In deze nieuwe rubriek nemen wij grote gebeurtenissen onder de loep en vragen wij jou je verhaal te doen. Want de meest bijzondere gebeurtenissen hebben vaak de meest bijzondere verhalen. Misschien zat je alvast klaar voor Studio Sport, kwam je thuis van een verjaardagsfeestje of schoof je net je bord van het avondeten opzij. Of wellicht ben je geboren op deze dag of was er een andere iconische gebeurtenis.
Waar was jij? Vertel het ons. Ieder heeft zo zijn eigen ervaringen met bijzondere gebeurtenissen. Met deze keer: 4 oktober 1992. Een datum die bij velen nog in het geheugen geprent staat: De Bijlmerramp.
Stukje geschiedenis
Het vliegtuig en de vlucht
Het betrokken toestel was een Boeing 747-258F vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al. Dit type vliegtuig stond ook bekend als een ‘jumbojet’ vanwege zijn grootte. De vlucht, met vluchtnummer El Al 1862, was onderweg van New York naar Tel Aviv, met een tussenstop op Schiphol. Na het laden van brandstof op Schiphol steeg het vliegtuig op om zijn reis voort te zetten.
Het incident
Kort na het opstijgen, rond 18.27 uur, traden er technische problemen op. De 2 motoren aan de rechtervleugel, motoren 3 en 4, braken af van het vliegtuig. Het loslaten van de motoren was het gevolg van metaalmoeheid, waardoor de bevestigingspinnen, die de motoren aan de vleugel vastzetten, faalden. De 2 motoren raakten tijdens hun val de rechtervleugel, waardoor het vliegtuig ernstig uit balans raakte. Ondanks de inspanningen van de piloten om het vliegtuig terug naar Schiphol te loodsen, was het verlies van beide motoren en de bijbehorende systemen fataal.
De crash
Om 18.35 uur verloor het toestel alle controle en stortte het neer op de flatgebouwen Groeneveen en Klein-Kruitberg in de Bijlmermeer, een dichtbevolkte wijk in Amsterdam-Zuidoost. Het vliegtuig boorde zich in de hoogbouw, wat leidde tot een enorme explosie en brand. Een groot deel van de flats zijn verwoest en de omliggende woningen zijn zwaar beschadigd. De precieze impactzone bevond zich tussen de 10e en 11e verdiepingen van de flats.
Slachtoffers en schade
De crash kostte aan ten minste 43 mensen het leven, hoewel men vermoedt dat het werkelijke dodental hoger lag, gezien de ongedocumenteerde bewoners in de flats. Naast de 3 bemanningsleden en een passagier aan boord van het vliegtuig, bevonden de meeste slachtoffers zich op de grond in de getroffen gebouwen. De ravage in de wijk was enorm: het getroffen deel van de flat is compleet vernietigd en er woedde een uitslaande brand die pas na enkele uren onder controle kon worden gebracht.
Nasleep en onderzoek van de Bijlmerramp
Na de ramp is een uitgebreid onderzoek ingesteld om de oorzaak van de crash te achterhalen. Het onderzoek wees uit dat metaalmoeheid in de bevestigingspinnen van de motoren had geleid tot het falen van de bevestigingsstructuur. Dit bracht ook bredere vraagstukken aan het licht over de veiligheid van oudere vliegtuigen en het onderhoud daarvan.
Daarnaast leidde de ramp tot veel vragen en zorgen onder de bevolking, vooral met betrekking tot de lading van het vrachtvliegtuig. Er ontstonden speculaties dat er gevaarlijke stoffen aan boord waren. Het heeft jaren geduurd voordat er meer duidelijkheid kwam over de exacte inhoud van de vracht. In 1998 kwam naar buiten dat het vliegtuig inderdaad enkele stoffen vervoerde die gebruikt konden worden voor de productie van chemische wapens, wat leidde tot veel verontwaardiging en zorgen over de transparantie van de overheid en luchtvaartmaatschappijen.
De gemeenschap en herdenking
De Bijlmerramp had en heeft een diepe impact op de lokale gemeenschap. Veel bewoners verloren hun huizen en dierbaren, en de wederopbouw van het getroffen gebied duurde lang. De Bijlmermeer was destijds een multiculturele wijk met veel immigranten, die zich in de nasleep van de ramp vaak in de steek gelaten voelden door de autoriteiten. De ramp bracht de sociale en economische ongelijkheid in de wijk aan het licht.
