Koolmonoxide, in de volksmond vaak CO genoemd, staat bekend als een sluipmoordenaar. Je ziet of ruikt het niet, toch kunnen de lichamelijke gevolgen – wanneer je het inademt – ernstig zijn. Wat is koolstofmonoxide precies en wat kan je doen om een koolmonoxidevergiftiging te voorkomen?
Wat is koolmonoxide?
Koolmonoxide (CO), vroeger ook wel kolendamp genoemd, is een polaire anorganische (chemische) verbinding van koolstof en zuurstof, met als brutoformule CO. Het is een levensgevaarlijk gas die door zintuigen niet waar te nemen is. Je kunt koolmonoxide niet zien, ruiken of proeven. Om deze reden wordt CO ook wel de stille sluipmoordenaar genoemd. Een kleine hoeveelheid CO in de lucht kan leiden tot bewusteloosheid en in sommige gevallen zelfs tot overlijden.
Hoe ontstaat koolmonoxide?
Koolmonoxide, ontstaat bij verbranding van koolstofhoudende stoffen, zoals aardgas, hout of benzine. Als er tijdens het verbrandingsproces onvoldoende aanvoer van zuurstof is of er een te lage verbrandingstemperatuur is, kan er CO ontstaan. In een woning vormen verwarmingstoestellen en installaties voor de productie van warm water mogelijke bronnen van CO.
Dat deze stof vrijkomt, is vaak te wijden aan een slecht onderhouden open geiser, gaskachel of cv-ketel én te weinig ventilatie of een gebrek aan luchttoevoer. Ook komt het de stof vrij door verkeerde stookgewoontes, bijvoorbeeld door kachels en open haarden te gebruiken als allesbranders.
Naast de huiselijke kring komt het voor bij vulkaanuitbarstingen, moerasgas, bosbranden, bij industriële activiteiten, door het autoverkeer, bij tabaksrook en bij brand.
Wat is een koolmonoxidevergiftiging?
Je kunt een koolmonoxidevergiftiging oplopen als je de stof inademt. Dit kan ernstige lichamelijke gevolgen hebben. Jaarlijks overlijden in Nederland gemiddeld 10 tot 15 personen door koolmonoxidevergiftiging. Daarnaast belanden er per jaar honderden mensen in het ziekenhuis. De laatste jaren is er een aanzienlijke stijging van een CO-vergiftiging door genoemde oorzaken.
Hoe onstaat een vergiftiging?
De CO is niet alleen niet waar te nemen, deze gevaarlijke gas wordt zeer snel opgenomen in het lichaam. CO bindt zich 250 maal sneller met bloed dan zuurstof. Door de ademhaling dringt het door in het bloed en verstoort het transport van zuurstof. Hierdoor krijgen de organen onvoldoende zuurstof en ontstaat er een koolmonoxidevergiftiging.
Hoe herken je een koolmonoxidevergiftiging?
Een koolmonoxidevergiftiging is lastig te herkennen. Als je niet aan een CO-vergiftiging denkt, is de kans groot dat je de symptomen mist. Je herkent een koolmonoxidevergiftiging meestal aan de omstandigheden. Als er meerdere personen in huis klagen over hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid en braken en deze symptomen telkens optreden in dezelfde ruimte en weer verdwijnen zodra men die ruimte verlaat, is de kans groot dat het gaat om een koolmonoxidevergiftiging. Wees hier extra alert op.
Wat kan je doen bij de constatering van een koolmonoxidevergiftiging?
- Zet ramen en deuren wijd open voor frisse lucht: zorg dat je zelf niet bevangen raakt;
- Schakel het betreffende apparaat uit en schakel de gastoevoer af;
- Waarschuw en help anderen die in de woning aanwezig zijn;
- Evacueer het slachtoffer uit de kamer;
- Ga naar buiten en bel 112 voor hulp, vermeld dat het vermoedelijk om een CO-intoxicatie gaat;
- Begin reanimatie indien het slachtoffer niet meer ademt of leg het slachtoffer in stabiele zijligging.
Hoe voorkom je een koolmonoxidevergiftiging?
Uit onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid blijkt dat in 46% van de gevallen cv-installaties de boosdoener waren van koolmonoxidevergiftiging. Zorg er daarom goed voor dat je verwarmingstoestellen en installaties goed onderhouden zijn.
Koolmonoxidemelder plaatsen
Daarnaast is het aan te raden om een koolmonoxidemelder te plaatsen. Deze melder gaat af als de stof vrijkomt. Plaats deze melder in een ruimte met een verbrandingstoestel (mogelijke bron). Het liefst plaats je hem centraal in de ruimte en op 1-3 meter afstand van de bron. Plaats de koolmonoxidemelder nooit naast luchtinlaten, luchtuitlaten of achter gordijnen en kasten. Heb jij er al eentje?
Lees ook
- Door een koolmonoxidevergiftiging kan je duizelig worden. Duizeligheid kan door allerlei verschillende oorzaken ontstaan. Hoe weet je waar jij last van hebt? Zo herken je duizeligheid en verhelp je het.
Bronnen: Brandweer.nl, Feenstra.com, Koolmonoxide.nl