“Elke dag meedoen met Nederland in Beweging”, is het advies van schijfster Marjan Berk. En Marjan kan het weten, want ze is inmiddels de 90 gepasseerd en nog heel vitaal. Ze schrijft nog elke week een column (of 2) en is momenteel bezig aan haar zoveelste boek genaamd ‘Hofdames’. Afgelopen maand trad ze nog op in het land.
Tot 2 maal toe was ze onlangs in de Watertoren van Assendelft om voor te lezen uit eigen werk. We luisterden een avond mee, met rode oortjes. Het stel aan het tafeltje naast ons wist wat ze konden verwachten. Ruim 30 jaar geleden zagen ze de schrijfster al in een nabijgelegen buurthuis voordragen. En zo te zien gaat ze er voorlopig nog mee door, want ze heeft het naar eigen zeggen – ondanks een stram lijf en een blind oog – nog steeds naar haar zin. Marjan bij binnenkomst: “Ik stop pas als ik dood ben!”
De schrijfster, die het restaurant in Assendelft binnen komt lopen, duwt haar rollator voorzichtig aan de kant en strijkt voorzichtig neer op een gemakkelijk stoel, achter een microfoon. Haar adjudant stelt nog even de leeslamp af en dan steekt ze van wal. “Wat leuk dat jullie er zijn!”
90-jarige schrijfster is alleen, maar niet eenzaam
Ze kijkt van boven haar leesbril ondeugend de zaal in en neemt van een stapel boeken, die naast haar op een tafeltje liggen, het bovenste exemplaar op schoot. Voor ze begint met voorlezen uit het boek ‘Liefde en haat’ (uit 1982) vertelt ze eerst nog wat over zichzelf en wat ze zoal nog uitspookt op 90-jarige leeftijd. “Ik woon dan nu wel alleen, eenzaam ben ik allerminst. Mensen vragen vaak naar mijn geheim voor ‘een lang leven’. Mijn antwoord daarop is ‘loslaten’. Ik kan dingen goed loslaten. Ik hou niks vast. Bij mijn laatste verhuizing naar het hofje heb ik zelfs mijn hele thuisbibliotheek weggedaan. Dat vond ik nog wel lastig. Toch is het mij, met de hulp van mijn kinderen, gelukt.”
‘Nieuwste bewoonsters moeten nog mee in het boek’
Marjan woont sinds een tijdje in Amsterdam in een hofje met alleen maar vrouwen. Samen brengen ze daar hun laatste jaren door en met ieder een eigen woning. En dat was meteen inspiratie voor haar nieuwste boek ‘Hofdames’. Een bundel verhalen over de levens van de dames waar Marjan mee in dit ‘Occo Hofje’ woont. Het boek is bijna af en toch moeten we nog even geduld hebben. Want de nieuwe bewoonsters – die net hun verhuisdozen hebben uitgepakt – moeten van Marjan ook nog mee in het boek.
De verhalen van Marjan Berk zijn universeel
Het tweede verhaal dat Marjan voordroeg in de Watertoren komt uit de bundel ‘Koninginnedag’ (1993). Het gaat over vreemdgaan. Een vrouw hoort haar man uit over zijn affaire met een andere vrouw. Ze vraagt zich af of hij ook van die vrouw heeft gehouden en of het allemaal wel klopt wat hij er over verteld heeft. Was het niet meer dan een vluggertje? Hoe vaak heeft hij met haar het bed gedeeld? Het verdriet van de vrouw is groot omdat de liefde diep zit. Je proeft in de antwoorden van de man dat hij geduldig is, maar dat hij hoopt dat ze er een keer mee stopt. Elk antwoord leidt weer tot een nieuwe vraag en veroorzaakt een nieuwe wond bij de vrouw. De man kan de pijn van zijn vrouw niet wegnemen. Ook hier komt het thema ‘loslaten’ in naar voren.
Het raakt een gevoelige snaar bij het publiek. Is het een verhaal uit haar eigen leven? Ze geeft daar geen antwoord op. Het is natuurlijk een universeel verhaal.
