Als het aan een meerderheid van GroenLinks/PvdA leden ligt, zijn de dagen van de monarchie geteld. Tijdens het GL/PvdA congres bleek dat 52% het instituut en de erfopvolging niet meer van deze tijd vindt.
Ze zien het koningshuis als een symbool van ongelijkheid, gezien het geld dat het, in stand houden van het koningshuis, de belastingbetaler kost.
‘Talent moet de maatstaf zijn, niet je afkomst’
De miljoenen die het koningspaar Willem-Alexander en Maxima en hun gevolg opslokken, kunnen beter worden besteed aan mensen die het harder nodig hebben zo vinden GL/PvdA leden. “Ze kosten een hoop, maar je hebt er niets aan” en “Talent moet de maatstaf zijn, niet je afkomst”, zo wordt het onderliggende sentiment door de partijen verwoord.
Geen prioriteit voor partijleider Timmermans
Het afschaffen van de monarchie wordt opgenomen in het verkiezingsprogramma van de partij. Leden van de partijen stemden voor een ‘parlementaire republiek’ in het verkiezingsprogramma. Partijleider Frans Timmermans zegt de congresuitspraak te respecteren. “Maar ik moet eerlijk bekennen, het komt niet bovenaan mijn prioriteitenlijstje.”
Ceremoniële functie en belasting betalen
Niet iedereen van de GL/PvdA achterban vindt het afschaffen van de monarchie een goed plan. Zo haalden sommigen de symbolische functie van het koningshuis aan. Ook een republiek is niet altijd zaligmakend en kost geld, zo klinkt het. “Dan hadden we de afgelopen 12 jaar president Rutte gehad.”
De opstellers van het verkiezingsprogramma hadden het amendement ontraden. Zij vonden de huidige voorstellen, waarin Willem-Alexander een zuiver ceremoniële functie krijgt en daarnaast belasting moet gaan betalen, ver genoeg gaan.
NSDAP-verleden prins Bernhard
Op het congres bleek dat NSDAP-verleden van prins Bernhard de monarchie geen goed doet. Ook het koloniale verleden, waaraan het koningshuis volgens recent onderzoek een groot deel van zijn vermogen te danken heeft, helpt ook niet mee aan de populariteit van het koningshuis. Het biertje dat koning Willem-Alexander tijdens de Olympische Spelen van 2014 in Sotsji dronk met de Russische leider Vladimir Poetin blijkt ook nog steeds heel gevoelig te liggen.
Voorrangspositie koningshuis is uit de tijd
Uit recent onderzoek onder leden van het EenVandaag Opiniepanel is de populariteit van het koningshuis het afgelopen jaar niet gestegen. “De voorrangspositie van het koningshuis is uit de tijd”, legt hoogleraar staatsrecht Paul Bovend’Eert van de Radboud Universiteit in Nijmegen uit. “Vroeger hadden mensen meer begrip voor de privileges van de monarchie, nu denken veel jonge mensen: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Veel mensen pleiten daarom voor verandering.”
De Piratenpartij en De Republikeinen
De meeste grote politieke partijen in Nederland, waaronder de VVD, CDA, D66 en PvdA, zijn qua meerderheid van leden in het algemeen voorstander van het behouden van de monarchie. Enkele partijen zijn openlijk voor afschaffing van de monarchie: de Piratenpartij en De Republikeinen. Van De Republikeinen hebben Willem-Alexander en zijn gezin voorlopig niets te vrezen. De partij doet namelijk niet mee aan de komende Tweede Kamer verkiezing in november.
Bronnen: NOS, Vorstenhuis, EenVandaag