Rondom Wereld Aids Dag, 1 december, is het reden voor het Aidsfonds om alarm te slaan. In steeds meer landen en zelfs hele regio’s in de wereld groeit de hiv-epidemie weer. In 45 landen in de wereld liepen meer mensen hiv op dan het jaar daarvoor. Volgens een nieuw rapport van Aidsfonds, loopt de bestrijding van hiv in de wereld vast door toenemende ongelijkheid en lukt het niet om een einde te maken aan 1 van de dodelijkste epidemieën in de wereld, die van hiv en aids.
Toename hiv-infecties
In grote en dichtbevolkte regio’s van de wereld neemt het aantal hiv-infecties toe. De afgelopen 10 jaar is de hiv-epidemie in Oost-Europa, Centraal Azië, het Midden-Oosten en Noord-Afrika structureel gegroeid. Helaas nemen de hiv-infecties ook in Azië en Latijns-Amerika weer toe. In die gebieden was hiv eerst redelijk onder controle.
Mark Vermeulen, directeur van het Aidsfonds: “Ongelijkheid en discriminatie houdt de hiv-epidemie in stand. Te veel mensen worden uitgesloten van levensreddende zorg, puur om wie ze zijn, waar ze wonen en wie ze liefhebben. In steeds meer landen is er de politieke onwil om te investeren in toegankelijke gezondheidszorg, een fundamenteel recht dat niet wordt erkend. Dat is meedogenloos en desastreus voor de wereldwijde aidsbestrijding. Na 40 jaar van inspanningen en wetenschappelijke vooruitgang zetten we in te veel landen nu weer grote stappen achteruit.”
In 2021 kwamen er opnieuw 1.5 miljoen mensen bij met een hiv-infectie. Ruim 650.000 mensen overleden aan de gevolgen van aids. Nog steeds worden 10 miljoen mensen niet bereikt met levensreddende medicijnen.
Discriminatie van risicogroepen
Bij de risicogroepen is het aantal hiv-infecties het afgelopen jaar flink toegenomen, van 62% naar 70% in 2021. Homomannen, transgender personen, sekswerkers en druggebruikers en hun seksuele partners, worden in steeds meer landen gestigmatiseerd en gediscrimineerd. Hierdoor hebben ze niet tot nauwelijks toegang tot preventiemiddelen en medicijnen. De voorbeelden zijn schrijnend. In El Salvador is het aantal hiv-infecties onder mannen die seks hebben met mannen in 1 jaar tijd verdubbeld. Het aantal hiv-infecties onder transgender vrouwen is in El Salvador zelfs 8 keer groter dan het jaar daarvoor. In Rusland hebben drugsgebruikers en hun partners 35 keer meer kans op hiv dan andere volwassenen.
Uitsluiting van jongeren en vrouwen
De wereldwijde toename van hiv-infecties is vooral zichtbaar in de leeftijdsgroep van 15 tot 24 jaar. Meisjes en jonge vrouwen die in sub-Sahara Afrika wonen (het gebied ten Zuiden van de Sahara) lopen 3 keer meer kans op hiv dan jongens van dezelfde leeftijd en worden onevenredig hard getroffen. Belangrijke oorzaken zijn gebrek aan voorlichting en onderwijs en geen zeggenschap bij condoomgebruik bij het vrijen. Tijdens de corona pandemie is het fysieke geweld tegen vrouwen toegenomen.
Tekort aan budget
Lage- en middeninkomenslanden hebben hun budget voor de hiv-bestrijding voor het 2e opeenvolgende jaar bevroren. Het geld was nodig voor de bestrijding van corona en de economische crisis die daarop volgde. Daardoor was nauwelijks nog wat over voor preventie en behandeling van hiv en aids. Veel westerse donorlanden, met uitzondering van de VS, laten het daardoor ook afweten. De afgelopen 10 jaar verminderde hun bijdrage aan aidsbestrijding in lage- en middeninkomens landen met een alarmerende 57%.
Oproepen Global Fund en Aidsfonds
Het Global Fund, het wereldfonds ter bestrijding van hiv, tbc en malaria, riep het afgelopen jaar internationale donoren, waaronder de Nederlandse regering, op om hun bijdrage voor de komende 3 jaren aanzienlijk te verhogen. Het fonds vroeg om een verhoging van 30 procent en sommigen landen gaven gehoor aan deze dringende oproep. Dit gold niet voor de Nederlandse regering, die haar bijdrage niet verhoogde met 30 procent, maar 15 procent.
Vermeulen benadrukt dat de wereldwijde ambitie om een einde te maken aan aids niet mag verminderen: “De Nederlandse overheid moet juist nu gezondheidsrechten van vrouwen en minderheden blijven verdedigen en de internationale financiering van de aidsbestrijding blijven steunen. Dat is hard nodig, want westerse donoren haken af en uitsluiting van hiv-zorg neemt overal toe.”
Fotograaf: Jeroen van Loon