De verkiezingen voor de Provinciale Staten worden om de 4 jaar gehouden en de eerstvolgende staat 15 maart 2023 gepland. De laatste verkiezingen voor de Provinciale Staten vonden plaats op 20 maart 2019. Waar kiezen we precies voor, wat zijn de opkomstverwachtingen en wat moet je verder nog meer weten? Je leest het hier.
Provinciale Staten verkiezingen, wat is het precies?
Bij de Provinciale Statenverkiezingen in Nederland kiezen we de leden van de Provinciale Staten. Deze verkiezingen vinden om de 4 jaar plaats en hebben als doel om de vertegenwoordigers te kiezen die verantwoordelijk zijn voor het bestuur van de provincie. Om te mogen stemmen bij de Provinciale Statenverkiezingen moet je de Nederlandse nationaliteit hebben, 18 jaar of ouder zijn en ingeschreven staan in de gemeente waar je wilt stemmen. De verkiezingen vinden plaats in alle 12 de provincies van Nederland op dezelfde dag, dit jaar op 15 maart 2023.
Bij de verkiezingen stem je op een politieke partij naar keuze. De partijen met de meeste stemmen krijgen vervolgens zetels in de Provinciale Staten. De gekozen leden van de Provinciale Staten kiezen op hun beurt weer de leden van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.
De grootte van de Provinciale Staten wordt bepaald door het aantal inwoners van de provincie. Zeeland, de provincie met de minste inwoners, heeft 39 statenleden, terwijl er in de Zuid-Hollandse staten maar liefst 55 volksvertegenwoordigers zitten.
Waar kiezen we precies voor?
Op de website van jouw provincie staat informatie over de politieke partijen en kandidaten die meedoen aan de verkiezingen. Ook ontvang je voor de verkiezingen de kandidatenlijst thuis. Als je meer wilt weten over de plannen van de partijen, kan je terecht op hun websites.
Provinciaal bestuur in het kort
Elke provincie heeft een bestuur dat de belangen van de burgers vertegenwoordigt, namelijk de Provinciale Staten. De Staten houden toezicht op het dagelijks bestuur van de provincie, oftewel het college van Gedeputeerde Staten, dat op zijn beurt wordt benoemd door de Provinciale Staten.
Zowel de vergaderingen van de Provinciale Staten als het dagelijks bestuur worden voorgezeten door de commissaris van de Koning, die wordt benoemd door de landelijke regering voor een termijn van 6 jaar.
De machtsverhoudingen binnen het provinciaal bestuur zijn vergelijkbaar met die van het landsbestuur. De Provinciale Staten zijn vergelijkbaar met de Tweede Kamer, terwijl het college van Gedeputeerde Staten enigszins lijkt op het kabinet.
Wat zijn de taken van de Provinciale Staten?
De leden van Provinciale Staten, ook wel bekend als statenleden, hebben diverse belangrijke taken:
- Ze zijn de volksvertegenwoordigers van de provincie en bepalen het beleid op belangrijke punten
- Ze kiezen de Gedeputeerde Staten, oftewel het dagelijks bestuur van de provincie
- Ze controleren de Gedeputeerde Staten
- Ze nemen beslissingen over bijvoorbeeld de aanleg van woonwijken, bedrijventerreinen, natuurgebieden en doorgaande wegen. Daarnaast verlenen ze milieuvergunningen aan bedrijven
- Het kiezen van de leden van de Eerste Kamer
Wat zijn de taken van onze provincies?
De provincie in Nederland heeft verschillende taken als bestuurslaag tussen het Rijk en gemeenten. Hieronder volgt een overzicht van deze taken:
- Ruimtelijke ordening: het bepalen van waar woningen, industriegebieden, natuurgebieden en (spoor)wegen komen te liggen
- Natuur, milieu en klimaat: het beheren en beschermen van de natuur, het verlenen van milieuvergunningen, toezicht en handhaving en het stimuleren en financieren van duurzame energie
- Openbaar vervoer: het verzorgen van het bus- en streekvervoer in de hele provincie
- Infrastructuur: het aanleggen en onderhouden van provinciale wegen, fietspaden, bruggen en sluizen
- Cultuur en erfgoed: het behouden en beschermen van cultureel erfgoed
- Economie en werkgelegenheid: het aantrekkelijk maken van de provincie voor bedrijven en het bevorderen van werkgelegenheid
- Toezicht op gemeenten en waterschappen: het goedkeuren van bijvoorbeeld gemeentelijke begrotingen
Wat zijn de opkomstverwachtingen?
Bij de meest recente Provinciale Statenverkiezingen in 2019 was de landelijke opkomst gemiddeld 56,0%, in 2015 bedroeg de opkomst 47,8%. In 2019 was de opkomst het hoogst in de provincies Flevoland (63,0%) en Utrecht (62,1%), en het laagst in Friesland (47,7%) en Limburg (48,1%). Hoewel de lage opkomst bij Provinciale Statenverkiezingen al langer een fenomeen is, schommelde het percentage mensen dat ging stemmen voor de Provinciale Staten de afgelopen 10 jaar rond de 55%. Dit jaar wordt verwacht dat 55% van alle Nederlanders naar de stembus zal gaan.