Elk jaar wordt op 4 oktober de ramp herdacht. Bij het monument ‘De Boom die Alles Zag’ in de Bijlmer wordt stilgestaan bij de slachtoffers en de gemeenschap die door de ramp werd getroffen. Deze boom, die de crash overleefde, staat symbool voor de veerkracht van de bewoners en het belang van herdenken.
Invloed op luchtvaartveiligheid
De Bijlmerramp leidde tot verscherpte veiligheidsmaatregelen in de luchtvaartindustrie. Wereldwijd zijn strengere regels ingevoerd voor het onderhoud en inspectie van vliegtuigen, vooral met betrekking tot de bevestiging van motoren. Daarnaast werd er meer aandacht besteed aan de risico’s van het vliegen boven dichtbevolkte stedelijke gebieden, en in Nederland werden nieuwe veiligheidsrichtlijnen opgesteld voor de aanvliegroutes van vliegtuigen rond Schiphol.
Onze vraag aan jou: waar was jij?
Heb jij iets bijzonders meegemaakt op deze tragische dag? Wat was je aan het doen toen je het hoorde? Vertel het ons. Mail jouw verhaal naar onze redactie: pers@startpagina.nl.
De meest spraakmakende verhalen publiceren wij onder dit bericht. Of reageer direct op dit bericht op onze Facebook-pagina.
Reacties
Annelies de W
Beste redactie,
Die avond was ik onderweg naar huis.
Ik zong in die tijd in een zangtrio en we hadden opgetreden in een kerk in Dordrecht. Na afloop bracht ik een van de andere dames van het trio naar huis. Bij haar huis aangekomen, riep haar man ons allebei naar boven, omdat er iets ernstigs gebeurd was. We zagen toen de eerste beelden op tv.
Het was voor mij extra heftig, omdat ik op 31 januari van dat jaar een zoon verloren had door een ongeluk. Mede daardoor word ik er ieder jaar weer aan herinnerd.
Niek Z
Wij waren die zondag naar de Efteling. ’s Avonds op visite bij kennissen in Oss die we in de vakantie hadden leren kennen. De radio en TV stonden daar uit dus niets meegekregen.
In de loop van de avond reden we naar huis, richting Amsterdam. Ik had net een nieuwe auto maar daar moest de radio nog worden ingebouwd. Onderweg op de A2 werden we wel door een aantal auto’s met zwaailicht ingehaald, dat viel best op maar het zal wel.
Thuisgekomen meteen in bed gekropen tot ik de volgende ochtend de krant uit de bus trok…..
Je kunt het je nu niet meer voorstellen dat je dit soort berichten pas de volgende dag tot je krijgt. Net als een nieuwe auto waar af fabriek gewoon geen radio in zit.
Een verhaal dat ik nooit zal vergeten.
Paul H
Geachte redactie
Ik weet het nog precies: ik stond op het punt om een operatie te starten in het V.U. ziekenhuis in Amsterdam, toen de dienstdoende anesthesist werd gebeld door zijn zoon met de vraag: papa, weet jij al wat? Op de wedervraag van zijn vader, wat hij zou moeten weten, zei de zoon, die in de buurt van de Bijlmer woonde, dat hij een vliegtuig had zien neerstorten. Gezien de werkverdeling tussen AMC en VU in die tijd, dat bij een ramp in de buurt van het AMC de VU het traumateam zou leveren en andersom, wist de zoon, dat zijn vader als dienstdoende anesthesist automatisch lid zou moeten zijn van het traumateam. Wij besloten de operatie niet te beginnen, maar ons voor te bereiden op een inzet als traumateam en een ander team op te roepen voor de operatie. En zo geschiedde. En het was iets om nooit te vergeten. Een zwarte bladzij in mijn bestaan als chirurg. Maar wel een stimulans om een aantal jaren te besteden aan het verbeteren van de aanpak van rampen qua betrokkenheid van medici en verpleegkundigen en gelukkig met goed gevolg.