Autorijden is voor de meeste mensen een essentieel onderdeel van het dagelijks leven. Voor mensen die epilepsie hebben (gehad), zijn er specifieke regels en voorzorgsmaatregelen om de veiligheid op de weg te waarborgen. Moet er een wettelijke meldplicht of rijverbod komen?
3 belangrijke vragen over epilepsie en autorijden
- Mogen mensen met epilepsie rijden?
- Zijn epilepsiepatiënten (altijd) een gevaar in het verkeer?
- Moet je ergens doorgeven dat je epilepsie hebt als je nog autorijdt?
Een epileptische aanval krijgen achter het stuur is levensgevaarlijk
Bij een epileptische aanval kan het bewustzijn verloren gaan, wat vooral in het verkeer gevaarlijk is. Daarom zijn er specifieke regels voor autorijden na een epileptische aanval.
Een wettelijke meldplicht bij het CBR voor automobilisten met epilepsie die opnieuw een aanval krijgen, zou juridische helderheid verschaffen. Dit stelde het Openbaar Ministerie tijdens een strafzaak een aantal jaren terug. Dit naar aanleiding van een rechtszaak waar een man met epilepsie een dodelijk ongeluk veroorzaakte.
De man had een beperkt rijbewijs gekregen van het CBR. Na 2 nieuwe epileptische aanvallen had hij de nieuwe aanvallen wel gemeld bij zijn neuroloog, maar niet bij het CBR. Daar was hij ook niet toe verplicht. Had hij dit wel gedaan, dan had hij 6 maanden niet mogen rijden. Het OM eiste een werkstraf en rijontzegging.
Verkeersslachtoffers door bestuurder met epileptische aanval
De tekst gaat onder de video verder >>
Moet er een meldplicht komen voor autobestuurders met epilepsie?
De Epilepsie Vereniging Nederland pleit voor een expliciete meldplicht. Met een meldplicht weten patiënten veel beter waar ze aan toe zijn. De regeling is nu te vrijblijvend en de gevolgen verstrekkend, zo stelt de vereniging. Mensen zijn nog steeds niet verplicht om een aanval te melden. Wat bestuurders alleen niet weten is dat ze achteraf wel strafbaar zijn wanneer ze na een recente aanval een auto-ongeluk veroorzaken.
De vereniging pleit overigens niet voor een algemeen rijverbod voor mensen met epilepsie.
Onderzoek door het CBR
Wanneer iemand met epilepsie een rijbewijs moet behalen of vernieuwen, onderzoekt het Centraal Bureau Rijvaardigheid (CBR) of autorijden op een veilige manier mogelijk is. Een neuroloog verschaft het CBR informatie over de gezondheid en rijgeschiktheid van de persoon met epilepsie, op basis waarvan het CBR beoordeelt of de betrokkene veilig de weg op kan.
Het CBR kan verschillende besluiten nemen, zoals:
- Het verklaren van iemand rijgeschikt
- Rijgeschikt voor een bepaalde periode
- Rijgeschikt onder voorwaarden
- Het verklaren van iemand als niet rijgeschikt
Voor degenen met een bestaand rijbewijs – die te maken krijgen met een epileptische aanval – geldt dat ze 6 maanden aanvalsvrij moeten zijn voordat ze weer mogen autorijden. Bij 2 of meer aanvallen moet de persoon 12 maanden aanvalsvrij zijn, voordat ze de weg weer op te mogen. Na deze periodes beoordeelt het CBR, op basis van neurologisch advies, of de persoon weer veilig kan rijden, en zo ja, onder welke voorwaarden en voor welke duur.
Autoverzekering en epilepsie
Bij de toestemming door het CBR geeft volgen veel autoverzekeraars dit advies en vergoeden zij eventuele schade als gevolg van een epileptische aanval tijdens het rijden. Als het CBR geen toestemming geeft, proberen verzekeraars mogelijk de schade te verhalen op de bestuurder met epilepsie.
In sommige gevallen wordt iemand strafrechtelijk verantwoordelijk gehouden voor een verkeersongeval veroorzaakt door een epileptische aanval. Dit is in het verleden gebeurd bij een vrouw met epilepsie die na een aanval 2 voetgangers en een fietser doodreed. De vrouw wist van haar eerdere epileptische aanvallen. De vrouw mocht na de uitspraak van het hof 6 jaar niet meer rijden en moest een schadevergoeding betalen aan de slachtoffers.
De tekst gaat verder onder het Instagram-bericht van Epilepsie.nl >>
Voorlichting over autorijden met epilepsie
Heb je een rijbewijs en heb je een epileptische aanval gehad?
Na een epileptische aanval, waarbij bewustzijn vaak verloren gaat, is het gevaarlijk om direct weer aan het verkeer deel te nemen. Het is belangrijk dat de patiënt na een aanval contact opneemt met een arts of verpleegkundige, die de risico’s van epilepsie in het verkeer bespreekt. Na de aanval geldt er vaak een (tijdelijk) rijverbod.
Tijdelijk rijverbod
De algemene regel is dat na 1 aanval de persoon 6 maanden niet mag rijden. Na elke volgende aanval geldt weer opnieuw een periode van 12 maanden. Na deze periode vul je een Gezondheidsverklaring in bij het CBR, waarop wordt beoordeeld of je weer veilig rijden.
Indien de patiënt tijdens deze periode opnieuw een aanval krijgt, gaat de periode van niet rijden opnieuw in met 12 maanden.
Als er geen aanvallen meer zijn, vult de patiënt een gezondheidsverklaring in bij het CBR.
Geldigheidsduur van het rijbewijs van epilepsiepatiënten
Voor auto- of motorrijbewijzen is het rijbewijs van een epilepsie patiënt maximaal 2 jaar geldig en als blijkt dat de patiënt veilig rijdt. Bij verlenging na 3 jaar is het rijbewijs onbeperkt geldig. Er staat een code op het rijbewijs. Dit betekent dat de patiënt privé mag rijden.
Wel of niet rijden met epilepsiemedicijnen
De meeste medicijnen tegen epileptische aanvallen hebben geen invloed op het autorijden. Enkele uitzonderingen zijn deze medicijnen, omdat ze de rijvaardigheid beïnvloeden. Bij gebruik geldt een rijverbod gedurende het eerste jaar:
- Fenobarbital
- Fenytoïne
- Carbamazepine (bij een bepaalde dosis)
- Primidon
In Nederland wonen rond de 120.000 epilepsiepatiënten waarvan er een groot deel dagelijks deelneemt in het verkeer. Dat zet aan het denken. Gelukkig heeft daarvan 2/3 baat bij het gebruik van medicijnen en is daardoor klachtenvrij.
Moet er een rijverbod komen voor mensen met epilepsie? Alcohol en rijden, daar zijn veel mensen het wel over eens. Alcohol en verkeer is een levensgevaarlijke combinatie.
Bronnen: Rijschool pro, Epilepsie.nl, Ferme letselschade advocaten.