Candida auris, een infectieschimmel, verspreidt zich snel in de Verenigde Staten en veroorzaakt ook ziektes in naburige landen. In Nederland treffen het RIVM en het Schimmelexpertisecentrum van het Radboudumc voorbereidingen voor een mogelijke uitbraak.
Wat is deze schimmel precies en bestaat de kans dat je het oploopt in Nederland? Lees hier alles over de gevolgen, oorzaken en feiten van de Candida auris.
Wat houdt Candida auris in?
Volgens het Radboudumc is Candida auris een schimmel die behoort tot de schimmelfamilie. Deze schimmel komt vooral voor in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem kan de schimmel in het bloed terechtkomen en leiden tot een ernstige infectie. Meestal treft dit patiënten die al opgenomen zijn in het ziekenhuis.
“In samenwerking met het Schimmelinfectie-expertisecentrum van het Radboudumc is er een netwerk opgezet om de ernst van verschillende schimmelinfecties te onderzoeken. Ze monitoren ook trends in resistentie tegen antischimmelmiddelen”, aldus een woordvoerder van het RIVM. “We zijn ons aan het voorbereiden op de opkomst van nieuwe schimmels, zoals Candida auris. Dit kan door middel van internationale samenwerking, het opstellen van methoden om de schimmel te identificeren en richtlijnen te schrijven. Door het oefenen van gesimuleerde uitbraken hopen we goed voorbereid te zijn als er daadwerkelijk een uitbraak plaatsvindt in Nederland.”
Hoe kun je besmet raken met Candida auris?
Candida auris kan, in tegenstelling tot de meeste andere schimmelsoorten, overleven buiten het menselijk lichaam. Het wordt verspreid via handen of medische instrumenten die in contact zijn gekomen met de schimmel. De schimmel is moeilijk te verwijderen. Het hecht zich makkelijk aan deurklinken, ziekenhuisbedden en kan bij patiënten terechtkomen via een infuus. Daarom is het belangrijk dat ziekenhuizen onmiddellijk maatregelen nemen als ze weten dat de schimmel aanwezig is. Tot nu toe lukt dat goed en is er sprake van goede infectiepreventie. Er is weinig te doen om besmetting met de schimmel te voorkomen. Schimmels worden dagelijks ingeademd en uitgeademd, dus het risico is vooral een kwestie van pech hebben.
Hoe herken je een Candida auris infectie?
Over het algemeen worden mensen met een gezonde afweer niet ziek van Candida auris en ruimt het lichaam het vanzelf op. Mensen met een verzwakte afweer kunnen echter ernstig ziek worden. De schimmel kan via het bloed een infectie veroorzaken, waarbij koorts 1 van de symptomen is. Als artsen vermoeden dat een patiënt besmet is met Candida auris, wordt er bloedonderzoek gedaan of een kweek afgenomen vanuit de lies, oksel of bilnaad. Als de schimmel wordt aangetroffen, wordt de patiënt geïsoleerd en worden er hygiëne- en schoonmaakprocedures gevolgd om verspreiding te voorkomen.
Voor wie is Candida auris gevaarlijk?
Na besmetting kan Candida auris bij iemand aanwezig zijn zonder symptomen te veroorzaken. Soms leidt het toch tot een infectie. Vooral mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen risico. Als de schimmel zich bij hen naar de bloedbaan weet te verspreiden, bijvoorbeeld via een infuus, kunnen ze ernstig verzwakken of erg ziek worden. Tot nu toe zijn er in Nederland 5 gevallen bekend van mensen die de schimmel bij zich droegen. Dit betrof patiënten die vanuit een buitenlands ziekenhuis werden overgebracht naar een Nederlands ziekenhuis. Deze patiënten droegen de schimmel bij zich, maar zijn er niet ziek van geworden. Volgens het RIVM hoeven we ons geen zorgen te maken.
Hoe kan de schimmel behandeld worden?
De Candida auris schimmel is moeilijk te bestrijden, volgens een onderzoek uit 2020 van het Radboudumc. Het is resistent tegen veel geneesmiddelen en in sommige gevallen zijn antischimmelmedicijnen niet effectief vanwege resistentie. Ongeveer 35 procent van de patiënten met een Candida auris infectie in de bloedbaan overlijdt. Het is bijna niet in te schatten hoeveel patiënten getroffen worden. Als je ziek wordt van de schimmel, heb je vaak al een andere ziekte en lig je in het ziekenhuis. De enige behandelingsoptie is om antischimmelmiddelen via een infuus toe te dienen, alleen leidt dit vaak weer tot bijwerkingen aan de nieren en lever.
Is een landelijke schimmeluitbraak mogelijk?
De eerste keer dat de ziekte opdook was in 2009, toen deze werd aangetroffen in het oor van een Japanse vrouw. In 2016 kregen ook de Verenigde Staten te maken met de schimmel. In Europa is de ziekte volgens schattingen bij enkele honderden mensen aangetroffen. Sindsdien worden er steeds meer gevallen waargenomen. Ook in andere landen komt de ziekte steeds meer voor. De verspreiding van Candida auris gaat niet zo snel als bij virussen zoals corona of het griepvirus. Daarom heeft het Amerikaanse preventiecentrum CDC in de Verenigde Staten recent alarm geslagen vanwege een toename van invasieve infecties in de afgelopen jaren. Het aantal infecties is daar significant gestegen. Van 478 infecties in 2019 naar 757 in 2020 en 1474 in 2021.
Omdat de verspreiding en infecties voornamelijk plaatsvinden in ziekenhuizen en zorginstellingen is de kans op een uitbraak op grote schaal klein. Er worden daarom geen algemene maatregelen genomen voor de bevolking. Als er sprake is van verspreiding, nemen de betrokken zorginstanties en ziekenhuizen uiteraard passende maatregelen. Denk aan het implementeren van strikte hygiëne- en schoonmaakprocedures.
Bronnen: RTL, NOS, RIVM, Rijkoverheid