Ga naar de inhoud

Impact overmatige consumptie van rood vlees op je gezondheid

Update:
rood-vlees-

In onze culinaire wereld is rood vlees vaak het middelpunt van smaakvolle maaltijden en gastronomische geneugten. Van sappige steaks tot black angus hamburgers, rood vlees staat bekend om zijn rijke smaak en bevredigende textuur. Achter deze culinaire ervaring schuilt een belangrijke vraag: wat doet overmatige consumptie van rood vlees eigenlijk met je gezondheid?

Rood vlees 

Hoewel rood vlees een waardevolle bron van eiwitten, ijzer en vitamine B12 is, is het belangrijk om te begrijpen dat overdaad schadelijk is. Talrijke wetenschappelijke studies hebben gewezen op de mogelijke gevolgen van het consumeren van te veel rood vlees. Het is belangrijk om bewust te zijn van deze potentiële gezondheidsrisico’s.

Vleesliefhebbers: eet niet meer dan 500 gram per week

  • Tussen de sappige steaks en smaakvolle hamburgers ligt echter een delicaat evenwicht dat, volgens de meest recente richtlijnen van de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum, tussen de 0 en 500 gram vlees per week ligt.
  • Binnen deze gouden middenweg is het cruciaal om speciale aandacht te schenken aan de consumptie van rood vlees. Het Voedingscentrum adviseert maximaal 300 gram rood vlees per week, wat niet alleen bijdraagt aan de inname van essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten en ijzer, maar ook het risico op gezondheidsproblemen minimaliseert.
  • Bewerkt vlees, zoals hamburgers, worstjes en vleeswaren, vindt zichzelf niet terug in de schijf van 5. De Gezondheidsraad en het Voedingscentrum waarschuwen tegen overmatige consumptie van deze vleesvarianten. Dit aangezien ze geassocieerd worden met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen. Het devies is duidelijk: beperk de inname van bewerkt vlees tot het absolute minimum.

Maximaal 500 gram vlees

De tekst gaat onder de video verder >>

Risico op dementie door bewerkte vleeswaren

Uit recent onderzoek is gebleken dat zelfs het dagelijks consumeren van 2 plakjes bacon al het risico op dementie met 13 procent kan verhogen. Dit onderstreept de schadelijke effecten van bewerkt rood vlees, zoals bacon, hotdogs en salami, op de hersengezondheid.

De studie volgde een groep van 133.771 mensen over een periode van tientallen jaren en ontdekte dat deelnemers die dagelijks een kwart portie bewerkt rood vlees consumeerden, een verhoogd risico hadden op cognitieve achteruitgang en dementie. Dit kwam vooral naar voren in de groep die bewerkt vlees at, wat niet alleen geassocieerd wordt met een verhoogd risico op hartziekten en diabetes, maar nu ook met een versnelling van hersenveroudering.

Bij mensen die 1 portie of meer onbewerkt rood vlees per dag consumeerden, werd een verhoogd risico op cognitieve achteruitgang gevonden, maar geen significant verschil in het risico op dementie.

De link tussen rood vlees en darmkanker is een belangrijk aandachtspunt. Het Voedingscentrum haalt gegevens aan van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), waaruit blijkt dat elke 100 gram rood vlees per dag samenhangt met een 17 procent hoger risico op darmkanker. Dit benadrukt de noodzaak van matiging in vleesconsumptie.

Hart- en vaatziekten: een zorgwekkende connectie

Een van de meest verontrustende bevindingen is de relatie tussen overmatige consumptie van rood vlees en hart- en vaatziekten. Onderzoek suggereert dat de verzadigde vetten en cholesterol in rood vlees het risico op het ontwikkelen van hartproblemen kunnen verhogen. Het is belangrijk om de inname van rood vlees te balanceren met gezondere eiwitbronnen zoals vis, gevogelte en plantaardige eiwitten.

Ongezond bereid vlees

Het koken van rood vlees op hoge temperaturen, zoals bij grillen of frituren, kan leiden tot de vorming van bepaalde chemische verbindingen, zoals heterocyclische amines (HCA’s) en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s). Sommige studies suggereren dat blootstelling aan deze stoffen in verband kan worden gebracht met een verhoogd risico op beroertes.

Bij barbecueën of roken van vlees kunnen andere schadelijke stoffen, zoals benzo(a)pyreen, ontstaan. Hoewel het bewijs niet eenduidig is, suggereren sommige onderzoeken dat langdurige blootstelling aan deze stoffen het risico op een beroerte kan vergroten.

Prijs voor rood vlees en bewerkt omhoog

In een recente bevinding van Wageningen University & Research (WUR) komt naar voren dat de echte prijs van rood vlees verder reikt dan alleen de prijskaartjes in de supermarkt. Als alle gezondheidskosten die voortkomen uit overmatige consumptie worden meegerekend, zou rood vlees wel eens aanzienlijk duurder moeten zijn. Zo’n 7,50 euro per kilo om precies te zijn. Bewerkt vlees staat evenmin buiten schot en zou een meerprijs van 4,30 euro per kilo moeten dragen.

Onderzoekers stellen dat deze onzichtbare kosten, zoals de medische uitgaven als gevolg van gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker, meegewogen zouden moeten worden.

