Bron: © Canva
Er is een nieuwe muggenvariant ontdekt. Niet alleen in de zomer steken de muggen, ook in de winter is het oppassen geblazen. Deze nieuwe muggenvariant blijft actief in de winter en vormt een onverwachte bedreiging voor jouw gezondheid. Wat maakt deze wintermug zo bedreigend?
Een onverwachte bedreiging in de winter
Waar muggen traditioneel worden geassocieerd met warme zomernachten, lijkt een nieuwe variant zich aan te passen aan koudere temperaturen. Deze zogenoemde “wintermug” vormt een groeiende bedreiging, niet alleen vanwege de overlast, maar ook vanwege de mogelijke verspreiding van ziektes.
Wat maakt deze muggenvariant uniek?
De wintermug onderscheidt zich door zijn vermogen om te overleven en actief te blijven in koudere maanden. Dit is mogelijk door aanpassingen in hun metabolisme, waardoor ze zelfs bij lage temperaturen kunnen functioneren.
Klimaatverandering speelt hierbij een grote rol, omdat mildere winters zorgen voor betere overlevingsomstandigheden voor insecten die normaal inactief zouden zijn.
Gevaren voor de volksgezondheid
Deze nieuwe muggenvariant brengt risico’s met zich mee. Net als hun zomerse tegenhangers kunnen wintermuggen ziektes zoals het West-Nijlvirus en dengue verspreiden. Hoewel deze ziektes in Nederland nog relatief zeldzaam zijn, neemt de kans op uitbraken toe door de aanwezigheid van muggen gedurende het hele jaar.
Dit vraagt om extra waakzaamheid van gezondheidsinstanties.
Invloed op het milieu: Hoe wintermuggen het ecosysteem verstoren
Naast de impact op de volksgezondheid kunnen wintermuggen ook een onverwachte invloed hebben op het milieu. Muggen spelen namelijk een belangrijke rol in het ecosysteem als voedselbron voor verschillende dieren.
Door hun activiteit in de winter kan deze balans verstoord raken, met mogelijk langdurige gevolgen voor de biodiversiteit.
1. Vleermuizen blijven actief
Vleermuizen zijn grote consumenten van muggen en andere insecten. Normaal gesproken gaan vleermuizen in winterslaap omdat er in de koude maanden weinig voedsel beschikbaar is. Als muggen in de winter actief blijven, kunnen vleermuizen langer actief blijven. Dit klinkt misschien positief, maar het kan hun energiehuishouding verstoren, omdat ze in de winter meer energie verbruiken dan ze kunnen aanvullen.
2. Verandering in vogelgedrag
Insectenetende vogels, zoals zwaluwen, spreeuwen en mussen, vertrouwen op muggen als voedselbron. Een constante beschikbaarheid van muggen in de winter kan hun migratiepatronen en voortplantingscycli beïnvloeden. Vogels die normaal naar warmere gebieden trekken, blijven mogelijk langer in koudere regio’s, wat weer gevolgen heeft voor andere soorten die afhankelijk zijn van dezelfde leefgebieden.
3. Impact op vissen en amfibieën
Muggenlarven vormen een belangrijk onderdeel van het dieet van vissen en amfibieën, zoals kikkers en salamanders. Als muggen zich in de winter blijven voortplanten, kan dit leiden tot een overvloed aan larven in waterlichamen. Dit lijkt misschien gunstig voor deze dieren, maar het kan ook de populaties van roofdieren zoals vissen uit balans brengen en het ecosysteem in meren en vijvers verstoren.
4. Effect op spinnen en andere roofinsecten
Spinnen en andere insecten die op volwassen muggen jagen, kunnen profiteren van de langere beschikbaarheid van voedsel. Maar dit kan ook leiden tot een overpopulatie van deze roofdieren, wat op zijn beurt een negatief effect kan hebben op andere prooidieren in het ecosysteem.