Marjan Berk plaagt en prikkelt haar lezerspubliek
Na de pauze worden de oortjes van het publiek roodgloeiend tijdens het verhaal ‘Intensive Care’. Want op de afdeling IC worden een aantal dames op hoge leeftijd door een arts ‘onzedelijk betast’. Je moet het verhaal eigenlijk zelf maar lezen. Het is een absurd verhaal, te weten dat het geïnspireerd is op een artikel uit een krant. Een waargebeurd verhaal. Te bizar.
Marjan kopt dit verhaal er regelmatig in tijdens haar voordrachten. “Ze doet dat om te plagen. En om het publiek een beetje te ontdooien”, weet haar adjudant.
De tekst gaat verder onder de afbeeldingen >>
Excentrieke teksten
Het zijn excentrieke teksten. Marjan had er anno 2023 misschien gedonder mee hebben gekregen. “Sjonge jonge heb ik dit zelf geschreven?”, riep ze zelf ook tijdens het voorlezen. Als ze nu aan tafel zou schuiven bij Jinek of Marcel & Gijs zouden haar onderwerpen ongetwijfeld voor ophef zorgen. laatst nog was er in een tv-uitzending een paar blote borsten te zien. Dat was nieuws, terwijl we in de jaren 80 allemaal nog topless op het strand zaten.
De koningin van de korte – (licht) erotische – verhalen
We zijn dan ook benieuwd of de koningin van de korte (hier en daar erotische) verhalen nog steeds ondeugend verhaalt over mannen en vrouwen die ‘spannende’ dingen meemaken.
Tot die tijd vermaken wij ons met het boek ‘Flip’ – die we mee naar huis konden nemen – en volgen we het goede advies van Marjan op: meebewegen met Barbara de Loor, de nieuwe presentatrice van Nederland in Beweging.
Van de Nederlandse schrijfster zijn de volgende boeken verschenen:
- Bezuinigingskookboek (1980) (i.s.m. Jeroen Krabbé)
- Berend’s binnenwereld (1981)
- Nooit meer slank (1981)
- Liefde en haat (1982)
- An Bloem (1983)
- De dag dat de mayonaise mislukte (1983)
- De feminist (1984)
- Een blonde rat (1985)
- De zelfvergrootster (1986)
- Rook in de ribben (1987)
- Lellen en flantuten (1988)
- Mevrouw van Soest en het kleine volkje (1988)
- Recital (1988)
- De kracht van liefde, of Hallo, daar ben ik weer! (1989)
- Glinsteringen (1989)
- Oud is in (1990)
- Motormama (1991)
- Dames van stand (1992)
- Gijs (1992)
- Traangas (1992)
- Koninginnedag (1993)
- Een mooi leesboek (1994)
- Geesje Zoet en het snoepspook (1994)
- Op grote voet (1995)
- Geesje Zoet en de tovertimmerkist (1996)
- Gezonde lucht (1997)
- Niks gemist (1997)
- Geesje Zoet en de verdwenen prinses (1998)
- Marjan Berks oma en opa boek (1998)
- Onder het oppervlak (1998)
- Als de dood (2000)
- Berk (2001)
- Een tijger in de tuin (2001)
- Niet meer bang voor spinnen (2001)
- Toen de wereld jong was (2002)
- Noordwest-Overijssel (2003)
- Memoires van een dame uit de goot van het amusement (2003)
- Naar het zuiden! (2004)
- De dikke berk (2004)
- Het bloed kruipt: op zoek naar Jacob Cats (2005)
- Te laat voor de lobelia’s (2005)
- Zout (2006)
- Vertigo (2007)
- Nooit te oud! (2007), trilogie van Toen de wereld jong was, Naar het zuiden, Te laat voor de lobelia’s
- Rijk! (2008)
- Het schreien niet verleerd (2010)
- Ik neem toch een hond (2011)
- Kafka leeft (2011)
- Bedvrienden (2012)
- Boek voor Belle (2014)
- Madonnakindje – Over het leven van Catharina van Rennes 1858-1940 (2015)
- Teflonbaby (2014)
- Flip (2017)
- Op weg naar de toekomst (2019)
Bronnen: Atlas Contact, Mokum Magazine. Foto’s: Koen van Assema.