De eenmalige EO-uitzending ‘Black-out’ hield kijkers op het puntje van hun stoel door een uiterst realistisch scenario van langdurige stroomuitval te presenteren. Met Sacha de Boer als journaalpresentator leek het alsof een echte crisis zich ontvouwde in Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht. Er ontstond veel kritiek.
Het verontrustende scenario op tv leek echt
Ondanks de fictieve aard van het programma leidde het tot kritiek en verontrusting, vooral vanwege de mogelijke impact op kwetsbare groepen ouderen door de gebrekkige zichtbaarheid van de disclaimer. Tegelijkertijd riep het programma belangrijke vragen op over onze voorbereiding op noodsituaties en de rol van effectieve communicatie tijdens crises.
Het eenmalige EO-programma ‘Black-out’ zorgde voor paniek bij kijkers, door de mogelijke gevolgen van grootschalige stroomuitval te laten zien. In deze bijzondere uitzending volgde het programma een fictief scenario waarin de stroom langdurig uitviel in Zuid-Holland, Zeeland en Utrecht.
De tekst gaat verder onder het Instagram-bericht >>
Fictief journaal Black-out maakt veel los: 'Mensen kunnen echt in paniek raken' https://t.co/Ro7Njh1lNd pic.twitter.com/jfRp8p4Rol
— RTL Nieuws (@RTLnieuws) November 12, 2024
Sacha de Boer keerde eenmalig terug op televisie, waarbij zij de updates over de stroomuitval presenteerde. De uitzending stuitte op veel kritiek, vooral omdat het niet duidelijk genoeg zou zijn dat het om een fictief verhaal ging.
Kritiek vanwege kwetsbare ouderen
Kijkers meldden diverse zorgen, onder anderen via sociale media. Er was de klacht dat de uitzending paniek kan veroorzaken, vooral onder ouderen die niet beschikken over internet en social media. De disclaimer, die aangaf dat het om fictie ging, was volgens sommigen onduidelijk zichtbaar.
“Dit soort programma’s zonder goede uitleg zijn onverantwoord, zeker voor kwetsbare alleenstaande ouderen”, was één van de kritische opmerkingen.
De tekst gaat verder onder de Instagram-berichten >>
Wie heeft bedacht dat het zinnig /informatief is om dit uit te zenden? #blackout @EOnl paniekzaaien in een land waar toch al wat rumoer is….🙄 @NPO1 jullie slaan de plank mis hiermee #gestoord
— globy⭕️7 🦧🌍 (@globy07) November 11, 2024
Kijk eens aan, ook predictive programming op de Nederlandse zenders, en dan nog wel bij de EO: Black-Out: stroomstoringen, chaos, de hele mikmak.https://t.co/t62M8prt5f
— Gert de Heul (@gertdeheul) November 11, 2024
Niet goed voorbereid op stroomuitval
Hans de Kleine, de eindredacteur van ‘Black-out’, benadrukte de relevantie van het programma. Hij stelde dat Nederlanders slecht voorbereid zijn op een langdurige stroomuitval, iets wat volgens deskundigen steeds waarschijnlijker is.
Het is volgens de programmamakers niet de vraag óf een dergelijke situatie zich voordoet, eerder wanneer. Het programma werd gemaakt in samenwerking met partijen als de NCTV, het ministerie van Justitie en Veiligheid, en netbeheerder Stedin.
De kracht van realistische simulaties
Hoewel het programma ‘Black-out’ veel kritiek kreeg, stond het ook exemplarisch voor de kracht van realistische simulaties in de media. Dergelijke simulaties moeten de ogen openen bij zowel burgers als beleidsmakers, door de perceptie van kwetsbaarheden te tonen en te vergroten, en een gesprek op gang te brengen over voorbereidingen en responsplannen.
Hans de Kleine maakte duidelijk dat de urgentie van het scenario niet uit de lucht gegrepen is, gezien de veranderingen in de wereldwijde dreigingen, zoals cyberaanvallen. Het maakt deel uit van een bredere inspanning om bewustzijn te creëren over de stappen die iedereen moet nemen om adequaat te reageren in geval van een echte stroomuitval.
Lees ook: Ongemerkt slachtoffer van cybercriminelen? Checkjehack!
Lees ook: wat heb je nodig in huis bij nood.
Communicatie tijdens crisissituaties
Een belangrijk probleem dat naar voren kwam tijdens de uitzending van ‘Black-out’ is de communicatie tijdens crisissituaties. De paniekreactie van kijkers onderstreept de noodzaak voor duidelijke en effectieve communicatiekanalen.
Dit geldt niet alleen voor media-uitzendingen. Het geldt ook voor noodcommunicatie in het algemeen. Deskundigen suggereren dat nutsbedrijven, overheden en hulpdiensten moeten investeren in robuuste communicatiesystemen die blijven functioneren zonder elektriciteit, en dat het publiek moet worden geïnstrueerd over wat te doen in het geval van langdurig communicatie-uitval.
En net zoals voor de fictieve uitzending, zou deze communicatie ten allen tijde met nadruk moeten aangeven of de informatie feitelijk of hypothetisch is, om onnodige paniek te vermijden.
Bronnen: AD, RTL Nieuws, Linda. I Foto: Canva