Wat hangt er in de lucht in Noorwegen, Zweden en Denemarken? Of zit er iets bijzonders in het drinkwater? Het is ons een raadsel waarom de thrillers uit Scandinavië allemaal zo nagelbijtend spannend zijn. Heb je zin in koude rillingen over je rug, pak dan een Scandi-thriller van de stapel en verdwijn in een wereld vol stugge noorderlingen, sneeuw, ijs en gruwelijke misdrijven.
De korte dagen en de lange nachten, uitgestrekte en desolate landschappen, gesloten mensen en geheimzinnige misdrijven: dat zijn zo’n beetje de ingrediënten van de meeste Scandinavische thrillers. Tel daarbij op een rechercheur die zelf ook wat persoonlijke problemen het hoofd moet bieden, een klunzig politieteam en onbegrijpelijke bezuinigen in het juridische apparaat of politieke ontwikkelingen, en je begrijpt het al, dit wordt spannend. Ben je niet zo’n lezer? Veel van deze thrillers zijn bewerkt tot serie of film, te vinden op streamingdiensten zoals Netflix of NPO Plus. En anders pak je toch een luisterboek?
1. De vrouw in het Götakanaal – Sjöwall en Wahlöö
Zweeds schrijversechtpaar Maj Sjöwall en Per Wahlöö schreven samen een serie van 10 boeken. In de jaren 60 en 70 waren zij pioniers op schrijversgebied. Totdat hun boekenreeks verscheen, bestond zoiets als de Scandinavische thriller nog helemaal niet. Ze gebruikten hun boeken om subtiel kritiek te geven op de Zweedse politieke situatie. Hun hoofdrolspeler Martin Beck is een slimme speurder, die onopvallend en een beetje onhandig z’n werk doet. Begin met het boek ‘De vrouw in het Götakanaal’, het eerste boek van hun reeks.
2. Moordenaar zonder gezicht – Henning Mankell
Henning Mankell is de geestelijk vader van inspecteur Kurt Wallander, een tobberige man, die zich na zijn echtscheiding eenzaam door het leven sleept. Zijn carrière bij de politie loopt ook niet bepaald op rolletjes, want hij botst voortdurend met zijn leidinggevenden. Ondanks zijn knorrige humeur en zijn horkerige omgangsvormen ga je in de boeken van Mankell toch een beetje van Wallander houden: hij is menselijk, hij is slim en hij is eigenlijk ook best lief. In het boek ‘Moordenaar zonder gezicht’ verdiept hij zich in de dubbele moord op een boerenechtpaar. Het heeft iets met racisme te maken, en dat speelt een grotere rol in de samenleving dan Wallander vermoedt.
3. Millennium-trilogie – Stieg Larsson
Journalist Stieg Larsson werkte jarenlang aan zijn Millennium-trilogie, 3 vuistdikke boeken die gaan over corruptie, mensenhandel, kindermishandeling en nog veel meer ellende. Tragisch genoeg werden de boeken pas een succes toen Larsson op veel te jonge leeftijd kwam te overlijden. Ze zijn inmiddels wereldwijd verschenen en meerdere keren verfilmd. Nog niet gelezen? Snel beginnen: de 3 dikke pillen zitten vol spannend speurwerk, de ene actie volgt op de andere en de hoofdpersonen journalist Mika Blomkvist en Lisbeth Salander zijn intrigerend genoeg.
4. Hypnose – Lars Kepler
De naam Lars Kepler is een pseudoniem, en er werd jarenlang gegist wie de schrijver van deze spannende boeken was. Henning Mankell? Die ontkende. Stieg Larsson? Ook niet, maar hij was wel de man die het echtpaar Alexander Ahndoril en Alexandra Coelho Ahndoril aanspoorde om te gaan schrijven. Ze begonnen met ‘Hypnose’, een superspannend boek over een hypnotiseur die een zwaargewond slachtoffer van een misdrijf onder hypnose brengt om de politie te helpen. Hierdoor brengt hij zichzelf in gevaar.
5. Oktober – Soren Sveistrup
In de sfeer van de Scandinavische televisieseries: de minister Rosa Hartung gaat weer aan het werk, na een jaar verlof vanwege de verdwijning van haar twaalfjarige dochter. Dan wordt een jonge vrouw vermoord, en nog één… Een seriemoordenaar? De rechercheurs Thulin en Hess vinden een kastanjepoppetje op de plaats delict, dat wordt hun aanknopingspunt.
De schrijver, Soren Sveistrup, was een van de schrijvers van de serie The Killing, en dat kun je goed merken aan dit boek. Het leest alsof je een film kijkt, zo beeldend schrijft hij. En hoewel het verhaal helemaal niet lijkt op The Killing, is Oktober zeker zo spannend.
6. Heks – Camilla Lackberg
De misdaadverhalen van Camilla Lackberg, een van de populairste Zweedse schrijvers, spelen zich af in Fjällbacka, een toeristisch plaatsje aan de Zweedse kust. In haar laatste boek ‘Heks’ verdwijnt een jong meisje. Dat doet iedereen in het dorp denken aan een verdwijning van 30 jaar geleden. De schuld werd toen in de schoenen geschoven van 2 pubermeisjes, maar heeft deze verdwijning daar wel mee te maken? Schrijfster Erica en rechercheur Patrik onderzoeken de zaak, en ze ontdekken dat het misschien komt door een oude sagen over een heks.
7. Koninkrijk – Jo Nesbo
Fans kijken halsreikend uit naar het nieuwe boek van Jo Nesbo, ‘Koninkrijk’. De thrillerschrijver is vooral bekend door de boeken over Harry Hole, een rechercheur die zich van niks of niemand iets aantrekt. Hij lost zaken op, maar dat doet hij niet altijd door zich netjes aan de regels te houden. Dit nieuwe boek schijnt trouwens geen Harry Hole-verhaal te zijn, het gaat over 2 broers die een ingewikkelde jeugd achter de rug hebben en de gevolgen daarvan met zich mee torsen.
8. Maandagskinderen – Arnaldur Indriðason
De meeste Scandinavische romans spelen zich af in Denemarken of Zweden, maar Arnaldur Indriðason neemt de lezers mee naar IJsland. In ‘Maandagskinderen’ onderzoekt inspecteur Erlendur een zelfmoord en een geval van brandstichting. Hebben die wat met elkaar te maken? De broer van de jongen die zelfmoord heeft gepleegd, speurt zelf naar wat de aanleiding kan zijn voor de dood van zijn broer. Aan de boeken van Indriðason moet je misschien even wennen: vreemde namen, een zorgvuldige opbouw, na een paar pagina’s hebben het IJslandse landschap en zijn mooie beschrijvingen je te pakken.
8. Springvloed – Cilla & Rolf Börjlind
De schrijverscarrière van echtpaar Cilla en Rolf Börjlind is ook gelinkt aan Scandinavische thrillerseries van televisie, want zij hebben samen talloze scenario’s geschreven, onder andere voor de populaire serie Martin Beck. Als je hun boeken leest, is het of je een film kijkt: veel plotwendingen, razend spannend. In ‘Springvloed’ blijkt een verband te bestaan tussen de moord op een jonge vrouw, in 1987, en de gewelddadige reeks moorden op daklozen in Stockholm, meer dan 20 jaar later. Olivia Rönning, student aan de politieacademie, gaat op onderzoek uit.
Lees ook