Het tekort aan zorg voor senioren kan een verklaring zijn voor de aanhoudende oversterfte. Dat zegt klinisch geriater Judith Wilmer van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie. “Je komt steeds meer schrijnende situaties tegen en oplossingen zijn er steeds minder,” concludeert Wilmer.
Sinds einde babyboom
Volgens Wilmer waren deze problemen al langer te voorzien. “Pasgeleden vertelde hoogleraar Economie van de Volksgezondheid Jochen Mierau in “Met het Oog op Morgen” dat we de ernstige personeelstekorten in de zorg al in 1960, aan het einde van de babyboom, zagen aankomen. De overheid heeft veel te lang niet ingegrepen.”
Mogelijke oplossingen
Volgens Wilmer zijn snelle oplossingen van het probleem van oversterfte op dit moment niet realistisch. “Om het probleem aan te pakken kun je denken aan een verschillende oplossingen, waarvan een aantal eenvoudigweg niet haalbaar zijn. Of in ieder geval niet op korte termijn uitkomst bieden. Mogelijke reddingsmiddelen zijn preventie, meer financiële middelen om het probleem aan te pakken, digitalisering en meer arbeidskrachten in de zorg.”
Uitstellen ouderdomskwalen
Wilmer: “Met preventieve maatregelen kun je een aantal ouderdomskwalen uitstellen. Door verandering in leefstijl, sporten, terugdringen van overgewicht, beperking van alcoholgebruik en gezond eten neemt de kans op dementie aanzienlijk af. Het grootste effect behaal je wanneer in ieder geval 4 of 5 van deze doelen in je levenspatroon implementeert. Dit is natuurlijk een oplossing waarbij we een lange adem moeten
hebben.”
Inzet op preventie
Toch ziet Wilmer de grootste oplossing in preventie. “Met alleen veel geld steken in de zorg gaan we het niet redden. Ook digitalisering is niet de oplossing. Meer mensen in de zorg zou veel oplossen, maar waar halen we die vandaan? We halen nu mensen uit het buitenland, ook daar zijn tekorten door een vergrijzende samenleving.” Ze zou het omarmen wanneer meer mensen zouden kiezen voor een carrière in de gezondheidszorg. “In de gezondheidszorg kun je heel erg groeien.”
Blue Zones
Volgens Wilmer kunnen we in een vergrijzende samenleving met het probleem van oversterfte veel leren van Blue Zones. “Dat zijn gebieden in de wereld waar mensen relatie lang en gezond leven. Zo is het belangrijk om bij een groep te horen, een betekenisvol leven te hebben, matigheid in acht te nemen, veel te bewegen, veel groente te eten en actief te blijven. We leven in een tijd van vergrijzing en we zullen zoveel mogelijk tijd moeten steken in een betekenisvol leven voor iedereen.”
Bureaucratie
Volgens Wilmer staat het streven naar de ‘perfecte zorg’ oplossingen in de weg. “Soms is het beter om ervoor te zorgen dat mensen van de wachtlijst af komen en méér mensen acuut de nodige zorg krijgen die ze nodig hebben. Er gaat vaak veel tijd verloren aan bureaucratische regeltjes en administratie.”
Onderzoeken naar oversterfte
Statistiekbureau CBS kijkt ook naar verklaringen van de oversterfte. De sterfgevallen tot en met het tweede kwartaal van dit jaar waren hoger dan alleen op basis van het coronavirus verklaard kan worden. Een persvoorlichter van minister Kuipers van VWS, geeft bij navraag aan dat er het afgelopen half jaar verschillende kamerbrieven over oversterfte aan de minister gestuurd zijn. “De minister zet zich in voor het uitvoerbaar maken van het oversterfte onderzoek. Er lopen op dit moment een aantal onderzoeken over oversterfte.”
Gesteggel privacywetgeving
De Tweede Kamer heeft gevraagd om een wetenschappelijk onderzoek naar de oorzaken van oversterfte. Het onderzoek werd vertraagd door gesteggel over de privacywetgeving. Zo werd er veel nadruk gelegd op de vraag of deze wetgeving het wel toestaat om bijvoorbeeld gegevens over corona testen en vaccinaties van burgers te delen met onderzoekers.