Fantastisch, al die nieuwe technologie. We appen ons een slag in de rondte, zijn bijna de hele dag online en op internet is alles te vinden en te kopen. Maar ook oplichters hebben die nieuwe technologie ontdekt, en ze vinden steeds nieuwe manieren om hier of daar geld vandaan te halen. Hieraan kun je de vijf veelvoorkomende vormen van internetfraude herkennen en voorkomen.
1: Whatsapp fraude – ‘Kun je een rekening voor me betalen, mam?’
Je krijgt een WhatsApp-berichtje van iemand die je goed kent, waarin staat dat hij of zij een nieuwe telefoon heeft. ‘Gooi het oude nummer maar weg, dit is mijn nieuwe nummer!’ En al vrij snel daarna vraagt die vriend of kennis of je misschien een rekening wilt voorschieten. Als je het zo leest, denk je dat niemand daarin trapt. Maar stel je voor dat je een berichtje krijgt van je zoon, die vraagt of je ‘m snel kunt helpen met een onbetaalde rekening? Zijn foto staat erbij en de berichtjes klinken precies zoals hij altijd schrijft.
Of als je een berichtje krijgt van een goede vriendin, die op vakantie haar hotel niet kan betalen, omdat haar bankpas is geblokkeerd? Dan is de kans al iets groter dat je te hulp schiet – en het slachtoffer wordt van Whatsapp-fraude. De daders gebruiken namelijk informatie die ze op internet kunnen vinden, bijvoorbeeld via Facebook, om zo geloofwaardig mogelijk over te komen. Er bestaan speciale sites (zoals spoofing) waar je een aliasnaam en telefoonnummer kunt kiezen om berichten mee te sturen. Hierdoor kan de fraudeur de naam van een familielid of je vaste bank gebruiken in de berichtgeving en lijkt het nep-bericht heel echt.
Whatsapp fraude voorkomen
Hoe kun je Whatsapp fraude voorkomen? Maak nooit geld over naar iemand anders, zonder dat je elkaar hebt gesproken. Het liefst face-to-face, maar een (langer) telefoongesprek geeft je vaak ook voldoende vertrouwen dat degene die je spreekt, is wie hij zegt dat hij is.
2: De nep-erfenis – ‘Gefeliciteerd, u heeft een miljoen geërfd!’
In je mailbox zit een formele mail van een advocaat, vaak in het Engels, waarin staat dat je in het testament bent genoemd van een steenrijke achter-oom of verre nicht. Nog nooit van gehoord, maar er staan kennelijk miljoenen op je te wachten! De advocaat vraagt of je wat administratieve zaken kunt regelen, zodat de dollars naar je kunnen worden overgemaakt.
Ho! Voordat je van alles gaat regelen en deze financiële meevaller gaat vieren: dit is een veelvoorkomende manier om mensen op te lichten. Hele oplichtersbendes verdienen hiermee hun geld. Wat kun je doen? Negeer de mail, neem geen contact op met de advocaat, stuur geen persoonsgegevens op. Hoe fijn zo’n financiële meevaller ook zou zijn, het is helaas nep.
3: Nepmails – ‘Betaal nu, om een boete te voorkomen’
Ben je de belasting vergeten te betalen? Of heb je ergens te hard gereden en ben je geflitst? Je krijgt een e-mail om je aan die achterstallige betaling te herinneren. En gelukkig kun je op een linkje klikken om de betaling meteen te voldoen, voordat er in incassokosten of boetes bij komen. Helaas, óók dit is een manier om mensen op te lichten. Zelfs mensen zonder rijbewijs krijgen zogenaamde boetes van het CJIB, of andere officiële instanties. Het is best lastig om de nepfactuur of de nepmail te herkennen, want de oplichters gebruiken officiële logo’s, zodat de berichten er behoorlijk serieus uitzien.
Nepmails herkennen
Toch kun je merken dat er iets niet klopt: Heeft de afzender een gek mailadres met allemaal willekeurige cijfers en letters? Dan is het foute boel. Bij een mail vol spelfouten geldt dit ook. Bovendien: Het CJIB stuurt geen mails om je aan een boete te herinneren, die komen altijd per post binnen. Twijfel je? Bel dan de organisatie die de mail – zogenaamd – heeft verstuurd, via het telefoonnummer dat je op hun website kunt vinden, niet via de contactgegevens die in het mailtje staan. Dan wordt het al snel duidelijk. Ze zijn bovendien vast blij als je ze erop wijst dat er een nepmail met hun bedrijfsnaam in omloop is!