De aantrekkelijkheid van een sappige steak of een smaakvolle hamburger kan een hoge tol eisen. Niet alleen op onze smaakpapillen maar ook op onze gezondheid. Het rapport suggereert dat het verhogen van de prijs van rood vlees een preventieve maatregel kan zijn om overmatige consumptie te ontmoedigen. Daarmee worden de gezondheidskosten ook verlaagd. Deze regel passen ze wel vaker toe, zo ook bij alcohol en sigaretten.

We schreven eerder over het toegevoegde water in kipfile, dat je koopt in de supermarkten. Nóg iets om op te letten?!

Te hoge consumptie in Nederland

Volgens recente bevindingen en onderzoeken, ligt de ideale consumptiegrens voor rood vlees per persoon per jaar op 6 kilo. Een alarmerende vaststelling, gezien het feit dat Nederlanders gemiddeld maar liefst 23 kilo boven deze limiet zitten. Dit ongekende overschot aan rood vlees wordt nog verder opgestuwd door een extra 20 kilo aan bewerkt vlees.

Het schokkende verschil tussen deze aanbevolen limiet en de werkelijke consumptie van gemiddeld 29 kilo per persoon legt de urgentie van bewustwording en verandering bloot.

10 tips voor een gezonde vleesbalans

  1. Diversificeer je eiwitbronnen: wissel vlees af met alternatieven zoals vis, gevogelte, eieren, bonen en noten om een breed scala aan voedingsstoffen binnen te krijgen.
  2. Plan vleesloze dagen in: overweeg dagen waarop je volledig vlees-vrij eet. Dit draagt niet alleen bij aan je gezondheid maar ook aan duurzaamheid.
  3. Bewustwording en matiging: wees je bewust van je vleesconsumptie en houd je inname binnen de aanbevolen grenzen voor een gezonde en duurzame levensstijl. Beperk de consumptie van bewerkt vlees, zoals worstjes en bacon, vanwege de associatie met gezondheidsrisico’s.
  4. Duurzame keuzes: overweeg het maken van duurzame keuzes, zoals het selecteren van biologisch vlees of halal vlees.
  5. Let op het type vlees: kies mager rood vlees, zoals mager rundvlees of varkensvlees, om de inname van verzadigde vetten te verminderen.
  6. Stomen: dit behoudt niet alleen de voedingsstoffen, maar vermindert ook de vorming van schadelijke stoffen.
  7. Marinades: gebruik gezonde marinades op basis van kruiden, specerijen en olijfolie. Sommige studies suggereren dat marineren helpt bij het verminderen van de vorming van schadelijke stoffen bij het koken op hoge temperaturen.
  8. Voedselthermometer gebruiken: zorg ervoor dat het vlees volledig gaar is om het risico op door voedsel overgedragen ziekten te verminderen, maar vermijd overmatig koken.
  9. Combineer vlees met veel groenten en fruit om de algehele voedingswaarde van de maaltijd te verbeteren.
  10. Vitamines en mineralen aanvullen zoals ijzer, vitamine B1 en/of vitamine B12.

Gezondere alternatieven voor betere hersengezondheid

Het vervangen van bewerkt vlees door gezondere eiwitbronnen kan het risico op dementie aanzienlijk verlagen. De onderzoekers ontdekten dat het dagelijks vervangen van 1 portie bewerkt rood vlees door noten, peulvruchten, vis of kip het risico op dementie met respectievelijk 19, 28 en 16 procent kan verminderen.

Bovendien vertraagde het vervangen van bewerkt vlees door vis de hersenveroudering met 1,37 jaar. Deze bevindingen benadrukken de waarde van het aanpassen van eetgewoonten en het kiezen voor gezondere eiwitbronnen om de hersengezondheid te ondersteunen. Door bewerkt vlees te vervangen door plantaardige of visalternatieven, kan een waardevolle bijdrage worden geleverd aan het behoud van cognitieve functies op lange termijn.

Voorbeelden van rood vlees

Rood vlees omvat verschillende soorten vlees die afkomstig zijn van zoogdieren. Enkele veelvoorkomende voorbeelden zijn:

  • Rundvlees (bijv. biefstuk, gehakt, ribeye, entrecote)
  • Varkensvlees (bijv. varkenshaas, spek, schnitzel, ham)
  • Lamsvlees (bijv. lamskoteletjes, lamsbout, lamsvleesstoofschotel)
  • Hertenvlees (bijv. hertenbiefstuk, hertengebraad)
  • Kalfsvlees (bijv. kalfslapjes, kalfskoteletten)

Geniet met mate

Het is belangrijk om te onthouden dat matiging en gezonde bereidingstechnieken slechts een deel van een gezond eetpatroon zijn. Een evenwichtig dieet, gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging en andere gezonde levensstijlkeuzes, draagt bij aan het behoud van een goede gezondheid.

Meestal geldt, waar voor staat niet doen. Niet te veel rood vlees en niet te veel alcohol. Van alles een beetje dan maar?

Bronnen

American Academy of Neurology, Mass General Brigham, Gezondheidsraad, Voedingscentrum, Voedingscentrum I Foto: Canva