Bron: © MJ Prototype Canva
In Nederlandse apotheken worden jaarlijks duizenden fouten gemaakt bij de uitgifte van medicijnen. De belangrijkste oorzaak: het structureel ontbreken van een verplichte tweede controle. Apothekersassistenten luiden de noodklok. De werkdruk is te hoog, de bezetting te laag en patiënten kunnen daarvan de dupe worden.
Tienduizenden medicatiefouten per jaar
Uit onderzoek van actualiteitenprogramma EenVandaag onder 2730 apothekersassistenten blijkt dat het zogeheten 4-ogenprincipe – waarbij 2 medewerkers een medicatie-uitgifte controleren – in de praktijk vaak niet wordt nageleefd.
Door personeelstekorten en tijdsdruk lukt het niet altijd om die extra controle uit te voeren. In sommige gevallen kijkt slechts een stagiaire mee. En bij het openen en sluiten van de apotheek staat het personeel regelmatig alleen.
Door personeelstekort ontbreekt 2e controle: patiënten lopen risico
De gevolgen van deze werkwijze zijn ernstig. Uit cijfers van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) blijkt dat er jaarlijks naar schatting 40.000 tot 60.000 medicatiefouten plaatsvinden in de eerstelijnszorg, waaronder apotheken. Een deel daarvan heeft direct te maken met fouten bij de uitgifte.
Geen 2e controle bij uitgifte medicijnen
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Het gaat duizenden keren mis in apotheken met de controle op medicijnen. De fouten worden gemaakt bij het uitgeven van medicatie, soms met ernstige gevolgen voor patiënten. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 2.730 apothekersassistenten. https://t.co/l3j6e3VMkd
— Apothekersnieuws.nl (@Apothekernieuws) April 8, 2025
Verkeerde medicijnen of doseringen
Zonder een tweede controle kunnen fouten zoals het meegeven van een verkeerd medicijn, een te hoge of lage dosering, of het afgeven aan de verkeerde patiënt ongemerkt blijven. Volgens het Landelijk Meldpunt Zorg (onderdeel van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd) kunnen deze fouten ernstige gevolgen hebben, waaronder ziekenhuisopnames of zelfs overlijden.
Een kwart van de apothekersassistenten geeft in het onderzoek aan zich onveilig te voelen bij het alleen uitvoeren van medicatie-uitgifte. “We weten dat fouten ernstige gevolgen kunnen hebben, en toch zijn we soms genoodzaakt te handelen zonder dubbelcheck,” zegt een deelnemer anoniem.
Apothekersorganisatie KNMP: ‘Probleem moet serieus worden genomen’
De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP) erkent het probleem. “Het 4-ogenprincipe is essentieel voor de veiligheid van patiënten. We maken ons grote zorgen over de signalen uit het veld,” aldus een woordvoerder.
De KNMP pleit voor meer structurele ondersteuning en investeringen in personeel, zodat apotheken hun wettelijke zorgplicht kunnen blijven waarmaken.
De tekst gaat onder het bericht verder >>
Natuurlijk is @KNMP coryfee Aris Prins erg geschrokken. Toch doet dat elitaire apothekers clubje niets voor de duizenden hardwerkende apothekersassistenten in Nederland. Over een cao hoor je ze niet, en dan nu huile huile doen https://t.co/hqn3ReApA2
— Veerle (@Veertje87) April 9, 2025
Ministerie van Volksgezondheid werkt aan oplossingen
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) laat weten het probleem te kennen. In samenwerking met apothekersorganisaties wordt gekeken naar mogelijke oplossingen, zoals de inzet van digitale controlesystemen en taakherschikking binnen apotheken.
Ook wordt gesproken over het structureel verhogen van de instroom in opleidingen tot apothekersassistent.
Patiënten moeten kunnen vertrouwen op medicatieveiligheid
Patiëntenverenigingen, zoals de Patiëntenfederatie Nederland, benadrukken het belang van vertrouwen in de farmaceutische zorg. “Als je medicijnen ophaalt, moet je er blind op kunnen vertrouwen dat het klopt. Het is schrijnend dat dit vertrouwen onder druk staat,” aldus een woordvoerder.
Controleer ook zelf je medicijnen
TIP: Het is raadzaam om altijd de gekregen medicijnen te checken op juistheid. Kijk ook goed naar de dosering en vergelijk het met voorgaande keren.
Heb je de medicijnen voor de eerste keer gekregen? Controleer dan online of de gegeven medicijnen en dosering kloppen, als je het zeker wilt weten.
Lees ook: Waarom zijn medicijnen soms zo groot?
Video fouten met medicijnen
Het probleem is het nieuw. Bekijk de video van een RLT-uitzending 9 jaar geleden over fouten met medicijnen terug >>
Bronnen
EenVandaag, onderzoek apothekersassistenten (2025)
Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM)
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)
KNMP – Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Patiëntenfederatie Nederland