Foto: © Canva - Anale jeuk
Anale jeuk, pruritus ani, is een veelvoorkomend maar vaak verzwegen probleem. Jeuk aan de anus, ook wel vervelende kriebels genoemd, kan verschillende oorzaken hebben en komt vaker voor dan je denkt. Dit zijn de symptomen, oorzaken en tips om het te behandelen.
Oorzaken Pruritus Ani
Het kan te maken hebben met eenvoudige irritaties zoals een droge huid of het gebruik van sterk geparfumeerd toiletpapier, maar ook medische aandoeningen zoals aambeien, worminfecties of huidproblemen kunnen een rol spelen.
Hygiëne, voeding en zelfs kledingkeuzes kunnen bijdragen aan dit ongemak.
Wat veroorzaakt jeuk aan de anus?
Anale jeuk wordt door vele factoren veroorzaakt, variërend van eenvoudige irritaties tot complexere medische aandoeningen. Hier zijn de meest voorkomende oorzaken:
1. Slechte hygiëne of overmatige reiniging
Een van de meest voorkomende oorzaken is onvoldoende of juist overmatige reiniging van de anus. Restjes ontlasting kunnen jeuk veroorzaken, vooral bij kinderen die zich niet goed afvegen.
Aan de andere kant kan overmatig schoonmaken met zeep of vochtige doekjes de huid uitdrogen en irriteren, wat ook jeuk kan uitlokken.
2. Aambeien
Aambeien, zowel inwendig als uitwendig, zijn een veelvoorkomende boosdoener. Ze veroorzaken zwellingen rond de anus, wat kan leiden tot jeuk, pijn en soms bloedingen. De jeuk ontstaat vaak door irritatie van de gevoelige huid rondom de anus.
De tekst gaat verder onder de video >>
3. Schimmelinfecties en candida
Vochtige omstandigheden, zoals overmatig zweten of onvoldoende drogen na het douchen, kunnen schimmelinfecties bevorderen. Candida is een veelvoorkomende schimmel die jeuk en een branderig gevoel in en rond de anus kan veroorzaken.
4. Worminfecties
Bij kinderen is een worminfectie, zoals aarsmaden, een veelvoorkomende oorzaak van anale jeuk. Deze kleine wormpjes leggen ’s nachts eitjes rond de anus, wat intense jeuk veroorzaakt.
De tekst gaat verder onder de video >>
5. Afscheiding door infecties of ontstekingen
Infecties of ontstekingen in de buurt van de anus kunnen leiden tot afscheiding, variërend van slijmerig tot etterig. Deze afscheiding irriteert de huid en veroorzaakt jeuk.
6. Voeding en levensstijl
Pittig eten, cafeïne en alcohol kunnen de huid irriteren en bijdragen aan anale jeuk. Ook strakke kleding of slecht ademend ondergoed kan de huid rondom de anus irriteren.
Symptomen van anale jeuk
Aanvullende klachten: bloed, pijn, irritatie
Meer dan 70% van de mensen met anale jeuk heeft ook last van pijn. Dit kan veroorzaakt worden door scheurtjes, anaal eczeem of overmatig krabben, wat leidt tot huidbeschadiging en mogelijk bloedingen.
Symptomen zoals hevige pijn, aanhoudend bloedverlies of ernstige irritatie vereisen directe medische aandacht. Anale jeuk kan zich op verschillende manieren uiten.
De meest voorkomende symptomen zijn:
- Afscheiding bij de ontlasting of ondergoed
- Pijn of bloedingen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
- Een aanhoudende, prikkelende jeuk in en rond de anus.
- Roodheid, zwelling of een branderig gevoel.
- Gevoeligheid of irritatie, vooral tijdens of na het toiletbezoek.
Wie heeft het meeste last?
Uit schattingen blijkt dat ongeveer 5% van de bevolking op enig moment last heeft van anale jeuk. Dit percentage kan variëren afhankelijk van leeftijd, levensstijl en medische omstandigheden.
- Volwassenen tussen de 30 en 50 jaar worden het vaakst getroffen, hoewel het probleem in alle leeftijdsgroepen voorkomt.
