Foto ter illustratie: © Canva Diefstal gouden toilet.
In de wereld van kunstroof en brutale diefstallen zijn er weinig zaken zo spraakmakend als de verdwijning van het 18-karaats gouden toiletpot uit Blenheim Palace, het geboortehuis van Winston Churchill. Dit volledig functionerende kunstwerk, getiteld America en gemaakt door de Italiaanse conceptuele kunstenaar Maurizio Cattelan, verdween in de nacht van 14 september 2019 bij een brutale inbraak.
5 jaar later is de rechtszaak tegen 3 verdachten gestart, terwijl de wc zelf nog altijd spoorloos is.
De tekst gaat onder het X-bericht verder >>
Drie mannen voor de rechter om gestolen gouden wc uit Churchills geboortehuis /via @NOS https://t.co/GMUBx1O9Ij
— Janet kawum (@jaj_jane) February 25, 2025
De gouden troon van Cattelan
Het kunstwerk America werd in 2016 voor het eerst tentoongesteld in het Guggenheim Museum in New York. Het bood bezoekers de kans om letterlijk plaats te nemen op een symbool van buitensporige rijkdom en sociale ongelijkheid. Het toilet werd een fenomeen, mede dankzij de satirische verwijzingen naar de extravagantie van de elite. Toen het in 2019 werd uitgeleend aan Blenheim Palace in Engeland, had niemand kunnen voorspellen dat het de focus zou worden van een van de meest spectaculaire kunstdiefstallen van het decennium.
Bekijk beelden van de gouden toiletpot in lees verder na de (Engelstalige) video >>
De gedurfde roof in 5 minuten
Volgens de aanklagers was de diefstal tot in de puntjes voorbereid. Een groep mannen reed met 2 gestolen auto’s door de hekken van het paleisterrein. Ze forceerden een raam, sloegen een houten deur in en wisten het toilet in slechts 5 minuten los te wrikken van de leidingen. De snelle actie veroorzaakte aanzienlijke waterschade aan het historische pand.
Opvallend is dat 1 van de verdachten, Michael Jones, voorafgaand aan de inbraak 2 keer het paleis bezocht. Tijdens deze bezoeken maakte hij foto’s van een raam en de wc-ruimte, inclusief een close-up van het slot op de toiletdeur. Deze verkenningstocht en bewuste documentatie spelen een cruciale rol in de aanklacht tegen hem.
Wat gebeurde er met de gouden wc?
Het toilet, dat naar schatting 98 kilo woog en een verzekerde waarde had van 6 miljoen dollar, is nooit teruggevonden. Volgens onderzoekers is het waarschijnlijk versneden en omgesmolten tot goudstukken, wat de verkoop ervan eenvoudiger maakte. De materiële waarde van het goud zelf lag destijds rond de 2,8 miljoen dollar, een stuk minder dan de artistieke en historische waarde van het kunstwerk.
Trump, satire en de symboliek van een wc
De gouden wc was meer dan een kunstobject; het was een krachtig maatschappelijk statement. In een persverklaring koppelde het Guggenheim Museum het kunstwerk aan de overdadige stijl van Donald Trump, bekend om zijn liefde voor goud en extravagantie. Ironisch genoeg bood het museum het toilet aan toen Trump vroeg om een schilderij van Van Gogh te lenen voor het Witte Huis.
Maurizio Cattelan zelf gaf aan dat hij het idee voor America al had vóór Trumps politieke opkomst, maar erkende dat de verwijzing naar hem ‘in de lucht hing’. Zijn werk bevat vaker satirische en provocerende elementen, zoals te zien in zijn kunstwerk Comedian – een banaan die met ducttape aan de muur was geplakt en later werd opgegeten door een verzamelaar.
De rechtszaak en de verdachten
Drie mannen, van 36, 39 en 40 jaar, staan momenteel terecht in de Crown Court van Oxford. Jones wordt verdacht van directe betrokkenheid bij de inbraak, terwijl de andere 2 worden beschuldigd van het helpen verhandelen van de buit. Een vierde man, James Sheen, heeft eerder schuld bekend en zit al een gevangenisstraf uit voor meerdere diefstallen.
De rechtszaak, die nog enkele weken duurt, moet uitwijzen of de verdachten daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor de verdwijning van America. Ondertussen blijft de vraag hangen: zal de wereld ooit nog dit iconische kunstwerk in zijn oorspronkelijke vorm terugzien, of is het voor altijd verloren?
Bronnen:
The Times, NOS