Bron: © Canva
Philips boekte in het eerste kwartaal van 2025 een verlies van maar liefst € 665 miljoen. De oorzaak? Een miljarden kostende schikking in de VS, waar het bedrijf verwikkeld is in een reeks rechtszaken rond defecte slaapapneu-apparaten van dochterbedrijf Philips Respironics.
Deze apparaten blijken al jaren gezondheidsrisico’s te vormen – en dat begint het bedrijf nu zwaar te raken. Wat ging er mis? Hoe gevaarlijk zijn de apparaten? En wat betekent dit voor patiënten?
In dit artikel lees je precies wat er speelt bij Philips.
Wat is slaapapneu en wanneer wordt het gevaarlijk?
Slaapapneu is een slaapstoornis waarbij de ademhaling tijdens het slapen tijdelijk stopt, meestal voor minstens tien seconden. Dit gebeurt soms tientallen keren per uur. Tijdens deze ademstilstanden daalt het zuurstofgehalte in het bloed, waardoor het lichaam in een soort alarmtoestand komt. De hersenen reageren daarop door de slaper kort wakker te maken, vaak zonder dat die het zelf merkt.
Door deze herhaalde onderbrekingen raakt de slaap verstoord, wat kan leiden tot klachten zoals extreme vermoeidheid overdag, concentratieproblemen, snurken, hoge bloeddruk en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Een enkele ademstilstand is op zich niet zorgwekkend, maar wanneer het regelmatig gebeurt (meer dan 10 tot 15 keer per uur), wordt het een serieus gezondheidsrisico.
Oorzaken van slaapapneu
Slaapapneu kan verschillende oorzaken hebben en wordt op basis daarvan onderverdeeld in drie vormen:
Obstructief Slaapapneu Syndroom (OSAS):
Wordt veroorzaakt door een blokkade in de luchtwegen, meestal doordat:
- Het zachte weefsel in de keelholte verslapt en inzakt,
- De tong naar achteren zakt,
- Andere zachte delen in de keel de luchtweg afsluiten. Dit zorgt voor snurken en ademstops, en bij gedeeltelijke blokkade spreekt men van hypopneu (verminderde ademhaling).
Centraal Slaapapneu Syndroom (CSAS):
- Ontstaat doordat de hersenen tijdelijk geen signaal geven aan de ademhalingsspieren, waardoor er geen ademhalingsbewegingen plaatsvinden, ondanks een open luchtweg.
Gemengde slaapapneu
- Een combinatie van OSAS en CSAS, waarbij zowel een fysieke obstructie van de luchtweg als een probleem in de ademhalingsaansturing door de hersenen aanwezig is.
In alle gevallen kan slaapapneu leiden tot zuurstoftekort en ernstige gezondheidsproblemen, vooral als het niet wordt herkend en behandeld.
Een lange lijst aan klachten
Philips riep in 2021 wereldwijd ruim 15 miljoen apneu- en beademingsapparaten terug. Die apparaten bevatten geluidsdempend schuim dat onder invloed van vocht en warmte kan afbrokkelen en giftige stoffen kan vrijlaten. Gebruikers liepen hierdoor risico op hoofdpijn, luchtwegproblemen, huidirritatie en in sommige gevallen zelfs kanker. Er zijn inmiddels meer dan 110.000 klachten binnengekomen bij toezichthouders, vooral in de Verenigde Staten.
De problemen stapelen zich sindsdien op. Zo werden in april 2023 opnieuw duizenden DreamStation-apparaten teruggeroepen, omdat door fouten in de serienummerregistratie patiënten het verkeerde apparaat of onjuiste instellingen konden ontvangen. De Amerikaanse toezichthouder FDA waarschuwde voor ernstige verwondingen of zelfs de dood als gevolg.
