Onze cognitieve functies gaan sneller achteruit wanneer we veel ultrabewerkt voedsel eten. Dat blijkt uit een recent Braziliaans onderzoek, dat gepubliceerd is in het blad JAMA Neurology. Voorbeelden van ultrabewerkt voedsel zijn diepvriespizza’s, zoete (zuivel)dranken, kant- en klare toetjes, ijs, chips en hartige snacks. Het zijn eigenlijk allemaal kant-en-klare producten die je koopt in de supermarkt of in fastfoodrestaurants.
Het onderzoek over junkfood
De onderzoekers onderzochten 10.000 Brazilianen tussen de 35 en 74 jaar oud, die vragenlijsten moesten invullen over hun eetgedrag. Hun cognitief functioneren werd op 2 momenten – met een tussenperiode van 8 jaar – beoordeeld. Het onderzoek wees uit dat een hogere consumptie van ultrabewerkt voedsel geassocieerd kan worden met een snellere aftakeling van de cognitieve functies. Ultrabewerkt voedsel is voedsel dat sterk bewerkt is en in vergelijking met minder bewerkt voedsel per portie meer calorieën, suiker, verzadigd vet en zout bevat en juist relatief weinig vitamines, vezels en mineralen herbergt.
“Allereerst is het belangrijk om op te merken dat iedereen naarmate hij of zij ouder wordt van nature cognitief achteruit gaat,” vertelt onderzoeker Natalia Gomes Gonçalves aan Scientias.nl. “Wat wij bestudeerd hebben, is of de consumptie van ultrabewerkt voedsel die achteruitgang kan versnellen.” Met dit doel werden de proefpersonen in 4 groepen ingedeeld. De eerste groep bestond uit mensen wiens calorie-inname voor maximaal 19.9 procent uit ultrabewerkt voedsel bestond. Bij de tweede groep was dit 20 tot 26.7 procent, bij de derde groep 26.8 tot 34.1 procent en bij de vierde groep meer dan 34.2 procent.
“In die laatste groep zaten ook proefpersonen die meer dan 70 procent van hun dagelijkse calorie-inname uit ultrabewerkt voedsel haalden,” aldus Gomes Gonçalves. “Wat natuurlijk echt heel veel is.” De onderzoekers vergeleken de 3 laatstgenoemde groepen met de eerste groep en concludeerden dat de proefpersonen in die 3 groepen cognitief gezien sneller aftakelden dan de mensen die minder dan 19,9 procent van hun dagelijkse calorie-inname uit ultrabewerkt voedsel haalden.
Resultaten
De cognitieve achteruitgang van de proefpersonen die meer dan 19,9 procent van hun dagelijkse calorie-inname uit ultrabewerkt voedsel haalden bleek 28 procent groter te zijn dan de cognitieve achteruitgang van mensen die minder dan 19,9 procent van hun dagelijkse calorie-inname uit ultrabewerkt voedsel haalden. De achteruitgang van hun executieve functies (een set van hogere controlerende functies van de hersenen) was 25 procent groter dan die van de groep die het minste ultrabewerkte voedsel nuttigde. De groepen die 26,8 tot 34,1 en meer dan 34,2 procent van hun dagelijkse calorieën uit ultrabewerkt voedsel gaven ook individueel aan dat er sprake was van een snellere achteruitgang dan de mensen die minder dan 20 procent van hun dagelijkse calorieën uit ultrabewerkt voedsel haalden.
Opvallend
Gomes Gonçalves geeft aan verrast te zijn over de duidelijke uitslagen. Gebleken is dat je niet enorme hoeveelheden ultrabewerkt voedsel hoeft te nuttigen om daar cognitief nadelige gevolgen van te ondervinden. De achteruitgang van cognitieve functies was ook duidelijk te zien bij de groep bij wie de dagelijkse calorie-inname voor zo’n 20 procent voor rekening kwam van ultrabewerkt voedsel. Opvallend is verder dat de onderzoekers ook onder gezonde en redelijk jonge proefpersonen deze achteruitgang signaleerden.
Vervolgonderzoek over junkfood
Het is nog onduidelijk hoe ultrabewerkt voedsel invloed uitoefent op het brein. “We hebben daar wel hypothesen over,” zegt Gomes Gonçalves. Het zou goed kunnen dat chronische ontstekingen in het brein – ontstaan door het ongezonde dieet – de boosdoeners zijn. Er is vervolgonderzoek nodig om uit te wijzen of deze hypothese van de onderzoekers klopt.
Wees terughoudend met eten junkfood
Gomes Gonçalves adviseert voorlopig om terughoudend te zijn met het eten van ultrabewerkt voedsel, dat eerder ook al in verband werd gebracht met obesitas, hart- en vaatziekten, sommige vormen van kanker en vroegtijdige sterfte. Ze benadrukt dat minder bewerkt voedsel ook heel lekker kan zijn. “Zo kun je bijvoorbeeld in plaats van een diepvriespizza ook de afzonderlijke ingrediënten kopen en thuis deeg maken en verse ingrediënten gebruiken als toppings. Zo is het toch mogelijk om gezondere keuzes te maken; je hoeft er alleen maar meer tijd en energie in te stoppen. Daarnaast is het ook belangrijk om de tijd te nemen voor de overgang naar een gezonder dieet en nieuw, gezond gedrag langzaam te laten transformeren tot een gewoonte. Dat helpt om vol te houden.”
Nooit te laat met minderen junkfood
Gomes Gonçalves benadrukt hierbij dat een verandering van je levenspatroon niet alleen nuttig is wanneer je in de 30 of 40 bent. “De middelbare leeftijd is een belangrijke periode in het leven voor het omarmen van levensstijl veranderingen, omdat de veranderingen die je op die leeftijd doorvoert, van invloed zullen zijn op je jaren als oudere. Dat wil overigens niet zeggen dat ouderen er geen baat meer bij hebben om een gezondere levensstijl aan te nemen; onderzoek heeft keer op keer uitgewezen dat gezondere keuzes – ongeacht je leeftijd – altijd voordelig zijn.”
Bronnen: Jama Neuroloy en Scientias.nl