Het lukt de overheid maar niet het geld uit te geven waarmee de staatskas is gespekt. Het gaat om zo’n slordige 6,2 miljard euro. RTL Nieuws zocht uit waardoor er zoveel geld blijft staan op de bankrekeningen van de ministeries en wat daarvan de gevolgen zijn.
Het gaat om geld dat Den Haag had gereserveerd voor zaken als nieuwe woningen die niet worden gebouwd vanwege de CO2-uitstoot en onderwijs- en zorgpersoneel dat nergens is te vinden. Daardoor houden ministeries heel veel geld in hun zak.
Het Ministerie van Defensie lukte het bijvoorbeeld niet om gereserveerd geld uit te geven omdat sprake is van een overspannen wapenmarkt als gevolg van de oorlog in Oekraïne. De stikstofcrisis zorgt er ook voor dat wegenbouwprojecten aan de A15, de A12, A27 en de A6 nog zijn niet voltooid.
Gevolgen voor de samenleving
Het fenomeen van geld in kas houden wordt onderuitputting genoemd. Onderuitputting, ofwel het niet volledig benutten van beschikbare middelen, kan verstrekkende gevolgen hebben voor de samenleving. Het verschijnsel doet zich voor wanneer overheden, organisaties of individuen hun financiële, menselijke of natuurlijke hulpbronnen niet optimaal benutten. In het geval van overheidsuitgaven kan onderuitputting leiden tot:
- inefficiëntie en verspilling van belastinggeld
- het niet voltooien van projecten bedoeld om de samenleving te verbeteren
- dat resulteert in gemiste kansen en onvervulde behoeften
- wat leidt tot publieke frustratie en wantrouwen in de overheid
Gevolgen voor de economie
Als overheidsplannen niet worden uitgevoerd raakt het de economie. Zo is een lerarentekort schadelijk voor het opleidingsniveau van toekomstige generaties en blijft de een infrastructuur van het land achter en dat heeft weer invloed op files die geld kosten.
Waar gaat dat geld naartoe?
Van het geld dat aan de strijkstok blijft hangen kunnen de ministeries een deel overboeken naar volgend jaar. Daarmee willen beleidmakers voorkomen dat het geld dat overblijft, wordt opgemaakt aan zaken waarvoor het eigenlijk niet is bedoeld. Dat risico noemen we de eindejaarskoorts.
Studiegroep: te veel geld gestoken in vastgelopen dossiers
Een groep topambtenaren van het Ministerie van Financiën zegt dat het probleem van onderuitputting is veroorzaak doordat er teveel geld is gepompt in het oplossen van vastgelopen dossiers zoals de toeslagenaffaire, stikstofcrisis en de decentralisatie van de jeugdzorg.
De ambitieuze plannen van de afgelopen kabinetten zijn een groot veroorzaker van de stijgende onderuitputting, concludeert een studiegroep. ‘De ambities zijn groter dan de uitvoeringscapaciteit.’ De ambtenaren adviseren een volgende kabinet zorgvuldig te kijken naar haalbaarbeid en de effecten van plannen op de arbeidsmarkt.
CPB: onderuitputting neemt toe
Het Centraal Planbureau (CPB), dat de overheid op economisch gebied adviseert, verwacht dat onderuitputting volgend jaar nog hoger is dan dit jaar. Dat is mede te wijten aan de val van het kabinet, waardoor het maken en uitvoeren van veel plannen stil is komen te liggen.
Bron: RTL Nieuws