Vallen is onder ouderen regelmatig de oorzaak van overlijden, ziekenhuisopname, invaliditeit, ziekte en andere problemen. Een valpartij komt in een verpleeghuis tussen de 30 en 70 procent voor. Zelfstandigen van boven de 70 vallen in 25 procent van de gevallen 1 keer per jaar en 15 procent zelfs 2 keer of vaker.
Reden genoeg voor zorgverleners, gemeenten en zorgverzekeraars CZ en VGZ om na een proefproject in regio Noord-Brabant een anti-valprogramma voor ouderen uit te breiden. Het proefproject wordt in elk geval in 3 andere gemeenten ingezet. Lees er alles over in dit artikel.
Proefproject anti-valprogramma
In 2018 is het proefproject in regio Noord-Brabant, dat onderdeel is van het zelfredzaamheids project ‘Maak Rimpels’, begonnen. De insteek is om te zorgen voor 60 procent minder valincidenten. Vallen is een groter probleem dan gedacht wordt in de maatschappij. Dit zegt sociaal ondernemer en initiatiefnemer van het anti-valprogramma Frank Verbeek. “Per dag overlijden 15 ouderen door een valpartij. Per jaar zijn dat 5000 ouderen. Het is ook een enorme kostenpost voor de maatschappij. De kosten in de zorg bedragen per val gemiddeld 10.000 euro en lopen jaarlijks op tot zo’n 1 miljard euro.”
Niet serieus genomen
Verbeek geeft aan dat vallen een groot probleem is in de maatschappij, omdat de perceptie van het probleem niet overeenkomt met de werkelijkheid. Verbeek: “Je komt terug van je vakantie wanneer 1 van je ouders geopereerd moet worden, maar niet wanneer ze aan de telefoon vertellen dat ze gevallen zijn. Terwijl dat ook zowel fysiek als psychologisch nogal wat consequenties kan hebben. Ouderen worden onzeker over hun functioneren en durven zich vaak niet meer te bewegen. Het isoleert mensen. En er hangt een stigma rondom de problematiek.”
Vroegtijdige preventie anti-valprogramma
Verbeek: “Met het proefproject geven we een positieve draai aan de gezondheid van ouderen. De focus is niet op wat ze niet meer kunnen. We kijken naar wat ouderen nog wél zelf kunnen. Het initiatief biedt technologische ondersteuning om ouderen zelf hun gezondheid te laten reguleren. Met ons programma kunnen ouderen zichzelf testen: is er een valgevaar? Ouderen dragen in het proeftraject een ‘wearable’ (een op het lichaam draagbaar apparaatje, red.) en maken gebruik van een app met AI (artificiële intelligentie, red.) en sensoren. Er is een beweegprogramma en het sociale netwerk wordt met de hulpverleners verbonden. Op deze manier bereiken we meer ouderen en motiveren we ze om het risico op vallen zelf te monitoren en aan vroegtijdige preventie te doen.”
Programmaonderdelen anti-valprogramma
Het anti-valprogramma bestaat uit 3 onderdelen:
- Trainingsprogramma digitale vaardigheden
- Beweegprogramma onder leiding van een buurtsportcoach
- Sociaal programma dat de informele sociale netwerken van de deelnemers laat samenwerken met professionele hulpverleners.
Streven naar landelijke inzet
Het is uiteindelijk de bedoeling dat het anti-val programma landelijk ingezet gaat worden. Verbeek: “Helaas zijn we nu nog niet zo ver. In het proefproject worden de onkosten vergoed. Ouderen in andere regio’s die niet in het proeftraject meedoen kunnen nu wel gebruik maken van de technologische middelen, maar moeten dat nu nog zelf betalen. Ik raad die mensen aan om contact met de gemeente op te nemen en te vragen wat de mogelijkheden zijn.” Rik van Druten, woordvoerder van zorgverzekeraar CZ laat weten dat VGZ een vergelijkbaar traject trekt in Zuid-Limburg en dat er door VGZ en CZ met verschillende andere gemeenten gesproken wordt over een anti-val proefproject.
Onderdeel nieuwe regeerakkoord
Inmiddels is valpreventie opgenomen in het nieuwe regeerakkoord. De zorgsector heeft in het Integraal Zorgakkoord (IZA) met de politiek afgesproken voor het jaar 2024 met een plan te komen. Voor 1 april 2023 moeten zorgverzekeraars bedacht hebben hoe ze dit rond willen krijgen.