Dupuis, de Belgische stripuitgever, heeft de laatste Robbedoes-strip uit de winkels gehaald, na online beschuldigingen van racisme en seksisme. Dany, de tekenaar van het album, reageerde geschokt. Het album ‘Robbedoes en de Blue Gorgon’, ligt onder vuur op sociale media, waar TikTok-gebruikers kritiek uitten op de weergave van enkele personages.
Strip zou discrimineren en seksistisch zijn
Een Franstalige gebruiker stelde dat vrouwen in het album ‘hyper geseksualiseerd’ zijn. En de representatie van zwarte mensen zou ongepast en kwetsend zijn. De beschuldigingen verspreidden zich snel, waardoor Dupuis besloot om het album terug te trekken.
De tekst gaat verder onder het Instagram-bericht van Dupuis >>
Het album is nu in België en Nederland uit de handel genomen. Het boek ligt ook niet meer in de winkels.
Dupuis reageerde met een verklaring waarin ze aangaven dat er steeds meer verontwaardiging is ontstaan over de manier waarop zwarte mensen en vrouwen in het verhaal zijn geportretteerd. “We betreuren het diep als dit album iemand gekwetst heeft”, aldus de uitgever. “We zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid in de samenleving en nemen onze verantwoordelijkheid voor deze beoordelingsfout.”
Een iconische stripreeks
Robbedoes is een bekende stripreeks die in 1938 begon. Het vertelt de avonturen van de hoofdpersonages Robbedoes, Kwabbernoot, de eekhoorn Spip en het fantasiedier Marsupilami. De reeks werd vooral populair toen Franquin, ook bekend van Guust Flater, de serie van 1947 tot 1968 overnam. Verschillende auteurs hebben de reeks sindsdien voortgezet.
In 2023 verscheen het betwiste album als onderdeel van een nevenreeks waarin gasttekenaars en -scenaristen hun visie op Robbedoes geven. Deze keer werkten Dany (Daniel Henrotin) en scenarist Yann aan het verhaal, dat zich richt op de strijd tegen milieuvervuiling. Met vrouwelijke heldinnen in de hoofdrol.
Mijn tekeningen zijn bedoeld als eerbetoon aan de klassieke stripstijl
Dany
Dany, bekend van speelse en soms erotisch getinte reeksen als Rooie Oortjes, reageerde geschokt op de kritiek. “Het was nooit mijn bedoeling om iemand te kwetsen. Mijn tekeningen zijn bedoeld als eerbetoon aan de klassieke stripstijl.”
De 81-jarige tekenaar voegde eraan toe: “Mensen zeggen nu dat je niet meer op deze manier kan tekenen. Toch, humor en karikatuur vormen de kern van de Belgische striptraditie.” Hoewel Dany teleurgesteld is over de beslissing van Dupuis, begrijpt hij dat tijden veranderen. Hij erkent dat de portrettering van zwarte mensen nu niet meer gepast is en biedt zijn verontschuldigingen aan.
Meer strips kregen kritiek
Ook Nederlandse strips hebben door de jaren heen kritiek gekregen vanwege discriminerende elementen. Enkele zijn daarop aangepast om beter aan de moderne normen te voldoen. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Sjors en Sjimmie: Deze strip over 2 jongens, Sjors en zijn vriend Sjimmie, kreeg veel kritiek vanwege de karikaturale weergave van Sjimmie, een zwart personage. Sjimmie sprak in het begin gebrekkig Nederlands en werd vaak neergezet met overdreven gelaatskenmerken, wat veel negatieve reacties opriep. In latere versies werd het uiterlijk en taalgebruik van Sjimmie aangepast om een realistischer en respectvoller beeld te geven.
- Kapitein Rob: Deze klassieke avonturenstrip bevatte enkele verhaallijnen en personages die vandaag als problematisch worden beschouwd. Vooral vanwege stereotyperingen van inheemse bevolkingsgroepen. Hoewel de serie minder racistisch was dan sommige andere, zijn herdrukken en bewerkingen gemaakt.
- Jan, Jans en de Kinderen: De familiestrip van Jan Kruis bevatte soms stereotypen in de jaren 70 en 80 . Hoewel de strip veel minder controversieel was dan andere reeksen, zijn er bepaalde elementen subtiel veranderd in latere edities, zoals genderrollen en diversiteit.
- Tom Poes en Olivier B. Bommel: In de verhalen van Marten Toonder zijn er elementen die je in een moderne context als stereotypisch kan zien. De strip heeft exotische personages en situaties waarin bepaalde groepen karikaturaal zijn neergezet. Hoewel er geen grote wijzigingen zijn doorgevoerd, was er wel discussie over hoe deze verhalen gepresenteerd zijn in nieuwe herdrukken.
- Kuifje in Afrika: Hoewel dit een Belgische strip is, werd Kuifje in Afrika ook in Nederland veel gelezen. Dit album is berucht vanwege zijn racistische afbeeldingen van Congolese mensen en is nog steeds controversieel. In sommige edities is een waarschuwingspagina toegevoegd.
Is dit het einde van Robbedoes?
Hoewel de strips een belangrijke plek in de cultuurgeschiedenis hebben, zijn uitgevers en makers nu wel alert op het aanpassen van discriminerende elementen om een breed en inclusief publiek te blijven aanspreken.
- Door de controverse is tekenaar Dany niet meer welkom op de aankomende 25ste editie van het stripfestival in Angers, waar hij als eregast was uitgenodigd en de affiche had ontworpen. Is dit de dood van Robbedoes?
Bekijk onderstaande vlog van Christophe Van Hoeij met de beelden uit de uitgave Robbedoes en de Blue Gorgon en oordeel zelf >>
Bronnen: De Standaard, Dupuis.