Elektrische auto’s winnen razendsnel terrein. De duurzame revolutie heeft 1 groot nadeel voor de staatskas: het wegvallen van miljarden aan accijns op benzine. De vraag die zich daarbij opdringt is wat we daarvan merken in onze portemonnee.
Geldstroom droogt uit
De benzineaccijns is essentieel voor onder andere het onderhoud van onze wegen, onderwijs en zorg. We betaalden in 2023 zo’n 11 miljard euro aan accijns op benzine en diesel. Elektrische auto’s dragen hier uiteraard niet aan bij. Dit zorgt voor een groeiend tekort naarmate meer mensen overstappen op elektrisch rijden.
Volgens prognoses van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) rijden in 2030 minstens 2 miljoen elektrische auto’s op de weg. Het verlies aan accijnsinkomsten loopt tegen die tijd op tot 4 tot 5 miljard euro per jaar.
Inkomsten uit motorrijtuigenbelasting nemen af
Het probleem beperkt zich niet alleen tot accijnzen. Elektrische voertuigen (EV’s) zijn doorgaans lichter en veroorzaken minder slijtage aan wegen. Dit betekent dat ook de inkomsten uit motorrijtuigenbelasting afnemen, vooral nu EV-eigenaren vaak vrijgesteld zijn van deze belasting.
Lees ook: Welke belastingen betalen we in Nederland?
Zoeken naar een oplossing
De overheid heeft verschillende opties het financiële verlies op te vangen. Welke maatregelen worden overwogen, en welke impact hebben ze op jou?
1. Kilometerheffing
De kilometerheffing is een van de meest besproken alternatieven. Met dit systeem betaal je per gereden kilometer, ongeacht of je op stroom, benzine of diesel rijdt. Zo wordt iedereen eerlijk belast naar gebruik. Het kabinet heeft plannen om dit systeem vanaf 2030 in te voeren.
Gevolgen voor jou: Dit kan voordelig zijn als je weinig rijdt, maar voor forenzen of mensen die lange afstanden afleggen kan het flink in de papieren lopen. De tarieven zijn nog niet bekend, maar bedragen van 5 tot 10 cent per kilometer worden genoemd.
2. Hogere stroomprijzen
Een andere optie is het belasten van elektriciteit voor het laden van auto’s. Dit kan via een aparte belasting op laadpalen of een algemene verhoging van de stroomprijs.
Gevolgen voor jou: Als je thuis je auto oplaadt, merk je dat de energierekening stijgt. Een belasting op laadpalen kan ook het gebruik van openbare laadpunten duurder maken.
3. Meer wegenbelasting voor EV’s
Momenteel genieten elektrische rijders vaak van vrijstelling of korting op de motorrijtuigenbelasting. Dit beleid kan worden aangepast door ook EV’s in de toekomst volledig te belasten.
Gevolgen voor jou: De jaarlijkse kosten voor autobezit gaan omhoog. Een gemiddelde elektrische auto zou dan tussen de 600 en 1000 euro per jaar aan wegenbelasting kunnen kosten, afhankelijk van gewicht en type voertuig.
4. CO2-belasting voor zware voertuigen
Naast EV’s kan de overheid ook kijken naar andere sectoren die bijdragen aan CO2-uitstoot, zoals vrachtvervoer of de luchtvaart.
Gevolgen voor jou: Deze maatregelen zouden indirect ook consumenten kunnen raken door hogere prijzen voor producten en diensten.
5. Minder subsidies voor elektrische auto’s
De overheid stimuleert nu nog de aanschaf van EV’s met subsidies en belastingvoordelen. Door deze voordelen te verminderen of af te schaffen, kunnen ze een deel van de kosten terugwinnen.
Gevolgen voor jou: Nieuwe elektrische auto’s worden duurder in aanschaf, wat de overstap naar elektrisch rijden minder aantrekkelijk maakt. Voor tweedehands EV-kopers kan de prijsstijging later doorwerken.
Automobilist betaalt de rekening
Wat er ook gebeurt, het lijkt erop dat de automobilist opnieuw de rekening betaalt. De overstap naar elektrisch rijden wordt nu vaak gepresenteerd als goedkoper, maar in de toekomst kan dit voordeel kleiner worden.
Voor huishoudens betekent het dat de kosten van autobezit en gebruik waarschijnlijk stijgen, zij het via andere kanalen. Bijvoorbeeld:
- Als je veel kilometers rijdt, ga je meer betalen via de kilometerheffing.
- Wie thuis laadt, kan een stijgende energierekening verwachten.
- En zelfs wie nu profiteert van lage kosten bij elektrisch rijden, betaalt uiteindelijk meer belasting.
Daarnaast leiden deze veranderingen tot bijvoorbeeld hogere transportkosten en werken ze door in de prijzen in de winkels en diensten zoals het openbaar vervoer. Ook bedrijven die afhankelijk zijn van mobiliteit, zoals taxi’s en koeriersdiensten, berekenen de hogere kosten door aan hun klanten.
Tekst gaat verder onder het bericht >>
Wederom een positief verhaal over de energietransitie.
— Joost Jansen (@JoostJansen6) December 17, 2024
Elektrisch rijden fors duurder dan rijden op benzine
https://t.co/4zXndP5M3w
Worden de kosten eerlijk verdeeld?
Het idee van een kilometerheffing lijkt rechtvaardig: wie meer gebruikmaakt van het wegennet, betaalt meer. Maar critici wijzen erop dat dit systeem onrechtvaardig is voor mensen in landelijke gebieden, waar openbaar vervoer minder beschikbaar is en autorijden vaak de enige optie. Ook lagere inkomensgroepen worden onevenredig zwaar getroffen.
Aan de andere kant is er de vraag of het eerlijk is dat EV-rijders, die vaak een hoger inkomen hebben en profiteren van subsidies, nauwelijks bijdragen aan de kosten van onze wegen.
Wat brengt de toekomst
Hoe de overheid uiteindelijk het gat in de begroting gaat dichten, blijft voorlopig onderwerp van discussie. Wat wel duidelijk is, is dat er ingrijpende veranderingen aankomen. Elektrische rijders zullen meer moeten bijdragen, en de belastingdruk verschuift van brandstof naar alternatieve systemen zoals kilometerheffing en stroombelastingen.
Als automobilist is het verstandig om deze ontwikkelingen in de gaten te houden. Wat nu voordelig lijkt, is over een paar jaar een flinke kostenpost. Toch blijft de overstap naar elektrisch rijden op de lange termijn waarschijnlijk voordeliger en in ieder geval beter voor het milieu.
Den Haag krijgt uiteindelijk zijn centen wel binnen, en de belastingbetaler voelt dat vroeg of laat in zijn portemonnee.
Bronnen:
Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, CBS, ANWB, RTL Nieuws, NOS: Prognoses over elektrisch rijden in Nederland. Foto: Canva.