Amerika heeft een discutabele reputatie als het gaat om moordaanslagen op presidenten of presidentskandidaten. 4 voormalige presidenten hebben de aanslag op hun leven niet overleefd. Anderen onder wie Donald Trump komen er met verwondingen en de schrik vanaf.
Moordaanslagen en politiek geweld, de Amerikaanse geschiedenis is er mee doordrenkt. De aanslagen zijn de reden waarom elke president levenslang bescherming geniet van de Secret Service. Ondanks de beveiliging van de geheime dienst overleven 4 Amerikaanse presidenten de aanslag op hun leven niet.
1. Abraham Lincoln – 14 april 1865
Abraham Lincoln is de eerste Amerikaanse president die sterft na een moordaanslag. Enkele dagen ervoor heeft generaal Robert E. Lee de overgave van de Geconfedereerde staten ondertekend, wat het einde van de Amerikaanse Burgeroorlog betekent. Dat komt hard aan voor John Wilkes Booth, een acteur met een diepe sympathie voor de zuidelijke staten.
De aanslag vindt plaats op 14 april 1865 in het Ford’s Theatre in Washington D.C. Booth dringt het privévertrek van de president binnen en schiet hem door het hoofd.
Volgens historici is Lincoln na de aanslag een stuk populairder onder de bevolking dan tijdens zijn presidentschap. Zijn lichaam wordt dagenlang in een open doodskist met de trein door de VS vervoerd. De reis eindigt in Springfield, Illinois, waar hij werd begraven.
De politie en het leger zoeken dagenlang naar Booth, die zich verschuilt in een schuur in Virginia. Toen de ordediensten hem vonden, werd hij meteen doodgeschoten. Verschillende medesamenzweerders worden opgehangen voor landverraad.
Lees verder onder de (Engelstalige) video >>
2. James Garfield – 2 juli 1881
De 20e president van de Verenigde Staten, James Garfield, is pas 4 maanden aan het werk, als hij op 2 juli 1881 wordt neergeschoten in een treinstation in de hoofdstad Washington. De president is op dat moment onderweg naar het noorden voor een vakantie met zijn familie.
De dader Charles Guiteau schiet meerdere kogels af. Garfield wordt geraakt in de arm, maar ook in de rug. De laatste kogel raakt zijn pancreas net niet, maar veroorzaakt wel een aanzienlijke wond.
Guiteau wordt meteen opgepakt door de politie en verklaart dat hij Chester A. Arthur als president wil. Later blijkt dat Guiteau ambities heeft voor een topfunctie binnen de overheid en een diplomatieke positie in Europa, maar dat hij die niet had gekregen. Hij wordt ter dood veroordeeld en opgehangen.
Garfield overlijdt niet direct aan zijn verwondingen. Hij leeft nog zo’n 80 dagen.
3. William McKinley – 6 september 1901
President William McKinley vindt de dood op 6 september 1901 in de stad Buffalo, New York. Daar vindt op dat moment de Pan-American Exposition plaats. McKinley houdt een ‘meet and greet’ met verschillende aanwezigen, die in een rijtje stonden om de president te ontmoeten. Als het de beurt is aan Leon Czolgosz, schiet die McKinley van dichtbij neer.
McKinley raakt ernstig gewond. Artsen slagen er niet in de kogels uit het lichaam te verwijderen. Rond de tweede kogel, die niet wordt gevonden, ontstaat een gangreen-infectie, die de president enkele dagen na de aanslag fataal wordt.
Leon Czolgosz wordt meteen gearresteerd. Hij voelt zich geïnspireerd door de anarchist Gaetano Bresci, die de Italiaanse koning Umberto I heeft vermoord. Net voor zijn terechtstelling verklaart Czolgosz dat hij McKinley heeft vermoord ‘omdat hij de vijand is van de goede mensen, de werkende mensen”. De anarchist wordt ter dood veroordeelt en sterft op de elektrische stoel.
4. John F. Kennedy – 22 november 1963
Een van de bekendste en meest geruchtmakende moordaanslagen op presidenten is die op John F. Kennedy op 22 november 1963 in Dallas, Texas. De president zit met zijn vrouw en de gouverneur van Texas in een cabrio met open dak, die Kennedy naar een verkiezingsbijeenkomst brengt.
