel door uitbreiding statiegeld
Tijdens eerdere voorspellingen werd de verwachting geuit dat de statiegeld de zogeheten ‘premiejagers’ aangemoedigt. Om flesjes en blikjes in te zamelen. De schaal van de huidige problematiek bleef onvoorzien. Overal ligt nu restafval op straat door opengetrokken prullenbakken en leeggegooide kliko’s.
De Nederlandse Vereniging van Reinigingsdiensten (NVRD) benadrukt dat grotere gemeenten minstens 2 extra fulltime medewerkers per jaar nodig hebben. Zij moeten de rotzooi zien op te ruimen.
Sinds halverwege 2021 is statiegeld ingevoerd op kleine flesjes en vorig jaar april volgden de blikjes. Alhoewel de hoeveelheid zwerfafval lijkt af te nemen, is het probleem van opengebroken vuilnisbakken juist toegenomen.
Onverwachte situatie en te weinig innamepunten
Rob Buurman, directeur van de ngo Fair Resource Foundation, had dit probleem niet verwacht. Buurman wijst op de hogere dichtheid van mensen in Nederland. Ook het feit dat veel mensen in armoede leven, als oorzaken voor de huidige problemen was een blinde vlek. Hij gelooft ook dat het statiegeld te laag is. En er zijn onvoldoende innameapparaten beschikbaar, wat bijdraagt aan het probleem.
Een gebrek aan voldoende innamepunten blijft een heikel punt. Sinds 2018 geeft een nota van het ministerie aan dat er duidelijke afspraken moesten komen over het aantal te plaatsen innameapparaten. De eerste schattingen spraken van 10.000 apparaten. Uiteindelijk bleven verplichte regels uit en werd het minimum van 5.000 apparaten pas recent gehaald, ruim 2 jaar na de invoering.
Dwangsommen en boetes opleggen
De organisatie Verpact, bestaande uit supermarkten, producenten en importeurs, belooft beterschap na teleurstellende inleverpercentages. Bijna 400 miljoen euro aan niet-uitbetaald statiegeld is in 3 jaar tijd geïncasseerd en Verpact zegt dit geld te gebruiken voor informatiecampagnes en nieuwe innamepunten.
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) pleit voor een snellere verbetering. Zij dreigen met dwangsommen tot 250 miljoen euro als we de doelstellingen niet halen en stellen voor het statiegeld te verhogen naar 50 cent.
Achtergrondinformatie over statiegeldsystemen
Bij de evaluatie van de Nederlandse statiegeldsystemen is het nuttig om naar andere landen te kijken. Duitsland heeft een verplicht innamepunt bij elk verkooppunt, hetgeen bijdraagt aan een hoog inleverpercentage en minder vervuiling op straat.
Het lijkt erop dat Nederland mogelijk baat heeft bij een dergelijke benadering, gezien de problemen die de huidige opstelling met zich meebrengt, met name de ongewenste bijeffecten zoals vervuiling door opengebroken vuilnisbakken.
Oplossingen en vooruitzichten
Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat heeft aangegeven dat verdere maatregelen nodig zijn om de uitdagingen van de huidige systeem van uitbreiding statiegeld aan te pakken. Men overweegt het statiegeld verder te verhogen en het aantal innamepunten te verhogen. Daarnaast is er een dringende oproep aan de drankproducenten om hun inspanningen op te voeren en effectief bij te dragen aan een schoner milieu.
Een feest is het wel voor mensen die met het rapen net even dat beetje meer geld in hun zak steken. Of zamelen in voor goede doelen: Blikjesvrouw maakt van zwerfafval rapen haar levenswerk.
Bron: NOS