Bron: © Canva. Angst voor onbedoeld grensoverschrijdend gedrag neemt toe bij mannen.
Met de opkomst van de MeToo-beweging in 2017 is er voor mannen een nieuwe realiteit ontstaan als het gaat om de manier waarop we kijken naar seksueel grensoverschrijdend gedrag. Wat begon als een noodzakelijke en krachtige stem voor vrouwen die jarenlang te maken hadden met intimidatie en misbruik, leidde tot een brede maatschappelijke discussie.
In het kielzog daarvan is er ook iets anders ontstaan: onzekerheid en tegenwoordig zelfs angst bij mannen. In 2024 hebben 1,7 miljoen mensen van 16 jaar en ouder te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag.
Het gaat om hoe het overkomt
Veel mannen worstelen met de vraag: wat mag ik nog zeggen, wat mag ik nog doen zonder dat het tegen me gebruikt wordt? Een goedbedoeld compliment kan zomaar verkeerd vallen. Alleen met een vrouw de lift in wordt al als risicovolle onderneming aangemerkt. Een grapje op de werkvloer kan ineens als grensoverschrijdend worden bestempeld. De intentie telt niet altijd meer; het gaat om hoe het overkomt. Dat is wennen. En soms verwarrend. Mannen willen tegenwoordig steeds vaker situaties vermijden waarin ze alleen zijn met een vrouw.
‘Je ziet er goed uit vanavond’, kan niet meer
Jeroen (48), leidinggevende bij een marketingbureau werkte al 15 jaar met een vrouwelijke collega met wie hij altijd een goed contact had. Tijdens een kantoorborrel zei hij iets in de trant van ‘je ziet er goed uit vanavond’. “Niets geks, vond ik. Maar een week later zat ik bij personeelszaken. Ze had het als ongepast ervaren. Ik schrok me rot. Sindsdien loop ik op eieren.”
Lees verder onder de video >>
Een wereld van verschil
Wat je ziet, is een breuklijn tussen generaties, tussen mannen en vrouwen, en ook tussen intentie en beleving. Waar vrouwen jarenlang hebben moeten dealen met ongewenste aandacht, voelen mannen zich nu bekeken en beoordeeld op gedrag dat tot voor kort als normaal gold. Dat is pijnlijk, zeker als je het gevoel hebt dat je altijd met respect met mensen bent omgegaan.
Er is een verschil tussen een aanrander en iemand die een ongemakkelijke opmerking maakt. Maar in de praktijk worden die verschillen steeds kleiner. Dat maakt mannen onzeker en daarom vermijden ze liever elk risico. Daarmee wordt dan weer een afstand naar vrouwelijke collega’s. geschapen. Ook niet goed, want het maakt de onderlinge relatie er niet beter op als je als vent als arrogant wordt bestempeld.
Mannen onder het vergrootglas
Steeds meer mannen voelen zich klem zitten tussen goede bedoelingen en het risico op reputatieschade. Zeker in sectoren waar men snel wordt afgerekend op gedrag, denk aan media, onderwijs, zorg en politiek, is de impact groot. Zelfs een anonieme beschuldiging kan je carrière schaden, of erger: kapotmaken. De vele incidenten en mannelijke slachtoffers liggen voor het oprapen.
Schorsingen en ontslag na grensoverschrijdend gedrag
Ze worden onterecht beschuldigd van ongepaste berichten aan stagiaires. Afbeeldingen zoals screenshots die als bewijsmateriaal moeten dienen, worden uit de context gehaald. Schorsingen en ontslag zijn aan de orde van de dag. En als je later wordt vrijgepleit is het leed als geschied. Mensen blijven wantrouwend over je praten en dat doet iets met je vertrouwen.
Lees verder onder de video >>
Zijn we doorgeslagen?
De maatschappelijke discussie over grensoverschrijdend gedrag draait nu meer dan ooit om de vraag: zijn we doorgeslagen? De oorspronkelijke kracht van MeToo, het aan het licht brengen van machtsmisbruik en seksuele intimidatie, lijkt te zijn verworden tot een sfeer van wantrouwen en verkramping. Dat roept weerstand op.
Socioloog Paul Verweel verwoordde het in een interview met NRC als volgt: “We moeten oppassen dat we geen cultuur van angst creëren. Mannen die niet meer durven te spreken, en vrouwen die elk ongemak als grensoverschrijding zien. We verliezen dan de nuance, en daarmee ook het gesprek.”
Tegelijkertijd benadrukken veel vrouwen dat MeToo nog lang niet tot een einde is gekomen. De beweging heeft taboes doorbroken en ruimte gemaakt voor ervaringen die voorheen onder het tapijt werden geveegd. Die winst mag niet worden onderschat.
Wat kun je doen?
Als mannen leven in een tijd waarin bewustwording ten opzichte van grensoverschrijdend gedrag belangrijker is dan ooit. Dat hoeft geen reden te zijn voor verlamming of angst, maar vraagt wel om reflectie. Vraag jezelf af:
- Hoe kom ik over?
- Wat is mijn intentie?
- Hoe kan iets worden ervaren?
Durf dat gesprek te voeren met je collega’s, je partner en je vrienden.
Leer te voelen
Empathie is hierbij het sleutelwoord. Het gaat niet alleen om jóuw grenzen, maar ook om die van een ander. Dat betekent niet dat je jezelf moet onderdrukken, maar wel dat je leert voelen wanneer iets mogelijk over de grens gaat. En dat je fouten erkent als ze gebeuren.
Geen pasklaar antwoord
Mannen bedenk: we zitten in een overgangsfase. De verhoudingen tussen ons en het vrouwelijk geslacht veranderen, en dat gaat met horten en stoten. Er is geen pasklaar antwoord, geen checklist waarmee je 100% zeker weet dat je goed zit. Door open te blijven staan, te luisteren, te leren en vooral: in gesprek te blijven, ben je aardig op weg.
Bronnen:
NPOdoc, Dorudi.nl, De Correspondent