De Canarische Eilanden zijn momenteel het toneel van een groeiende migratiecrisis. Steeds meer bootmigranten bereiken de eilanden op zoek naar veiligheid en een beter leven. Deze dramatische toename in aankomsten, met duizenden migranten die elke maand de gevaarlijke oversteek wagen, stelt de lokale gemeenschappen en autoriteiten voor grote uitdagingen. Ondanks de gevaren blijft het aantal migranten dat vanuit West-Afrika de Canarische Eilanden bereikt toenemen.
Belangrijke bestemming voor migranten
De Canarische Eilanden zijn in de afgelopen maanden uitgegroeid tot een belangrijke bestemming voor migranten. In oktober 2023 arriveerden er maar liefst 15.503 migranten, een schokkende stijging die de eilanden in het middelpunt van de migratiecrisis plaatst. De vraag rijst of deze migranten als vluchtelingen moeten worden beschouwd, aangezien velen van hen ontsnappen aan onveilige situaties in hun thuisland.
Impact op de lokale gemeenschap
De recente aankomsten hebben niet alleen gevolgen voor de migranten zelf, maar ook voor de lokale bevolking en het toerisme. Op Gran Canaria werden toeristen geconfronteerd met de realiteit van de migratiecrisis toen tientallen bootmigranten het strand opkwamen. Dit heeft geleid tot bezorgdheid onder zowel inwoners als bezoekers over de impact op de lokale infrastructuur en veiligheid.
Capaciteitsproblemen
De druk op de Canarische Eilanden neemt toe, aangezien de autoriteiten melden dat ze de aanhoudende stroom van bootmigranten niet meer aankunnen. In een periode van slechts 2 maanden arriveerden er 12.000 migranten, wat leidt tot ernstige capaciteitsproblemen in opvangfaciliteiten. Dit roept vragen op over hoe de eilanden deze situatie kunnen beheersen en welke ondersteuning ze van de Spaanse overheid en de EU kunnen verwachten.
De tekst gaat onder de video verder >>
Significante toename van migranten
Assane is een van de meer dan 25.500 mensen die dit jaar vanuit West-Afrika over de Atlantische Oceaan de Canarische Eilanden hebben bereikt. Dit aantal betekent een stijging van 123 procent ten opzichte van vorig jaar, dat al als een recordjaar werd beschouwd. De overtocht is levensgevaarlijk; boten moeten vanuit Senegal zo’n 1500 kilometer afleggen over een onstuimige zee. Vaak zijn deze houten boten overvol, wat het risico vergroot. Volgens de organisatie Caminando Fronteras zijn dit jaar al meer dan 5000 mensen omgekomen op deze ‘Atlantische route’.
Reis naar het Spaanse vasteland
Assane Ndiaye, met een opluchting op zijn gezicht en zijn zwarte pet achterstevoren, bevindt zich nu al een week op Tenerife. Samen met zijn vrienden heeft hij 10 dagen nodig gehad om dit eiland te bereiken, hun reis beginnend in het Senegalese vissersdorp Mbour. Via een videogesprek vertelt hij dat ze momenteel wachten tot ze naar het Spaanse vasteland worden overgebracht. “Dat is waar we nu mee bezig zijn. De rest van de tijd sporten we”, deelt hij lachend.
De tekst gaat onder het X-bericht verder >>
Geslaagd na eerdere mislukkingen
Voor Assane scheelde het niet veel of hij had het niet gehaald. Een jaar geleden maakte hij een vergelijkbare poging die mislukte. Toen raakte de benzine aan boord op, evenals al het eten en drinken. Samen met honderden anderen dobberde hij een tijd op de Atlantische Oceaan totdat de Marokkaanse kustwacht hen redde en terug naar huis stuurde. Vanuit Tenerife vertelt Assane nu hoe het deze keer wel lukte.
Spanningen en maatregelen
Eerder deze maand bracht de Spaanse premier Sanchez een bezoek aan de West-Afrikaanse landen Senegal, Mauritanië en Gambia. In Senegal benadrukte hij het belang van de samenwerking tussen beide landen gedurende jaren om georganiseerde misdaad te bestrijden. Ook de Spaanse kustwacht, de Guardia Civil, opereert vanuit het Senegalese vasteland met patrouillevliegtuigen. Ondanks deze maatregelen zijn veel deskundigen, zoals socioloog Aly Tandian van de Gaston Berger-Universiteit in Saint Louis, sceptisch over hun effectiviteit. Tal van werkgelegenheidsprojecten, grenspatrouilles en pogingen om smokkelnetwerken op te rollen hebben het tij nog niet weten te keren. “Het verbaast mij niet dat mensen nog steeds vertrekken”, zegt Tandian.
