Films en series over psychopaten zijn al langere tijd heel populair op het Netflix platform. Het publiek zit aan de buis gekluisterd, gefascineerd door het gedrag en het brein van de psychopaat. Wat maakt het zo fascinerend dat er massaal gekeken wordt?
Vragen over psychopaten
Hebben psychopaten eigenlijk hetzelfde brein als de gemiddelde persoon? Kan de wetenschap iets betekenen om hun gedrag te veranderen? En wat houdt psychopathie eigenlijk precies in?Een greep uit het aanbod: You, Mindhunter, The End of the F….ing World, Ted Bundy: Self Portrait of a Killer, Dirty John,Don’t F**k with Cats: Hunting an Internet Killer, I am a Killer, Dahmer en The Watcher.
Kenmerken
De bekendste onderzoeker op het gebied van psychopathie, Robert D. Hare, beschreef de psychopaat in 1991 als een “egocentrische, harteloze en meedogenloze persoon die een diep gebrek heeft aan empathie en het vermogen om warme emotionele relaties met anderen aan te gaan, een persoon die functioneert zonder de beperkingen van het geweten.”
De term psychopathie staat merkwaardig genoeg niet als zodanig vermeld in de DSM, het diagnostisch en statistisch handboek van psychiatrische aandoeningen. Daarin is het vervangen door de antisociale persoonlijkheidsstoornis. De beschrijving voor de criteria van deze stoornis is nu: een persoon met ‘aanzienlijke beperkingen in het functioneren van de persoonlijkheid die zich manifesteren door: beperkingen in zowel zelf functioneren als interpersoonlijk functioneren, evenals pathologische persoonlijkheidskenmerken op het gebied van antagonisme en ontremming.’
Hare Psychopathy Checklist
Sinds 1991 is er een methode om psychopathie te meten: de Hare Psychopathy Checklist – Revised (PCL-R). Dit beoordeelt de volgende eigenschappen: ‘Glibberige en oppervlakkige charme, overdreven grootsheid, behoefte aan stimulatie, pathologisch liegen, sluwheid en manipulatie, gebrek aan spijt of schuld; oppervlakkig affect (oppervlakkige emotionele responsiviteit), ongevoeligheid en gebrek aan empathie, parasitaire levensstijl, slechte gedragsbeheersing, behoefte aan wisselende seksuele contacten, vroege gedragsproblemen, gebrek aan realistische lange termijn doelen, impulsiviteit, onvermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor eigen acties, veel kortdurende huwelijksrelaties, jeugdcriminaliteit, intrekking van voorwaardelijke invrijheidstelling en criminele veelzijdigheid.
Maximale score van 40
De maximale score 40 is het prototype psychopaat. Boven de 30 is sprake van psychopathie. De ernst en uitingsvorm van psychopathische trekken variëren sterk per persoon. Een gebrek aan empathie is één van de kenmerkende eigenschappen van psychopathische individuen.
Een belangrijke juridische vraag is natuurlijk in hoeverre psychopaten verantwoordelijk zijn voor hun daden als psychopathie veroorzaakt wordt door fysiologische factoren. Een andere reden om hersenonderzoek te doen is dat de behandeling van personen die aan psychopathie lijden pas kan beginnen wanneer de oorzaak bekend is. Het belang van kennis over de biologische factoren van psychopathie is groot.
Afwijkingen in de hersenen
Psychopaten hebben afwijkingen in de gebieden van het brein waar inlevingsvermogen, emoties, en schuldgevoel geregeld worden. We zetten 10 belangrijke verschillen in de hersenen van psychopaten op een rij:
- De verbinding tussen het voorste gedeelte van het brein, de prefrontale cortex, en een hersengebied aan de zijkant, de amygdala is afwijkend. Dat zijn hersengebieden die betrokken zijn bij de controle en verwerking van emoties;
- Het brein van een psychopaat reageert nauwelijks op de fouten van anderen;
- Het beloningscentrum van personen met veel psychopathische trekken activeert sneller dan dat van gezonde mensen. Dat geldt zowel voor de psychopaten die criminele feiten hadden gepleegd als voor psychopaten waarbij dit niet geldt;
- Psychopaten die misdaden plegen hebben geen zelfbeheersing. Er is slechte communicatie tussen het beloningscentrum in de hersenen en het gebied midden in de voorhersenen;
- Het brein mist de bedrading die ze nodig heeft om zich in andere mensen te kunnen inleven. Met andere mensen medelijden te hebben of voor andere mensen te zorgen;
- Een hersengebied, dat sterk betrokken is bij het controleren van gedrag, is verstoord. Dat verklaart waarom ze sneller agressief worden, wanneer ze boos zijn en snel seks willen wanneer ze opgewonden zijn. Psychopaten zijn gericht op onmiddellijke behoeftebevrediging;
- Er is verminderde activiteit in de amygdala. Dit deel van het brein zorgt voor het monitoren van gedrag. Ook het inschatten van de consequenties van gedrag, gevoelens van empathie en het welzijn van anderen op waarde schatten;
- Er zijn problemen met instrumenteel leren, emotionele- en aandachtverwerking, morele besluitvorming en semantische en affectieve verbale verwerking;
- De problemen in de besluitvorming worden veroorzaakt door afwijkingen in caudate en de orbitofrontale cortex (onderdeel van de prefrontale schors van de grote hersenen);
- Er zijn problemen bij de balans vinden tussen goed en kwaad.