Nierstenen komen steeds vaker voor bij oudere mensen. In Nederland krijgen 1,7 miljoen mensen te maken met nierschade en dit aantal blijft stijgen. In dit artikel bespreken we alles wat je moet weten over nierstenen, van oorzaken en symptomen tot diagnose en behandelingsmogelijkheden.
Wat zijn nierstenen?
Vaak beginnen nierstenen als kleine kristallen in het nierbekken, waar ze groeien en uiteindelijk pijn veroorzaken. Mensen krijgen soms plotseling heftige pijn, vooral in de zij of onder de onderste ribben. Dit kan zich verplaatsen naar de buik en blaas, vooral als de steen door de urineleider beweegt. Wanneer de steen vastzit in de urinewegen, ontstaat er een koliekaanval met hevige pijn, misselijkheid en soms koorts.
De pijn varieert van zeurende klachten tot felle aanvallen. Soms helpt een pijnstiller. Soms krijgt iemand spierverslappers voorgeschreven om de urineleider te ontspannen, zodat de steen makkelijker passeert. Bij ernstigere gevallen zijn sterkere medicijnen, zoals zetpillen, nodig.
Een niersteen veroorzaakt vaak bloed in de urine en zorgt voor vaker aandrang. Bij hevige klachten is medisch ingrijpen nodig. Wanneer de pijn aanhoudt of de steen vast blijft zitten, kan een behandeling via de afdeling urologie nodig zijn.
Hoe ontstaan nierstenen?
Nierstenen (ook nefrolithiasis of urolithiasis genoemd) ontstaan door een opeenhoping van mineralen, zoals calcium, oxalaten en urinezuur, die men niet goed uitscheidt via de urine. Dit kan het gevolg zijn van onvoldoende vochtinname, te veel zout in de voeding, of bepaalde onderliggende medische aandoeningen.
Een niersteen komt vaker voor in bepaalde families en komen vaker voor naarmate mensen ouder zijn. Dit komt vaak door veranderingen in levensstijl en gezondheid. Bovendien krijgen oudere volwassenen meer last van uitdroging, wat het risico op het vormen van stenen verhoogt omdat de nieren minder efficiënt afvalstoffen filteren.
Wat zijn de symptomen van nierstenen?
De symptomen van nierstenen variëren. Veelvoorkomende klachten zijn:
- Scherpe, intense pijn in de rug of zijkant van het lichaam
- Plotseling heftige pijn in de zij of onderbuik
- De klachten beginnen vaak in de onderrug en worden later heviger
- De pijn kan golfachtig zijn en in intensiteit variëren
- Pijn gaat gepaard met andere symptomen zoals misselijkheid en bloed in de urine
Als je last hebt van aanhoudende pijn of bloed in je urine, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. In sommige gevallen kan een niersteen een urinewegblokkade veroorzaken, wat ernstige complicaties kan opleveren. Wanneer een steen vastzit in de urineleider, kan dit leiden tot pijnlijke koliekpijnen en een verhoogde druk in de nier, wat onmiddellijke medische interventie vereist.
De diagnose stellen ze op basis van de symptomen en door middel van urine- en bloedtesten, röntgenfoto’s, CT-scans of echografie. CT-scans zijn de meest betrouwbare methode om de stenen op te sporen, omdat ze gedetailleerde beelden van de nieren en urinewegen geven.
Lees ook: Last van lage rugpijn: oorzaken en behandeling.
3 behandelmogelijkheden bij nierstenen
1. Niet-chirurgische behandelingen
Kleine nierstenen behandel je met medicatie (pijnstillers, meestal zetpillen) en voldoende hydratatie, wat het lichaam helpt de stenen op natuurlijke wijze uit te drijven. (Een beetje) bloed of een roze kleur in de urine komt voor wanneer er een steen in de urinewegen aanwezig is: plas dan ook zoveel mogelijk! Alfablokkers helpen om de spieren in de urinewegen te ontspannen en zo het uitplassen van de stenen te vergemakkelijken.
