De 5-secondenregel gaat uit van de veronderstelling dat gevallen voedsel nog niet besmet zou zijn met bacteriën als het minder dan 5 seconden op de grond heeft gelegen. In de 1e luttele 5 seconden dat het voedsel na de val op de grond ligt zou het dus nog veilig zijn voor consumptie. Deze regel wordt vaak genoemd in tv series zoals The Simpsons, Osmosis Jones, Grey’s Anatomy, Bucket & Skinner’s Epic Adventures en Wizards of Waverly Place. Wat is er eigenlijk waar van de veronderstelling?
Spekjes en watermeloen
Volgens Eva en Tirsa van NOJ van het Klokhuis klopt de 5-secondenregel in elk geval niet. In NOJ wordt er gekeken naar bekende feiten en fabels. Eva en Tirsa lieten een spekje en een stukje watermeloen 3 en 10 seconden op een tafel – waarop ze eerst gelopen hadden – vallen en zetten het op de kweek. Wat bleek? In beide kweekjes zaten bacteriën. Dus ook in de kweek die binnen 5 seconden weer was opgepakt en meteen op de kweek was gezet.
De eerste seconde
Het Jeugdjournaal stelde dezelfde vraag aan microbioloog Martine Reij. Klopt de 5-secondenregel wel? Ze antwoordt hierop dat de bacteriën wanneer je iets eetbaars laat vallen er al binnen de eerste seconde op zitten. “De 5-secondenregel klopt dus eigenlijk helemaal niet”, aldus Reij. Ze geeft aan dat het overigens helemaal niet zo’n probleem hoeft te zijn als je je eten op de grond laat vallen. “Van de meeste bacteriën word je helemaal niet ziek. En het maakt ook nogal uit op welke ondergrond je iets laat vallen. Op een schone en droge grond zitten er minder snel bacteriën op.”
Wetenschap van 5-secondenregel
Er is meerdere malen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de 5-secondenregel. Uit die onderzoeken komt naar voren dat er al besmetting voorkomt zodra het voedsel de grond raakt. Het raken van de vloer blijkt pas een significante factor te worden in de besmetting als het voedsel veel langer 5 seconden op de grond ligt. Ook uit die onderzoeken blijkt dat het type ondergrond, het aantal bacteriën op die ondergrond en de vochtigheid van het voedsel een belangrijke en significante rol spelen.
Ig Nobelprijs onderzoek 5-secondenregel
In 2004 ontving Jillian Clarke de Ig Nobelprijs voor haar onderzoek naar de 5-secondenregel. Uit haar onderzoek aan de Universiteit van Illinois te Urbana-Champaign bleek dat 56 procent van de bevraagde mannen en 70 procent van de bevraagde vrouwen de 5-secondenregel kent. Velen bleken deze regel ook effectief te hanteren om hun gevallen voedsel alsnog naar binnen te werken. Hetzelfde onderzoek toonde aan dat voedsel dat valt op een ondergrond die niet vrij is van bacteriën vrijwel onmiddellijk wordt besmet. Het onderzoek kon niet aantonen of vloeren in openbare ruimtes veel bacteriën bevatten.
Droog
Een studie naar de salmonellabacterie uit 2006 toonde aan dat bacteriën zeer lang actief blijven als ze in droge omstandigheden op de grond aanwezig zijn. Er werd op verschillende ondergronden getest: op hout, tapijt en tegels. Brood kon in minder dan 5 seconden besmet worden door bacteriën die al 8 uur op de grond lagen. Een minutenlang contact van bacterie en voedingsmiddel vertienvoudigde de kans op besmetting.
MythBusters
Het populaire, wetenschappelijke programma MythBusters besteedde een hele aflevering aan de 5-secondenregel. De conclusie? Er was geen significant verschil in het besmettingsrisico bij voedsel dat 2 seconden of 6 seconden op de vloer gelegen had. Althans niet wanneer alleen de tijd als variabele werd gebruikt. Wel degelijk relevante factoren waren de vochtigheid van het voedsel en de graad van vervuiling van de ondergrond.
Afstuderen met de 5-secondenregel
Eindejaarsstudenten aan de Universiteit van Aston deden een vergelijkbaar onderzoek. Zij kwamen tot de conclusie dat tijd een belangrijke factor is voor de mate van besmetting. Het type ondergrond zou ook een grote invloed hebben op de graad van besmetting. Het risico op besmetting was groter bij gladde vloeren zoals laminaat en tegels dan bij tapijt.
Bronnen: Jeugdjournaal, het Klokhuis, NOJ