Etiquette regels van vroeger, hoe zat het ook alweer? Van het voeren van een beleefd gesprek tot het aanleren van de juiste tafelmanieren. De term ‘vroeger was alles beter’ is misschien niet helemaal waar, maar we hielden ons wel (meer) aan beleefdheidsregels.
Dit zijn de etiquetteregels van vroeger en wat je vooral niét moest doen.
Hoe zijn etiquette ontstaan?
Etiquetteregels komen van het Franse woord ‘etiquette’. Bezoekers van het Franse hof ontvingen een etiquette ofwel kaartje met de hofregels. De regels zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat burgers niet alleen bij een bezoek aan het hof, maar ook daarbuiten, rekening hielden met de samenleving en gevoelens van anderen. Het zou niet alleen uit beleefdheid zijn, maar ook uit gemak. Tafelmanieren zijn bijvoorbeeld bedacht om knoeien te voorkomen, een prettige manier van communiceren om conflicten te voorkomen en regels voor kledij om machtsverhoudingen tegen te gaan.
Een beleefd gesprek voeren volgens etiquette: zo ging dat
Beleefd zijn, dat is wat er vroeger te allen tijde van je werd verwacht. Wanneer was je ook alweer beleefd? Allereerst door iemand gedag te zeggen. “Goedendag, hoe gaat het met u?” Vervolgens vroeg je aan de ander hoe je hem of haar mocht aanspreken. “Hoe wenst u aangesproken te worden?” Na een eerste ontmoeting gaf je altijd aan dat het prettig was om kennis te maken. Wanneer je haast had, verontschuldigde je jezelf: “Neem me niet kwalijk, nu moet ik gaan.” En als de ander haast had zei je: “Ik wil u niet langer ophouden.”
Top 10 tafelmanieren
- Houd je armen boven de tafel
- Raak de tafel niet aan met je ellebogen
- Gebruik een aparte theelepel voor het scheppen van suiker in koffie of thee
- Gebruik een aparte lepel of vork als iemand een stukje wil proeven
- Drink niet terwijl je eten in je mond hebt
- Blaas niet in je soep, wacht totdat het is afgekoeld
- Snuit je neus alleen als het nodig is in een stoffen zakdoek
- Snijd geen onderwerpen aan die niet degelijk lijken, zoals intimiteit en seksualiteit
- Gebruik geen sauzen bij het diner om de kok niet te beledigen
- Begin het diner met ‘dankjewel’
Boeken over etiquette
Welke woorden mag je volgens etiquette niet gebruiken?
Waar we tegenwoordig bekend zijn met straattaalwoorden, konden de woorden ‘gebak’ en ‘bestek’ vroeger al onbeleefd overkomen. Alhoewel de meningen hierover konden verschillen, ging de voorkeur uit naar patisserie en eetgerei. Wat in ieder geval bij iedereen in het verkeerde keelgat schoot, waren de woorden: “Ik lust het niet.” En verrassend genoeg kon je het woord ‘gezondheid’ ook uit je woordenboek schrappen. Het is immers niet de bedoeling dat de aandacht uitgaat naar een nies.
Wat geef je elkaar cadeau volgens etiquette?
Het kiezen, geven en ontvangen van cadeaus behoorden eveneens tot de etiquette. Bij een huisbezoek was een doos chocolaatjes van goede kwaliteit het meest voornaamste geschenk. Een boek, plant of een bos bloemen voor de gastvrouw werd ook geapprecieerd. Zolang een boeket niet uit 13 bloemen bestond, want dat bracht ongeluk. Daarnaast kon je de witte lelies en chrysanten achterwege laten, omdat deze worden geassocieerd met een uitvaart. Ten slotte was het niet gewoonlijk om een fles wijn cadeau te geven, omdat de gastheer hoogstwaarschijnlijk al een goede wijnfles had uitgezocht en je hem hiermee kon beledigen.
Chocoladecadeaus: bonbons of pralines
Wat als een etiquetteregel werd overtreden?
De overtreding van een etiquetteregel werd ‘faux pas’ genoemd en kwam voornamelijk voor wanneer burgers op bezoek gingen bij andere culturen. De ene cultuur kende andere etiquetteregels dan de ander, waardoor je weleens de fout in kon gaan. Nederlanders werden bijvoorbeeld door de niet-westerse culturen als bot ervaren, omdat wij het niet als een etiquetteregel zagen om onze mening voor ons te houden. In andere culturen was het minder of helemaal niet gangbaar om overal je mening over te geven. Een fout werd als belediging gezien en kon de communicatie verstoren.
Lees ook
– Nostalgische gerechten, hoe wij vroeger aten
– Hoeveel is een geeltje, rooie, rug etc. tegenwoordig?
– Oude spellen om aan je (klein)kinderen te vertellen