De stemmen zijn geteld, de zetels in de Tweede Kamer verdeeld. Tijd om een nieuwe regering te vormen. Gezien de verkiezingsuitslag staat Nederland te springen om een rechtse koers met de partijen PVV, NSC, VVD en BBB. Maar een coalitie bouwen is zo simpel niet. Wat zijn (nog) de opties?
In Den Haag is het politieke gekonkel tussen de partijen alweer begonnen. Terwijl ons was beloofd dat de tijd van achterkamertjes politiek tot het verleden behoort na 13 jaar Rutte.
VVD wil een andere rol
De VVD zette de dag na de uitslag direct de toon door te roepen niet met de PVV in een kabinet te willen stappen. De liberalen willen een rechtse coalitie wel gedogen maar zien voor zichzelf een andere rol weggelegd, gezien het flinke verlies aan zetels.
Verdeelde reacties
De reacties op deze onverwachte zet zijn verdeeld. Mark Rutte staat achter de beslissing van zijn partijgenoot en opvolger als partijleider Dilan Yeşilgöz om niet in een coalitie te stappen met de PVV. Eventueel alleen gedoogpartner worden steunt hij ook. Politiek commentator Frits Wester zegt dat Yeşilgöz daarmee de wens van de kiezer totaal negeert.
Door de VVD in de steek gelaten
Mooi is dat, hoor je de grote winnaar Geert Wilders met in zijn kielzog Caroline van der Plas (BBB) en Pieter Omzigt (NSC) denken. Hebben we met rechts eindelijk de kans om het grote verkiezingsthema migratie met zijn allen aan te pakken, worden we door de VVD in de steek gelaten. Terwijl de in VVD-gelederen toch hardop word geroepen om een PVV-NSC-VVD-BBB-kabinet.
Nieuwe tegenvaller
Deze tegenvaller was nog niet verwerkt of een nieuwe afknapper diende zich aan in de persoon van Eerste Kamerlid Gom van Strien (PPV). De senator was gevraagd om op verkenningstocht bij de partijen te gaan en uit te zoeken wie voor wie wat voelt. Tot NRC op de proppen kwam met een artikel over Van Strien, waarmee zijn geloofwaardigheid in twijfel is getrokken. Hij wordt beschuldigd van het plegen van fraude met zijn onderneming.
De 72-jarige senator zegt in januari op de hoogte te zijn gesteld van de beschuldigingen. ‘Die zijn in mijn ogen ongegrond en ik neem daar met kracht afstand van.’ Om Wilders geen onnodige stress te geven, besloot hij om het niet te vertellen. Tot iemand besloot om het wel te melden.
Wilders moet op zijn lippen bijten
Wilders die de senator zelf had voorgedragen, moest op zijn lippen bijten. Hij had graag eerder geweten wat Van Strien op zijn kerfstok heeft, hoewel de beste man alleen nog maar is beschuldigd en niet is veroordeeld. Wilders ondernam direct actie en zei dat hij oud PvdA minister Ronald Plasterk wel als nieuwe verkenner ziet zitten. Plasterk zou meer afstand tot de politiek hebben.
Als het land iets van je vraagt dan doe je dat
En Ronald Plasterk zei ja tegen de uitnodiging, want als het land iets van je vraagt, dan voer je dat uit. Hij was naar eigen zeggen zeer verrast dat PVV-leider Wilders hem vroeg de verkennersrol op zich te nemen.
In het gesprek zei Wilders volgens Plasterk dat hij ‘overtuigd was dat ik hem geen loer zou draaien’. ‘De kiezers hebben gesproken, het is tijd om aan de gang te gaan. Het land moet toch geregeerd worden’, zei hij op zijn eerste persconferentie.
Zo snel en degelijk mogelijk
Vandaag begint hij zijn gesprekken om de stemming bij de partijen te peilen. Mogelijk volgt er begin volgende week nog een tweede ronde met een kleiner gezelschap van fractievoorzitters.
Het streven is om volgende week klaar te zijn, maar of dat lukt is onzeker. Plasterk: ‘Het moet zo snel als het kan, maar ook zo degelijk als het moet. Als de Goedheiligman uit het land vertrekt, zou het mooi zijn als ik ook weer mag vertrekken als verkenner.’
Recht doen aan verkiezingsuitslag
Een coalitie over links lijkt zeer onwaarschijnlijk. Wie de columns van Plasterk in de Telegraaf leest, weet dat de voormalig PvdA-prominent zich vooral tegen PvdA, GroenLinks en D66 richt. Hij heeft veel ervaring en is al lang weg uit Den Haag, dus beschikt de verkenner over de gevraagde afstand tot de politiek.
De dag na de verkiezingen van vorige week schreef hij dat de formatie niet lang hoeft te duren. Plasterk stelt ook dat er recht moet worden gedaan aan de verkiezingsuitslag en dat de winnaars PVV, NSC en BBB bijeenkomen. Ze moeten samen met de VVD een kabinet vormen. Dat wordt dan een simpele opdracht voor hem.
De buik vol van politieke spelletjes
En waar komt NSC-leider Pieter Omtzigt voor in dit verhaal? Als het aan hem ligt, beginnen de inhoudelijke gesprekken over waar het heen moet met het land vandaag nog. De uitslag is volgens hem het gevolg van het feit dat veel kiezers de buik vol hebben van de Haagse politieke spelletjes. ‘Het liefst zien ze woningcrisis en het migratievraagstuk opgelost en hun bestaanszekerheid veiliggesteld.’
De mogelijkheden op een rij
Hoe het ook zij, pijnlijk is het wel dat het stof op het Binnenhof nog niet is neergedaald en aangeveegd of we zitten alweer midden in het Haagse rumoer.
Wil je precies weten wat de mogelijkheden qua coalities zijn, kijk dan hier.
Stel je eigen coalitie en bekijk de mogelijke opties.
Bronnen: NOS, BNR, De Telegraaf
Bron. BNR