2. Chirurgische opties en technieken
Voor grotere stenen kan een chirurgische ingreep nodig zijn, zoals extracorporale schokgolflithotripsie (ESWL) of ureteroscopie. Voeding, leefgewoonten en medische factoren vergroten de kans op nierstenen. Deze technieken helpen de stenen te breken of te verwijderen zonder grote incisies.
3. Dieet- en levensstijl aanpassingen
Gezond eten en drinken, arm aan zout en eiwitten eten en rijk aan groenten helpt bij het voorkomen van nierstenen. Het verminderen van de inname van voedingsmiddelen met veel oxalaten, zoals spinazie en chocolade, kan ook effectief zijn.
Voldoende hydratatie is essentieel om een niersteen te voorkomen. Het drinken van ten minste 2 tot 3 liter water per dag zorgt ervoor dat mineralen in de urine worden verdund, waardoor de kans op het vormen van stenen kleiner wordt. Bepaalde supplementen, zoals citraat, helpen om de vorming van stenen te voorkomen. Daarnaast vergroten voeding, leefgewoonten en medische factoren de kans op nierstenen.
Complicaties bij nierstenen
Onbehandelde nierstenen leiden tot infecties, nierbeschadiging of zelfs nierfalen. Kleine niersteentjes zijn vaak uit te plassen. Soms blijven deze steentjes in de urinewegen steken, wat leidt tot een niersteenaanval of andere complicaties zoals stuwing of infecties in de urinewegen. Ze veroorzaken soms ook een ernstige urinewegblokkade, wat onmiddellijke medisch ingrijpen vereist.
Chronische nierstenen veroorzaken nierschade of -falen
Chronische nierstenen leidt regelmatig tot nierbeschadiging of -falen, vooral bij mensen met een voorgeschiedenis van nierziekten. Een niersteen die vast kom te zitten in de urineleider kan behoorlijke pijnklachten veroorzaken, wat leidt tot moeilijkheden en pijn bij het plassen.
Veel patiënten beschrijven nierstenen als 1 van de pijnlijkste ervaringen. Sommigen vonden verlichting door ESWL, terwijl anderen met succes kleine stenen uitplassen na het aanpassen van hun dieet en hydratatie.
Patiënten benadrukken het belang van vroege diagnose en preventieve maatregelen, zoals voldoende water drinken en het vermijden van overmatig zout in de voeding.
1,7 miljoen Nederlanders te maken met nierschade
In Nederland hebben 1,7 miljoen mensen te maken met nierschade, en dit aantal blijft stijgen. Het probleem met nierschade is dat het vaak onopgemerkt blijft tot het al in een vergevorderd stadium is. Zelfs milde vormen leiden tot een vroegtijdig overlijden. Als we geen maatregelen nemen is dit straks wereldwijd 1 van de 5 grootste doodsoorzaken.
De tekst gaat verder onder de video van de Nierstichting Nederland >>
Deskundigen advies medische specialisten
Medische specialisten raden aan om regelmatig je nier-gezondheid te laten controleren, vooral naarmate je op leeftijd bent. Innovatieve technieken zoals laserbehandeling en mini-invasieve procedures blijven de standaardzorg verbeteren.
Nieuwe technologieën zoals robotchirurgie en geavanceerde beeldvormingsmethoden maken het gemakkelijker om stenen op te sporen en te verwijderen, met minder hersteltijd en risico’s voor de patiënt.
Nieuwe technologieën en behandelingen
Onderzoekers werken aan nieuwe technieken zoals nanotechnologie en gen-behandelingen die in de toekomst sneller en effectiever behandelen. Door preventieve maatregelen te nemen en tijdig medische hulp te zoeken, kun je de impact van nierstenen aanzienlijk verminderen.
Kortom: Blijf hydrateren, volg een gezond dieet en raadpleeg je arts bij de eerste symptomen!
Bron: Nierstichting Nederland, Wel.nl. Hoofdfoto: Canva.
Let op: Startpagina geeft geen medisch advies. Raadpleeg bij gezondheidsklachten altijd een arts of specialist.