Gevolgen op lange termijn
Als wintermuggen een blijvende aanwezigheid worden, kan dit een kettingreactie veroorzaken in de voedselketen. Roofdieren die afhankelijk zijn van muggen kunnen toenemen, terwijl andere soorten mogelijk verdrongen worden.
Deze verstoringen kunnen leiden tot een afname van biodiversiteit en een onbalans in ecosystemen waar muggen normaal gesproken een seizoensgebonden rol spelen.
Video: Wintermuggen bedreigen de gezondheid
De tekst gaat verder onder de video >>
Welke ziektes kunnen muggen verspreiden?
De opkomst van wintermuggen brengt niet alleen ecologische gevolgen met zich mee, maar vormt ook een directe bedreiging voor de volksgezondheid. Muggen staan bekend als dragers van verschillende ziektes, en hun activiteit in de winter kan de kans op verspreiding van deze ziekten vergroten. Dit is vooral zorgwekkend omdat mensen in koudere maanden minder alert zijn op muggen en de risico’s die ze met zich meebrengen.
Muggen zijn vectoren van ernstige ziektes. Hoewel niet alle muggen ziektes overbrengen, zijn er specifieke soorten die gevaarlijk kunnen zijn. Hier zijn enkele voorbeelden:
1. West-Nijlvirus
Dit virus wordt overgedragen door muggen die geïnfecteerd zijn via vogels. Het kan bij mensen leiden tot symptomen zoals koorts, hoofdpijn, vermoeidheid en in ernstige gevallen hersenontsteking (encefalitis). Door de toename van muggenactiviteit in koudere maanden, kan het risico op verspreiding van dit virus toenemen.
2. Dengue
Dengue, ook wel “knokkelkoorts” genoemd, veroorzaakt hoge koorts, hevige spier- en gewrichtspijn en soms levensbedreigende complicaties zoals bloedingen. Hoewel dengue voornamelijk in tropische gebieden voorkomt, kan de verspreiding naar koudere regio’s toenemen door klimaatverandering en actieve muggen in de winter.
3. Zika-virus
Het Zika-virus kan milde klachten veroorzaken, zoals koorts en huiduitslag, maar is vooral gevaarlijk voor zwangere vrouwen. Het kan leiden tot ernstige geboorteafwijkingen zoals microcefalie. Hoewel Zika vooral in tropische gebieden voorkomt, kan de aanwezigheid van wintermuggen het risico op verspreiding vergroten.
4. Malaria
Hoewel malaria in Nederland niet voorkomt, blijft het een risico in landen waar het endemisch is. Met de opkomst van wintermuggen en mildere winters, kan de kans op introductie van malaria via reizigers of migratie toenemen.
5. Chikungunya
Deze ziekte veroorzaakt koorts, hevige gewrichtspijn en uitslag. Het virus wordt overgedragen door dezelfde muggen die ook dengue en Zika verspreiden, zoals de Aziatische tijgermug, die zich steeds vaker in Europa vestigt.
Wat kun je doen om jezelf te beschermen?
Dan hebben we het nog niet eens gehad over de last die je tijdens het slapen van de muggen kunt ervaren. Hoe ontsnappen muggen als je ze wilt vangen?
Om ze te bestrijden in en om huis zijn er wel wat dingen die je kunt doen:
- Voorkom stilstaand water: Muggen leggen hun eitjes in stilstaand water. Zorg ervoor dat regentonnen, bloempotten en andere waterreservoirs regelmatig worden geleegd.
- Gebruik horren en insectenspray: Ook in de winter is het belangrijk om jezelf binnenshuis te beschermen tegen muggen.
- Draag bedekkende kleding: Vooral tijdens warme winterdagen waarop muggen actiever kunnen zijn.
- Blijf alert op symptomen: Als je na een muggenbeet symptomen zoals koorts, hoofdpijn of huiduitslag ervaart, neem dan contact op met een arts.