4: Marktplaatsfraude – Boter bij de vis, anders gaat het mis
Je koopt iets moois op Marktplaats, rekent af en krijgt niks opgestuurd, of een prul. Of je verkoopt spullen via marktplaats en krijgt te maken met kopers die je een poot proberen uit te draaien. Zo’n online verkoopsite is heel handig, maar het heeft ook een klein nadeel: je weet nooit precies met wie je zaken doet. Als een koopje te mooi is om waar te zijn, bijvoorbeeld media-apparatuur voor een prachtige prijs, dan zou je achterdochtig moeten worden.
Concertkaartjes online bestellen
Ook bij het verkopen van waardebonnen en concertkaartjes gaat het vaak mis. Spreek af met de mensen waar je mee handelt, en steek gelijk over: boter bij de vis. Zeker als het gaat om grote bedragen, is dat altijd nog het veiligst. Lukt dat niet, dan kun je gebruik maken van de online betaaldienst ‘Gelijk oversteken’ van Marktplaats. De betaling gaat pas door, als je de spullen hebt ontvangen.
5: Datingfraude – ‘Ik hou van je, kun je mijn vliegticket betalen?’
Via internet leer je een leuke man of vrouw uit het buitenland kennen, waar je eindeloos mee kunt praten. De gesprekken zijn romantisch van aard, en je lijkt wel gevoelens te ontwikkelen voor je digitale penvriend of –vriendin. Maar dan komt het: hij of zij wil graag wat geld van je lenen. Om een vliegticket naar Nederland te betalen, of om problemen in de familie op te lossen. Of hij of zij vraagt om een duur cadeau, om te bewijzen dat jullie vriendschap bijzonder is. Natuurlijk wil je graag helpen, je bent hem of haar namelijk echt gaan waarderen.
Maar wacht even, want het kan heel goed dat je met een sluwe oplichter te maken hebt. Langzaam maar gestaag lokt zo iemand je in een web van leugens en intriges, terwijl er wordt gespeeld met je gevoelens. Wat zo lastig is: meestal heb je het pas door als het te laat is. Je bankrekening is geplunderd ien je hart is gebroken. Meestal merken mensen om het slachtoffer heen eerder dat er iets niet klopt, maar het is moeilijk om iemand daarvan te overtuigen.
Datingoplichting voorkomen
Wat kun je doen? Wees je ervan bewust dat dit soort dating-fraude bestaat en dat niet iedereen waar je op het internet contact mee hebt, te vertrouwen is. Vertel vrienden en familie eerlijk over je digitale vriendschappen, zodat zij je kunnen waarschuwen als ze signalen oppikken dat er iets niet klopt. Hoe moeilijk het ook is: laat je niet meeslepen in zo’n romantische vriendschap zonder perspectief, maar blijf een beetje achterdochtig. Echte vrienden, mensen die om je geven, zullen nooit grote bedragen van je willen lenen of grote cadeaus vragen om je liefde en vriendschap te bewijzen.
Wat moet je doen als je internet slachtoffer bent?
Er is een nationale helpdesk voor fraude, daar kun je contact mee opnemen. Zij kunnen helpen met advies, ook als het om online fraude gaat. Leg ook contact met je bank, misschien kunnen zij nog frauduleuze betalingen terugdraaien. En meld online fraude bij de politie, zij hebben een speciaal team dat online fraude onderzoekt. Praat er daarnaast over, met vrienden of met familie. Je voelt je misschien een enorme sufferd dat je erin bent getrapt, maar dat is eigenlijk niet nodig: oplichters zijn gewiekst, ze hebben je beetgenomen en dat is niet jouw schuld. Door erover te praten, kun je je frustratie en verdriet over de oplichting delen.
Heb je het idee dat een vriend of een vriendin van je beet wordt genomen door online oplichters? Maak het bespreekbaar. Mensen schamen zich vaak rot als ze erachter komen dat ze ergens in zijn getrapt, maar die schaamte is niet handig. Help iemand door te verwijzen naar websites met informatie over online fraude, soms is dat nodig om de ogen te openen.
Conclusie:
Welke vijf vormen van internet-oplichting komen veel voor?
- Whatsapp-fraude: iemand doet zich voor als een vriend of familielid en vraagt of je geld wilt overmaken om te helpen bij een onbetaalde rekening.
- Nep-erfenis: je krijgt een mail van advocaat, die je vertelt dat je veel geld hebt geërfd van een onbekend familielid.
- Nepfacturen: een vette boete van de Belastingdienst kun je alleen maar voorkomen door de online factuur direct te betalen.
- Marktplaats-fraude: je koopt iets, maar krijgt niks geleverd. Of je verkoopt spullen, maar die worden niet betaald.
- Datingfraude: je krijgt online een relatie met iemand, maar die is niet uit op liefde, maar op je bankrekening.
Lees ook
- Benieuwd naar nog meer tips over internetoplichting? Dit kun je het beste doen om ticketfraude te voorkomen.
- En online verschijnt er veel nepnieuws, lees hier hoe je nepnieuws herkent.
- Tips om Social Media veilig te gebruiken.