Het kabinet neemt nog geen besluit over het aangekondigde btw nultarief voor groenten en fruit in 2024. De twijfel blijft bestaan, mede nadat het SEO (voor economisch onderzoek) in opdracht van het ministerie van financiën en volksgezondheid welzijn en sport, deze week met onderzoeksresultaten kwam. Geen positief nieuws voor de minderbedeelden onder ons.
Uit het rapport blijkt dat het nultarief veel geld kost, wil het zorgvuldig doorgevoerd worden. En naar verwachting gaan we daar met z’n allen ook niet meer groenten en fruit door eten.
De btw-afschaffing zou in 2024 van start gaan
In de strijd tegen overgewicht zou de btw-afschaffing in 2024 plaatsvinden. De Centraal Bureau van Statistiek index laat zien dat ons leven in februari, in vergelijking met vorig jaar gemiddeld 8,1 procent duurder is geworden. Om burgers tegemoet te komen, beloofde Nederlandse overheid in het coalitieakkoord om de btw op het groente en fruit te verlagen. “Willen we gezonder leven, dan moeten we in ieder geval groente en fruit goedkoper maken”, was de boodschap van het nieuwe kabinet. Nu lijkt het er ook komend jaar niet van te komen. Het ingewikkelde systeem van de overheid maakt het daarnaast ook niet mogelijk op korte termijn de maatregel door te voeren.
Btw 0-tarief bedoeld om overgewicht tegen te gaan
Het niet betalen van belasting op groente en fruit was een van de plannen van het kabinet om overgewicht tegen te gaan. Momenteel betaal je in Nederland 9 procent btw over groente en fruit. De verlaging naar 0 procent is nu extra gewenst door de hoge inflatie. Hierdoor is groente en fruit voor veel huishoudens onbetaalbaar geworden. Om toch voldoende boodschappen in huis te halen is de keuze voor goedkope producten soms sneller gemaakt. We geven even een voorbeeld: 4 peren kosten vandaag de dag tegen de 3 euro per schaaltje. Een pak perenijsjes kost 4 euro voor 12 ijsjes. In perenijsjes zit maar 20% perenpuree en voor de rest is het voornamelijk water en suiker. Maar 12 of 4 stuks, het is een groot verschil.
Consumenten gaan met de maatregel niet meer groenten en fruit kopen
De onderzoekers van SEO stellen dat met het afschaffen van de btw op groente en fruit maximaal 4 procent van de consumenten meer groenten en fruit gaat kopen. De onderzoekers bevelen aan met het geld wat de maatregel nu kost andere – en mogelijk meer doeltreffende – maatregelen te nemen. Er zijn goedkopere manieren om gezonder gedrag te stimuleren.
Maatregel moeilijk toe te passen op bewerkte producten
De nieuwe maatregel blijkt daarnaast moeilijker toe te passen dan men in eerste instantie dacht. Het is ook nu nog steeds niet duidelijk of en welke bewerkte groente en fruit onder deze maatregelen vallen. Wat verstaan we allemaal onder groenten en fruitproducten als we kijken naar alle levensmiddelen in de supermarkt, waar groenten en fruit in zijn verwerkt? Denk aan groenten in een pot of tomatensaus voor pasta’s?
Verouderde systemen maakt btw-verlaging ingewikkeld
De onduidelijkheid over welke groente en fruit onder de verlaging vallen, is niet het enige probleem. Waar de overheid ook tegenaan loopt, zijn de verouderde systemen waarop de btw-belasting draait. Deze systemen kennen een grote technische achterstand. Als er bepaalde zaken in dit systeem gewijzigd worden, moet dit daarna ook in het nieuwe systeem ingevoerd worden.
Dit dubbele werk zorgt dat een wijziging niet snel doorgevoerd wordt. Sterker nog, de btw-systemen kunnen niet vóór 2026 gemoderniseerd worden.
Bron: Rijksoverheid, SEO.