- Mannen hebben iets vaker last van anale jeuk dan vrouwen, mogelijk door verschillen in hygiëne gewoonten of kledingkeuzes.
- Kinderen zijn vatbaarder voor worminfecties, wat een veelvoorkomende oorzaak van anale jeuk is in deze groep.
Hoe kun je anale jeuk behandelen?
De behandeling van anale jeuk hangt af van de oorzaak. Hier zijn enkele praktische tips en behandelmogelijkheden:
1. Verbeter je hygiëne
Reinig de anus voorzichtig met lauw water en vermijd het gebruik van zeep of geparfumeerde producten. Droog het gebied daarna goed af met een zachte handdoek om vochtige omstandigheden te voorkomen.
2. Gebruik verzachtende crèmes
Bij een droge of geïrriteerde huid kan een milde, ongeparfumeerde zalf verlichting bieden. Bij aambeien kunnen speciale crèmes zoals AnaMel helpen om de zwelling en jeuk te verminderen.
3. Behandel schimmelinfecties
Bij een schimmelinfectie kan een antischimmel crème of -zalf helpen. Raadpleeg een arts voor een geschikte behandeling.
4. Worminfecties aanpakken
Bij worminfecties, zoals aarsmaden, is een behandeling met speciale medicijnen noodzakelijk. Deze medicijnen doden de wormen en voorkomen dat ze zich verder verspreiden.
Het is daarnaast belangrijk om de omgeving goed schoon te maken. Was beddengoed, kleding en handdoeken op hoge temperatuur en zorg ervoor dat iedereen in het huishouden behandeld wordt om her-infectie te voorkomen.
5. Behandel onderliggende medische aandoeningen
Als de jeuk veroorzaakt wordt door een medische aandoening zoals aambeien, eczeem of psoriasis, is gerichte behandeling nodig. Overleg met een arts om de juiste medicatie of therapie te krijgen.
Bij ernstige of aanhoudende klachten kan een doorverwijzing naar een specialist, zoals een dermatoloog of proctoloog, nodig zijn.
Anale jeuk voorkomen
- Om anale jeuk te voorkomen is het belangrijk om goede hygiëne te handhaven door de anus na elk toiletbezoek voorzichtig te reinigen met lauw water en het gebied goed droog te maken, zonder gebruik van agressieve of geparfumeerde producten.
- Draag ademende kleding van natuurlijke materialen zoals katoen om overmatig zweten en irritatie te voorkomen, en vermijd strakke kleding die kan schuren.
- Een vezelrijk dieet helpt om de ontlasting zachter te maken, wat irritatie tijdens het toiletbezoek vermindert, terwijl het vermijden van pittig eten, cafeïne en alcohol de kans op huidirritatie verkleint.
- Zorg daarnaast voor een gezonde darmflora door probiotica en vezelrijke voeding te integreren.
- Wissel na fysieke inspanning snel van kleding om een vochtige, broeierige omgeving te vermijden.
Wanneer moet je een arts inschakelen?
Hoewel anale jeuk vaak onschuldig is en met eenvoudige maatregelen te verhelpen, zijn er situaties waarin het verstandig is om medisch advies in te winnen. Raadpleeg een arts als:
- De jeuk aanhoudt of steeds erger wordt.
- Er sprake is van bijkomende symptomen zoals bloedingen, hevige pijn of afscheiding.
- Je vermoedt dat een medische aandoening, zoals aambeien of een infectie, de oorzaak is.
- Zelfzorgmaatregelen geen effect hebben.
Een arts kan de oorzaak vaststellen en een gerichte behandeling voorstellen. Dit voorkomt dat de klachten chronisch worden en zorgt ervoor dat je snel weer van het ongemak verlost bent.
Mogelijke tests en analyses
Soms zijn aanvullende tests nodig om een precieze diagnose te stellen. Dit kan een proctoscopie omvatten, waarbij de arts met een kleine buis in de anus kijkt.
Laboratoriumanalyses, zoals het onderzoeken van huidmonsters of ontlasting, kunnen helpen bij het identificeren van infecties of ontstekingen. Deze tests spelen een belangrijke rol bij het bepalen van de juiste behandeling, zoals het voorschrijven van een antibiotische crème.