Als een schutter het het vuur opent wordt Kennedy achterin zijn nek geraakt. Die kogel raakt ook de schouder van de Texaanse gouverneur. De tweede kogel raakt de president achterin zijn hoofd en is dodelijk.
Kennedy overleeft de aanslag niet. De aanlag wordt gefilmd door Abraham Zapruder, die op dat moment zijn nieuwe camera uittest
Uiteindelijk blijkt dat Lee Harvey Oswald de president met een sluipschuttersgeweer (‘sniper gun’) beschiet. Oswald heeft verregaande sympathieën voor de Sovjet-Unie, waarmee de VS in de Koude Oorlog verkeren.
Oswald wordt opgepakt, maar nachtclubeigenaar Jack Ruby slaagt erin de kelders van het politiekantoor in Dallas binnen te dringen en Oswald neer te schieten. Ruby verklaart dat hij Jackie Kennedy – de vrouw van de president – emotioneel leed wilt besparen tijdens de rechtszaak tegen Oswald.
De moord op Oswald geeft voeding aan veel onbeantwoorde vragen en verschillende complottheorieën rond de moordaanslag.
Lees verder onder de (Engelstalige) video’s >>
Mislukte pogingen
Andere Amerikaanse presidenten overleefden de moordaanslagen wel.
Theodore Roosevelt
President Theodore Roosevelt wordt in 1912 beschoten. De kogel raakt Roosevelt, maar wordt tegengehouden door zijn brillendoos en de 50 pagina’s tellende kopie van zijn speech, die allebei in zijn borstzak zaten. Roosevelt overleeft de aanslag, de kogel blijft voor de rest van zijn leven in zijn lichaam zitten.
Ronald Reagan
In 1981 heeft Ronald Reagan net een speech gegeven voor 5.000 aanwezigen in Washington. als hij op straat wordt beschoten. Een kogel ketst af van een limousine en raakt de president in zijn linker oksel. Reagan raakt lichtgewond. De dader krijgt een celstraf en werd in 2022, na 41 jaar, vrijgelaten.
Naast Roosevelt en Reagan worden ook Franklin D. Roosevelt, Harry Truman, Gerald Ford en George W. Bush geconfronteerd met aanslagen op hun leven.
Presidentskandidaten en congresleden
Robert Kennedy
Niet alleen de Amerikaanse presidenten maar ook andere politici zijn doelwit van moordaanslagen.
Een spraakmakende is de aanslag op Robert Kennedy, de broer van de vermoorde John F. Kennedy. Robert stelt zich na de moord op zijn broer kandidaat voor het presidentschap. Hij maakt een goede kans op het Witte Huis, maar wordt neergeschoten tijdens een verkiezingsbijeenkomst. Hij overleed de volgende dag. Robert Kennedy is de vader van Robert F. Kennedy Junior, die ook onafhankelijk kandidaat is voor het Amerikaanse presidentschap.
Gabrielle Giffords
De democratische afgevaardigde Gabrielle Giffords raakt in 2011 zwaargewond bij een schietpartij in Arizona. Daarbij loopt ze een ernstig hersenletsel op. Giffords trekt zich een jaar later terug uit de politiek, om te kunnen werken aan haar herstel. Ze zet zich sindsdien in voor betere wapenwetten in de Verenigde Staten.
Nancy Pelosi
De democrate Nancy Pelosi, die lange tijd voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden is, wordt in 2022 ook slachtoffer van een aanslag op haar leven. In oktober 2022 dringt David DePape het huis van de Pelosi’s binnen in San Francisco, Californië. Daar tref hij niet Nancy, maar haar man Paul Pelosi aan. DePape slaat Paul Pelosi neer met een hamer. Die loopt een schedelbreuk en verwondingen op, maar overleeft de aanval.
Bekijk tot slot ook deze (Engelstalig) video >>
Bronnen: History, Wiki, Isgeschiedenis, VRT, YouTube. Foto: Anna Moneymaker/Getty Images