Lees verder onder berichten >>
Beleggers beweren dat Philips al ruim voor de terugroepactie van apneu-apparaten op de hoogte was van gezondheidsrisico’s. De vordering tegen voormalig topman Frans van Houten blijft staan, oordeelt de Amerikaanse rechter. https://t.co/g56vsPcILm
— NRC (@nrc) September 25, 2024
Philips stelt lab VS aansprakelijk voor verliezen apneu-apparaten: Philips gaat een Amerikaans onderzoekslaboratorium aansprakelijk stellen voor de geleden verliezen door de terugroepactie van apneu-apparaten. Dat bevestigt Philips na berichtgeving in… https://t.co/ViqCm1nt5i
— Zorgnieuws (@zorgnieu_ws) August 12, 2024
Al sinds 2016 signalen genegeerd
Uit rechtszaakstukken blijkt dat Philips al in 2016 werd gewaarschuwd door 2 eigen ingenieurs uit Drachten. Zij adviseerden destijds om het schuim te vervangen. Die waarschuwingen verdwenen echter in de la.
Ook een wetenschappelijke studie uit 2008 die celvernietiging aantoonde, werd genegeerd. Volgens het Amerikaanse PSN Labs heeft Philips bewust kritische testresultaten achtergehouden en geprobeerd druk uit te oefenen op onderzoekers om het materiaal als veilig te bestempelen.
Onjuiste of dubbele serienummers
Een andere oorzaak van de terugroepactie waren onjuiste serienummers. De defecte apparaten zijn afkomstig uit een specifieke partij en worden teruggeroepen omdat er tijdens de programmering onjuiste of dubbele serienummers zijn toegekend. Een apparaat waarvan dubbele serienummers in omloop zijn, kan ertoe leiden dat patiënten de verkeerde behandeling krijgen toegediend via de DreamStation-machine.
Klokkenluiders genegeerd en buitenspel gezet
Een opvallende rol is weggelegd voor Hisham Elzayat, een Egyptisch-Amerikaanse arts die in 2020 werd aangesteld als directeur patiëntveiligheid bij Philips Respironics. Zijn missie: van Philips een koploper maken op het gebied van veilige medische apparatuur. Maar toen hij intern aandrong op transparantie, werd hij overstemd door de top van het bedrijf. Chief Medical Officer Jan Kimpen kreeg de opdracht om het probleem te “neutraliseren” en Elzayat werd structureel buiten vergaderingen gehouden.
Elzayat logde uiteindelijk een integriteitsmelding in het HR-systeem van Philips. Maar ook die actie bleef zonder resultaat. Zijn pogingen om patiëntveiligheid voorop te zetten, strandden in een cultuur waarin commerciële belangen zwaarder wogen dan de gezondheid van gebruikers.
Lees verder onder video >>
Schikking van € 1,1 miljard
In april 2025 maakte Philips bekend een schikking van € 1,1 miljard te treffen met patiënten in de VS. Daarmee wil het bedrijf een groot deel van de civiele rechtszaken afsluiten. Topman Roy Jakobs noemt dit “een belangrijke stap om onzekerheid weg te nemen”. Toch lopen er nog strafrechtelijke en aandeelhouderszaken, en is het vertrouwen van gebruikers en toezichthouders ernstig geschaad.
Ondanks het verlies meldt Philips wel een lichte omzetgroei (2%) naar bijna € 4,2 miljard. Ook de operationele winst steeg van € 388 miljoen naar € 457 miljoen. Vooral de verkoop van MRI- en röntgensystemen houdt het concern overeind. Philips benadrukt te blijven investeren in kwaliteitsverbetering en procesoptimalisatie.
Lees ook: Hoeveel uur slaap heb je per leeftijd nodig?
Reputatieschade en toekomst
Wat begon als een technische terugroepactie is inmiddels uitgegroeid tot een groot gezondheids- en integriteitsschandaal. De interne chaos, het gebrek aan transparantie en het wegwerken van kritische medewerkers hebben het vertrouwen in Philips als producent van medische technologie diep aangetast.
Hoewel het concern zich nu volledig wil richten op de gezondheidszorgtechnologie, zal het nog jaren duren voor het vertrouwen van patiënten, artsen en toezichthouders is hersteld.
Bronnen:
NRC, NOS, Philips