In veel regio’s in de wereld zul je op grote hoogte verblijven tijdens je vakantie. Denk bijvoorbeeld aan landen rondom het Andesgebergte in Zuid-Amerika, het Himalayagebied in Azië en de Kilimanjaro in Afrika. Maar zelfs ook bij een skivakantie in de Alpen. Omdat wij die ijle lucht niet gewend zijn, zijn we vatbaar voor de zogenaamde “hoogteziekte”.
Wat is hoogteziekte?
Je hebt het wellicht al eens gemerkt als je op wintersport ging: de eerste dag en nacht had je wat hoofdpijn. Misschien dacht je dat je net een glaasje te veel had gedronken. Maar het zou ook heel goed kunnen dat je last had van hoogteziekte! In Nederland kunnen we zuurstofrijke lucht inademen, omdat we op zeeniveau leven. Hoe hoger je komt, hoe ijler de lucht wordt. Daarmee neemt het zuurstofgehalte in de lucht zienderogen af. Ons lichaam is dat niet gewend en moet echt acclimatiseren om de zogenaamde hoogteziekte te voorkomen.
3 vormen van hoogteziekte
Er bestaan 3 vormen van hoogteziekte.
- Lichte vorm. Je hebt hoofdpijn, het lijkt alsof je een kater hebt en bent vermoeid. Paracetamol helpt niet om je van je hoofdpijn af te helpen;
- Een hoogtehersenoedeem. Dit kan dodelijk zijn. Vocht hoopt zich op in de hersenen. Het lijkt op een zware dronkenschap: je bent versuft, verward en maakt ongecoördineerde bewegingen. Deze vorm kan dodelijk zijn;
- Een hoogtelongoedeem. Dit is ook een levensbedreigende vorm. Je hebt last van ernstige kortademigheid bij inspanning, maar ook in rust. Als de ademhaling in rust niet meer normaal wordt, is er sprake van een zeer gevaarlijke situatie.
De ene persoon heeft overigens meer last van hoogteziekte dan de andere. Dit heeft niets te maken met een goede of geen goede conditie, maar met wel of geen aanleg voor hoogteziekte. Wat die aanleg bepaalt, weten de deskundigen nog steeds niet.
Hoogteziekte voorkomen
Als je aankomt vanuit Nederland op de luchthaven van bijvoorbeeld Cuzco in Peru (3.400 meter boven zeeniveau), merk je gelijk dat je kortademig bent. Je hart gaat sneller kloppen en je ademhaling versnelt. Dat doet het lichaam automatisch om meer zuurstof binnen te krijgen. Het belangrijkste is om rustig te acclimatiseren en de eerste dagen geen inspannende activiteiten te ondernemen.
Ga dus niet gelijk de volgende dag een trekking boeken naar de Machu Picchu. Dat is namelijk een 100% garantie op hoogteziekte! Daarnaast is het belangrijk om heel veel te drinken (geen alcohol!) en niet te roken. Na enkele dagen is je lichaam beter in staat om te gaan met de hoogte en kun je actiever worden.
Nog beter is het om bij het plannen van je reis rekening te houden met de hoogtes waarop je verblijft. Toen wij de Salkantay trail gingen maken vanuit Cuzco, waren we al zo’n 10 dagen in het Andesgebergte. Ons lichaam had al ruim de tijd gehad om te wennen, we waren in verschillende etappes gestegen vanaf circa 2.500 meter naar zo’n 3.400 meter. Daardoor hadden we geen enkel probleem om tijdens de Salkantay trail in 1 dag te klimmen naar 4.600 meter.
Stijgen en dalen in combinatie met hoogteziekte
Onderschat hoogteziekte niet, in het ergste geval kan het dodelijk zijn! Belangrijk is het om veel te drinken (coca thee bijvoorbeeld) en om nooit meer dan 300 tot maximaal 500 meter hoger te slapen dan de nacht ervoor. Je mag dan gedurende de dag wel meer hoogtemeters maken, als je voor je overnachting dan maar weer afdaalt. Afhankelijk van de vorm van hoogteziekte moet je een rustdag nemen of zelfs afdalen naar een lagere plek.
Er bestaat medicatie voor hoogteziekte (acetazolamide). Als je gevoelig bent voor hoogteziekte kan dit medicijn ervoor zorgen dat je sneller acclimatiseert. Ook kan het de klachten verminderen bij acute hoogteziekte. Gebruik het alleen na overleg met je huisarts.
Meer tips voor gezond op reis
Op grijsopreis.nl vind je nog veel meer informatie over gezondheid op vakantie. Maar je vindt er ook alle inspiratie voor een mooie wandeling, een stedentrip of vakantie in eigen land of over de grens.