In juli 2021 werd het zuiden van Limburg zwaar getroffen door overstromingen als gevolg van extreme regenval. Uit een recent inwonersonderzoek blijkt dat de meeste Limburgers nog steeds onvoldoende zijn voorbereid op toekomstige overstromingen, zelfs als ze in het verleden al slachtoffer zijn geweest.
Bovendien hebben veel inwoners weinig vertrouwen in de informatievoorziening door de overheid en zijn ze vooral bang voor de financiële gevolgen van wateroverlast. Lees hier meer over het onderzoek en waarom Limburg nog steeds niet klaar lijkt te zijn voor toekomstige overstromingen.
Zelfs eerdere slachtoffers niet goed voorbereid
Uit een inwonersonderzoek dat werd gepubliceerd door bureau Enneüs in opdracht van het Programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL), blijkt dat veruit de meeste Limburgers niet adequaat zijn voorbereid op overstromingen. Zelfs Limburgers die in het verleden slachtoffer waren van hoogwater, zijn vaak onvoldoende voorbereid. Mogelijk komt dit doordat veel mensen niet goed weten hoe ze zich op overstromingen moeten voorbereiden. Het bureau meldt dat minder dan de helft van de Limburgers de kans groot acht dat zij zelf te maken kunnen krijgen met wateroverlast.
Volgens de provincie Limburg hebben ruim 1250 inwoners de vragenlijst ingevuld. Dit levert volgens het onderzoeksbureau betrouwbare resultaten op voor een totaal aantal inwoners van meer dan 1,1 miljoen Limburgers. Het onderzoek volgde op de overstromingen van afgelopen zomer. Voornamelijk in de Geul, de Roer en de Geleenbeek, die honderden miljoenen aan schade veroorzaakten in onder andere Valkenburg en Meerssen.
Weinig vertrouwen in informatievoorziening
Het onderzoek onthulde verder dat veel inwoners weinig vertrouwen hebben in de informatievoorziening van de overheid, tijdens en voorafgaand aan extreme wateroverlast. Het is met name onduidelijk wat er van de inwoners zelf wordt verwacht. Er is een grote behoefte aan informatie. Mensen willen weten wat de risico’s zijn, hoe ze zich kunnen voorbereiden en hoe ze de schade kunnen beperken tijdens noodsituaties.
Het bureau meldt dat inwoners vooral bezorgd zijn over de financiële gevolgen van extreme wateroverlast. Het rapport bevat ook aanbevelingen. Waaronder het beter informeren van mensen die risico lopen op overstromingen, maar die in het verleden nog niet getroffen zijn. Hiervoor is een bewustmakingscampagne nodig.
Daarnaast moet er meer aandacht worden besteed aan de manier waarop mensen worden geïnformeerd, omdat verschillende kanalen worden gebruikt, zoals sociale media. Niet iedereen wordt echter bereikt via deze kanalen, zoals ouderen die niet vertrouwd zijn met internet. Deze inwoners hebben meer baat bij een ‘analoge’ aanpak, zoals flyers en bijeenkomsten op toegankelijke locaties, aldus het rapport.
Er vinden steeds meer overstromingen plaats
In juli 2021 werden grote delen van Duitsland, België en het zuiden van Limburg getroffen door extreme regenval en hoogwater. Dit leidde tot grote problemen. Op veel plaatsen viel in korte tijd meer dan 100 tot 200 millimeter regen, terwijl normaal gesproken in heel juli slechts 80 millimeter valt. Dit leidde tot overstromingen van de Geul en de Gulp. De Maas steeg naar recordwaarden met een afvoer van meer dan 3300 kubieke meter per seconde. Later trok de hoogwatergolf verder door naar andere delen van Nederland. Voor het eerst sinds 2010 was er in Limburg een weeralarm (code rood) actief voor wateroverlast door zware buien.
Hoewel de problemen in Nederland groot waren, was het bij onze buurlanden nog veel erger. In Duitsland en België vielen er door de regenval 200 doden en was er onvoorstelbare schade in de overstromingsgebieden. Veel van deze gebieden zijn nog steeds niet volledig hersteld. In Valkenburg zijn de gevolgen van de ramp nog steeds voelbaar.
Wat moet je doen bij overstromingen? 10 tips
- Blijf op de hoogte van het weerbericht en eventuele waarschuwingen van de autoriteiten.
- Maak een noodplan voor jezelf en je gezin, inclusief een evacuatieplan en een noodpakket.
- Houd belangrijke documenten, zoals verzekeringspapieren en paspoorten bij de hand.
- Schakel elektriciteit, gas en water uit als er een overstroming dreigt of optreedt.
- Verplaats voertuigen naar hoger gelegen gebieden als er tijd is.
- Vermijd het lopen of rijden door overstroomde gebieden.
- Ga niet zwemmen in overstromingswateren, deze kunnen vervuild zijn met afvalwater en gevaarlijke stoffen.
- Volg de aanwijzingen van de hulpdiensten en autoriteiten op, en wees bereid om te evacueren als dat nodig is.
- Help indien mogelijk anderen in nood, maar neem geen onnodige risico’s.
- Na de overstroming, blijf alert op eventuele naschokken of verdere overstromingen, en wees voorbereid op het opruimen en herstellen van eventuele schade.
Overstromingen in Nederland: een overzicht
In Nederland zijn overstromingen helaas geen onbekend verschijnsel. Door de ligging van het land, grotendeels onder zeeniveau, zijn er in het verleden meerdere overstromingen geweest die voor grote schade hebben gezorgd. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste overstromingen in Nederland:
- Sint-Elisabethsvloed (1421): Deze overstroming was één van de grootste overstromingen ooit in Nederland. Door een combinatie van een stormvloed en een dijkdoorbraak overstroomde een groot deel van de provincie Holland en delen van Zeeland en Brabant. Naar schatting kwamen er tussen de 2.000 en 10.000 mensen om het leven.
- Watersnoodramp (1953): De watersnoodramp was de grootste overstromingsramp in de Nederlandse geschiedenis. Door een combinatie van een stormvloed en springtij braken er dijken door in Zeeland, West-Brabant en de Zuid-Hollandse eilanden. In totaal kwamen er 1.835 mensen om het leven.
- Overstromingen in Limburg (1993 en 1995): In de jaren ’90 werden delen van Limburg getroffen door overstromingen als gevolg van hevige regenval. Vooral de Maas trad buiten haar oevers en zorgde voor grote schade. Bij de overstromingen van 1995 moesten tienduizenden mensen geëvacueerd worden.
- Overstromingen in Gelderland en Overijssel (1995): Ook in andere delen van Nederland waren er in 1995 overstromingen als gevolg van hevige regenval. In Gelderland en Overijssel moesten duizenden mensen geëvacueerd worden.
- Overstromingen in Limburg (2021): In juli 2021 werden delen van Limburg opnieuw getroffen door overstromingen als gevolg van hevige regenval. Vooral de Geul, de Roer en de Geleenbeek traden buiten hun oevers. Er ontstond veel schade en er vielen meerdere doden.
Bron: ANP