Waarom mensen vertrekken
Veel van de migranten zijn vissers die de oversteek maken vanwege de achteruitgang van de visserijsector in Senegal. Volgens belangenorganisaties komt dit deels doordat grote Europese en Chinese schepen de zee leegvissen. “Daarom riskeren we ons leven, zodat we aan het werk kunnen”, verklaart Assane. “We zien vrienden die jaren eerder zijn vertrokken en die nu hun familie kunnen helpen met het geld dat ze in Europa verdienen. Daarom willen wij ook weg.” Deze economische druk wordt versterkt door de politieke situatie in Senegal, gekenmerkt door recente staatsgrepen en sociale onrust.
Veranderende demografie van migranten
Tandian merkt op dat het niet meer alleen jongemannen zoals Assane zijn die de boot nemen. “Steeds meer vrouwen nemen de boot, jonge vrouwen, oude vrouwen, zwangere vrouwen. Ook varen steeds vaker kinderen mee”, legt hij uit. Tandian, die ook een migratie-onderzoekscentrum runt, hoopt dat West-Afrikaanse landen gezamenlijk een antwoord kunnen geven op de Europese migratiepolitiek. “Europa heeft arbeidskrachten nodig”, zegt hij. “Afrika moet zich daar meer bewust van worden en met een voorstel komen om arbeidskrachten te sturen, op een gecontroleerde manier. De wereld van vandaag heeft mobiliteit nodig, geen migratie.”
De tekst gaat onder de video verder >>
Feiten en misvattingen
Het beeld dat migranten die per boot aankomen op de Canarische eilanden voornamelijk jonge mannen zijn die op zoek zijn naar werk, zoals gesteld door de VVD-fractievoorzitter Malik Azmani, blijkt genuanceerder te liggen. Volgens data van de UNHCR en Frontex zijn er wel degelijk veel vluchtelingen bij. Onderzoek toont aan dat 40 procent van de asielzoekers die in 2024 op de Canarische eilanden arriveerden, uiteindelijk asiel kregen in Europa. Hoewel een groot deel van de migranten mannen zijn, met vrouwen en kinderen die een minderheid vormen, is het onterecht om te beweren dat economische motieven de enige drijfveer zijn.
Politieke en sociale context
De Canarische Eilanden worden geconfronteerd met een aanhoudende stroom van migranten, grotendeels Senegalezen, die ontsnappen aan de onrust en slechte economische omstandigheden in hun thuisland. De politieke situatie in Senegal, gekenmerkt door recente staatsgrepen, sociale onrust en hoge inflatie, dwingt veel inwoners hun toevlucht te zoeken in Europa. Thimbo Samb, een acteur die recentelijk zijn broer levend terugvond na een gevaarlijke overtocht, illustreert de hartverscheurende realiteit van deze migranten. De druk om te migreren is vaak het resultaat van politieke en economische wanhoop, en de migranten nemen enorme risico’s door de gevaarlijke Atlantische route te kiezen.
Wat doen de eilanden om ze te ontmoedigen te komen?
De Canarische Eilanden en de Spaanse overheid hebben verschillende maatregelen genomen om migranten te ontmoedigen om de oversteek te maken:
- Versterkte grenscontroles: De Spaanse kustwacht en de Guardia Civil patrouilleren intensiever in de wateren rond de Canarische Eilanden om illegale overtochten te voorkomen.
- Samenwerking met West-Afrikaanse landen: Spanje werkt samen met landen als Senegal en Mauritanië om migratie tegen te gaan, waaronder het bestrijden van mensensmokkel en het verbeteren van lokale economieën.
- Informatiecampagnes: Er worden campagnes gevoerd om migranten bewust te maken van de gevaren van de overtocht en de kans op mislukking.
- Asielprocedures: Het versnellen van asielprocedures en het bieden van alternatieve legale migratiemogelijkheden kan ook helpen om de druk op de eilanden te verminderen.
- Humanitaire hulp: Hoewel dit niet direct ontmoedigend werkt, biedt Spanje humanitaire hulp aan migranten die aankomen, wat misschien bijdraagt aan een beter beheer van de situatie, maar wellicht ook leidt tot nieuwe aankomsten, als mensen zien dat er hulp beschikbaar is.
Deze maatregelen zijn echter niet altijd effectief, en veel migranten blijven de risico’s nemen in de hoop op een beter leven.
Bron: NOS, WNL, VRT. Foto: Canva.