Kleinkinderen zijn nog leuker dan je eigen kinderen, hoor je regelmatig. Vind je dat ook als ze je klassieke stripboeken uit de kast trekken, de kat vingerverven en chocopasta over je bank smeren? Als je oppast, een paar uur of elke week een vaste dag, is het goed om vooraf een paar duidelijke afspraken te maken met de vader en moeder van je oogappeltjes.
Het grote voordeel van opa en oma als oppas
Het grote voordeel van opa en oma als oppas? Ze zijn meestal een stuk meer ontspannen in het opvoeden dan de ouders. Grootouders hebben als ouders het hele circus al een keer meegemaakt, dus van een driftbui of potjesangst schieten ze niet in de stress. Toch kun je niet alle opvoedregels van je kinderen wegwuiven met: dat deden we vroeger heel anders, en jullie zijn ook groot geworden.
- Een opvoedkundige tik? Dat kan tegenwoordig echt niet meer.
- Geprakte liga met zoete sinaasappelsap als eerste hapje?
- Baby’s lekker laten huilen tot ze vanzelf in slaap vallen? Daar hebben de meeste moderne ouders een andere mening over.
Maak daarom duidelijke afspraken met je kinderen, dan blijft oppassen – of dat nou af en toe een uurtje is, of stelselmatig een paar dagen per week – nog lang leuk.
Maak afspraken over de regels (en breek ze soms)
Dat is in de jaren niet veranderd: kleine kinderen hebben regelmaat en structuur nodig. Maak daarom met je kinderen afspraken over de slaaptijden, de voedselvoorkeuren en de opvoed-basisregels. Als de kleinkinderen thuis vegetarisch eten, kun jij ze geen smeerworst op brood geven, en als je kinderen werken met time-outs om boze kleuters of peuters te bedaren, is het handig als je die logica ook volgt.
Maar dat de regels bij opa en oma iets anders zijn dan thuis, dat is voor kinderen ook goed te begrijpen. Dat ze bij opa en oma een toetje krijgen zelfs als niet alle groente is opgegeten, iets langer op de tablet mogen zitten of dat voor het slapen gaan wel twee en soms drie verhaaltjes van Dikkie Dik worden voorgelezen, dat maakt het oppassen door opa en oma nou juist zo speciaal!
Handleiding voor oppasoma en oppasopa
Een handleiding klinkt wat zakelijk, in deze situatie, maar geeft vooral structuur voor het kind. Neem bijvoorbeeld het dagritme, voeding en wat te doen als er niet geluisterd wordt op in de handleiding.
Bedenk waar je wilt oppassen: in je eigen huis of bij de kinderen thuis
Waar ga je oppassen? Oppassen in je eigen huis heeft als voordeel dat je min of meer je eigen gang kunt gaan. Ook als je een huisdier hebt of op meerdere kleinkinderen, uit verschillende gezinnen, wilt oppassen is het eigen huis makkelijker. Maar het huis van de kinderen zelf is helemaal op kleine kinderen ingericht, met al het speelgoed en die handige eetstoel voor handen. Bovendien: slapen je kleinkinderen wel lekker in een logeerbed, of willen ze het liefst in hun eigen bedje slapen? Ga je oppassen in het huis van je kinderen, spreek dan ook af of je daar uit de koelkast kunt pakken waar je trek in hebt, Netflix kunt kijken of de was wegstrijkt, of dat ze dat niet prettig vinden.
Zorg ervoor dat het oppassen veilig is
Vroeger zaten we als kinderen los achterin de auto en gierden we van het lachen als we door een verkeersdrempel over de achterbank stuiterden, maar tegenwoordig zijn autostoeltjes en gordels op de achterbank niet meer weg te denken. En dat geldt voor meer dingen: afdekplaatjes op de stopcontacten, deurstoppers op het kastje waar de schoonmaakspullen staan en traphekjes zijn kleine aanpassingen om de omgeving veiliger te maken voor je kleinkinderen.
Ook een cursus kinder-EHBO kan handig zijn om weer even de kennis van symptomen van kinderziekten op te frissen en weer precies te weten wat je moet doen bij een tand door de lip, een bloedneus of een bult na een valpartij.
Geef je grenzen aan
Waren kinderen vroeger rustiger? Of hadden ouders vroeger meer energie? Verkijk je er niet op, kleine kinderen kunnen enorm vermoeiend zijn. Aan het einde van een oppas-dag heb je dubbele cijfers op je stappenteller en waarschijnlijk ben je het ook niet meer gewend om continue ‘aan’ te staan en op te letten op kinderfratsen. Niet gek dat je bekaf bent, want een jong gezin is een druk bedrijf! Vind je een halve dag oppassen genoeg? Geef dat aan bij je kinderen voordat de druk je teveel wordt, en voel je niet schuldig als dat betekent dat ze andere opvang moeten regelen. Maak ook duidelijke afspraken over vrije dagen.
Denk na over een vergoeding (of niet)
Ga je regelmatig oppassen, in plaats van kinderopvang of buitenschoolse opvang, dan is het verstandig om het te hebben over een vergoeding. Willen de kinderen er gaag voor betalen? Of vind je dat niet nodig? Bespreek het, zodat er geen scheve gezichten ontstaan. Wordt de oppasvergoeding betaald vanuit de kinderopvangtoeslag, dan moet je als grootouders aan een aantal regels voldoen, om officieel als gastouder gezien te worden. Hou er ook rekening mee dat betalen voor de oppas gevolgen kan hebben voor een eventuele bijstandsuitkering, en geef de verdiensten op bij de belastingaangifte.
Controleer ook nog even de verzekeringen: is die barst in je breedbeeldtelevisie door een wegvliegend lego-blokje gedekt door jouw inboedelverzekering of moeten papa en mama daar hun aansprakelijkheidsverzekering voor aanspreken?
Samenvatting oppasregels:
Oppassen op je kleinkinderen is een hele eer, ze vertrouwen hun kinderen aan je toe. Maak afspraken over deze vijf onderwerpen met je kinderen om ervoor te zorgen dat alles soepel loopt:
- Welke regels handhaven de ouders? Hanteer zoveel mogelijk dezelfde regels;
- Bepaal waar je wilt oppassen: thuis of bij de kinderen in huis;
- Zorg ervoor dat het oppassen veilig is, door je kennis van kinder-EHBO op te poetsen en eventueel aanpassingen in de auto en in huis te doen;
- Geef goed je grenzen aan, want oppassen op kleine kinderen is vermoeiender dan je denkt;
- Denk na over een eventuele vergoeding voor het oppassen
Evalueer na verloop van tijd of de gemaakte afspraken voor iedereen zo prettig werkt.
TIP: Foto’s van de kleinkinderen delen op Social Media? Hoe graag je ook laat zien dat die kleine boef zelf een liedje zingt of dat jullie samen een appeltaart bakken. Er kleven ook nadelen aan. Bespreek goed met de ouders hoe zij hierover denken.